T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2022/407 Esas

KARAR NO: 2022/475

DAVA : Alacak (Kurtarma Ve Yardımdan Kaynaklanan)

DAVA TARİHİ: 30.05.2022

KARAR TARİHİ: 01.06.2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kurtarma Ve Yardımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ

DAVA:

Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle;--- hareket ettikten sonra,---- tarihinde---- adındaki ---- ----- yapımı olduğunu, kuru mülkiyeti hadisenin olduğu tarihlerde---- firmasında gözüktüğünü, ----- olduğu;-------- fadaliyet gösteren -----üzerinde olduğunu,--- kayıtlı bulunduğunu, bağlı firmaların üst firması------ kayıtlı bulunan -----olduğunu, bu firmaların ---- üst firmalarının ise ---- adına ---- oldukları görüldüğünü,---- kayıtlarında da açıkça görüldüğünü,---- yolladığı yazıda ----- kaleme alınmış metinlerde----- kendileri adına işlemleri yapan firma olduğunu da beyan ettiğini, Ayrıca bu firmaların ---- kuruluşları olduklarına açıkça vurgu yapıldığını, ----- ödeme işlemlerini yapmakta olup ----hizmet akdinden doğan madaş ödemelerini yerine getirdiğini, Davalıların ------adına işleri idare eden, personelle ilgili işlemleri yapan firmalar olarak malik ve donatan adına izafeten davaya muhatap edildiğini, davacıların ile ayrı ayrı olmak üzere------ imzalandığını, davacıların, --- saldırısına uğradıkları ve --- rehin alındığı ve büyük kısmının kaçırıldığı; bu sırada hizmet sözleşmelerinin fiilen kesintiye uğradığını; korsanların gemide biri ölümlü olmak üzere birçok yaralama hadisesine neden olduğunu; ------ hayatta kalarak ---kalmaya muvaffak olduğunu; ------birçok seyir ve haberleşme cihazında arıza olmasına rağmen gemiden şirketle temas kurarak gemiyi ve içindeki yükleri emniyet altına almış ve ----- yönelik kurtarma ücretine hak kazandıklarını, Her ne kadar ----- gemide görev yaptıkları sırada ----korumak hizmet sözleşmelerinden kaynaklı bir görev olarak kabul edilmekte ise de; --- saldırısı --- çalışırken görülen olağan tehlikelerden olmadığını, bu tehlike gerçekleştiğinde, ----- ölüm ve yaralanma vakıaları nedeniyle geminin yönetimini kaybetmiş olduklarından saldırı sonrası artık hizmet sözleşmesinin fiilen ortadan kalkmış olduğunun kabulünün gerektiğini, davacıların, denizcilik hukukuna göre yola elverişlilik şartının kaybedilmiş olması nedeni ile artık seyir şartları dahi oluşmayan bir ---- idare ederek gemiyi, içindeki konteyner ve yükleri emniyete almak suretiyle yapılan inceleme sonrası takdir edilecek bir kurtarma ücretine hak kazandıklarını, davacıların gemiyi emniyete alan yegane kişiler olup bu kişiler dışında gemide olup gemiyi emniyete alıp sahile ulaşımını sağlayan başka kişiler bulunmadığını, şaşırtıcı ve belki de davacıların haklarını medyada yanıltıcı yayımlarla ortadan kaldırmaya yönelik beyhude girişimler yapıldığını, ----indirilerek diğer personel ile birlikte----- alınarak korsanlarca gemiden uzaklaştırılan geminin süvarisi ----- tarafından --- tarihli haber yapılmış olup, ------ kurtarma işlemi sırasında----- olmadığı: gemiden indirilmiş olduğu; dolayısıyla ---- savunacak durumda olamayacağı göz önünde bulundurulmasının gerektiğini, Davacıların anlatımlarından anlaşıldığı Üzere, -------olduğu anlaşıldığını, Daha sonra gemi, yanaşma sırasında kılavuz kaptan yönetiminde iken, rıhtıma çarpma sonucu rihtimda bulunan usturmacanın düşmesi neticesinde rıhtımda usturmacayı tutan ----- boyunda saplamaların kalmış olması ve bu saplamaların ---- delerek, makine dairesinde hava tüplerinin arka bölümünde deniz seviyesinden---- sancak borda merdivenin------oluşmasına sebebiyet verdiği ve bu durumun kaptanın şirketle görüşmesinin neticesi olarak geminin seferden men edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla geçici bir çözüm olarak cam macunuyla kapatılması yoluyla geminin denize elverişsiz durumunun kapatılmaya çalışıldığı anlaşıldığını, -----rıhtıma alınarak yükleme/boşaltma işlemlerinin başladığını, sonrasında---- tarihinde işletmeci talimatlarına göre saat ---- itibarıyla pilot alarak rıhtımdan ayrılmak suretiyle kanalda---- suretiyle ve pilotu indirerek------ahasından ayrılmayı gerçekleştirdiğini, maalesef, -----dakika geçtikten sonra korsanlar tarafından yerleri tespit edilmiş; korsanların----- boyunca----- açmaya çalıştıkları; kesme taşı ---- devam etftikleri ve arada silah ile ateş ettikleri anlaşıldığını, Son --- açtıkları delik genişletildikten sonra silahla içeri ateş açıldığı, --- mühendis kalbinden vurulduğundan hayatını kaybettiği anlaşıldığını, ----kesme taşı ile kesmeyi bitirdikleri sırada açılan delikten ----- çelik kapısından içeri girdikleri, tavana birkaç el ateş ettikleri, arbede ile açtıkları delikten personeli çıkardıkları; bu esnada o delikten çıkarken---- bacağının derinden yarıldığı; aynı zamanda yere de--- ile sıktıklarında seken kurşunun gemide makineci ----- karnına saplandığı; ---- ise korsanlardan kaçarak saklandığı, bu sırada düşerek elinden yaralandığı ve---- kendisini bulamadığını,---- odasında rehine pozisyonunda bütün mürettebatı ---- sıraya dizdiği, kendilerine bağırıldığı; hakaret edildiği ----- sonra tek sıra halinde bulunan tüm personeli geminin ana güvertesine çıkardıkları; o esnada güverteye çıkar çıkmaz süvarinin kim olduğunu sordukları ve onu bir korsanın alıp yaşam mahalline içeri götürdüğü, bu esnada geminin iskele tarafından silah zoruyla pilot çarmıhı açarak ve tek tek personeli indirmeye başladıktan sonra ----pozisyonunu sordukları;-- aylık bebeği olduğu, ---- kendisine zarar vermemeleri için yalvardığı (görüldüğü üzere |nolu davacı kendi ifadesinde dahi çok korktuğunu, psikolojisinin bozulması nedeniyle ve ailesi ve bebeğinin geleceği nedeniyle yalvardığını saklamamaktadır) kafasına silah dayandığı; ağladığı ve yerde çömelmiş vaziyette iken yağcı ------ da başına-----silahı dayandığı; yağcı ---- karnında kurşun olduğu için bıraktıkları; kalan son ----- İnmeden önce --- tokat atarak süvari ---- ve diğer personeli yanlarına fidye maksadıyla aldıkları düşünülerek ---- ayrıldıklarını, Davacılara göre, gemiden ayrılmakta olan korsanları yukarı bağırıp gemiye saldırı esnasında çıkmak için kullandıkları ucu tahtadan kanca yapılmış olan alüminyum merdiveni geri atılmasını İstemeleri üzerine bu istemin ---- tarafından yerine getirildiği; korsanlar uzaklaştığı sırada yağcı ---- köprü üstüne koştukları; cihazları ve vaziyeti gördükten sonra ----, baş mühendisi çıkarması için aşağıya gittiği, --- --- çıkarak antenleri kontrol ettiği sadece ---- olduğu antenleri sağlam göründüğü; bunlar dışında kalan diğer antenler başlıca;---- kablolarının kesik olduğunu gördükten -----muhafazasından çıkararak ----- aktif hale getirdiği, ---- çağrısında bulunduğu;------ ettiği: --- kablolarını takıp bir şekilde çalıştırdığı;---- olduğu için korsanların almadıkları -----arkadan kabloları --- çalındığı ----------kontrol ettiği: ---- aynı esnada radarları çalıştırdığı; radarların ---- alarak, etrafta gemi olup olmadığını araştırdığı; deniz kontrol edildiğinde bir tane echo/geminin bile etrafta bulunmadığını tespit ettiklerini, ----ayrıldıktan sonra, ilk aramada yağcı ve--- Kaptanın başmühendisi bulamadıkları, yarım saat sonra yapılan ikinci aramada dümen dairesindeki kofferdamda saklanan davacı baş mühendisin bulunduğu, --- hayatta olduğu tespitiyle 3 kişi birlikte geminin en yakın limana götürülmesinin planını yaptıklarını, Davacılar, geminin korsan saldırılarının sık görüldüğü alandan çıkması gerektiği; -------- olmadığı için nerede olduklarını bilmedikleri; geminin mevcut durum itibarıyla denize elverişli olmadığı; denize elverişli olmadığı gibi yola ve yüke de elverişliliğin bozulduğu bilgisini emdil ile işletmeye yollayarak---- şirket tarafından gemiye monte ettirilmiş olan ------sisteminden bakılıp rota verilmesini talep ettiklerini, aynı zamanda ----- gelen pozisyona istinaden sistemden haritada gördükleri mevkli dikkate aldıkları; ---- şekilde çalıştırmayı başardıktan sonra ---- --- derece ye ayarlayarak seyire başladıkları; baş mühendis köprü üstüne geldiğinde fazla yol veremeyeceğini söylediği; üstüne üstlük geminin yangın alarm sisteminin kurşunla etkisiz hale getirildiği ve ana makine kontrol ekranının kenarında sekmiş kurşun olduğu; makine çökebilir korkusuyla uygun bir sürate kadar çıkarak seyir yapmaya devam ettikleri, bu yüzden çok fazla sürat veremedikleri; --- yara yüzünden her ihtimale karşı düşük dozda ---- verdikleri; ---- çallıştıkları ve harita masasının arkasında yere serdikleri ----- üstünde sırayla uyumaya çalıştıkları; bunun bir diğer sebebinin ise aşağıda belki de geride adam bırakmış olabilme ihtimalinden, bir yandan ------ kalan personelin sağlık durumu bir yandan gemideki siteden de bulunan sıvı nitrojen tankı bir yandan ana makinenin çökmesi tehlikesi bir yandan ---- çalışmadığı için etraftaki gemilerle oluşabilecek iletişim problemi ya da çatışma tehlikesi ihtimali diğer yandan ---- durumundan ----- kaynaklandığını, uydudan devlet otoriteleriyle yetkili herkes ile irtibatta kalıp rapor verdiklerini ifade ettiklerini, Davacılar ifadelerinde; ----tarihinde---- ulaştırdıklarını, demir atabilmek yaralı oldukları halde baş altını açıp ---- getirdiklerini; cayraskal ve levye yardımıyla domuz tırnağını kaldırdıkları; ----verilecek şekilde hazırladıkları;---- belirttiklerini,---- ayarladığı acente eşliğinde ---- uçtuklarını, oradan da------- geri döndüklerini ifade ettiklerini, İfadelerden açıkça anlaşılmakta olduğu Üzere, üzere yaşamlarını kaybetme rizikosu altında travma geçirdikleri ve buna rağmen, denize elverişsiz durumdayken----- altına alabilmek uğruna uğraştıkları ve sonunda başarıyla --- sahiline ulaştırarak ----- teması kurdukları görüldüğünü, davacıların hizmet sözleşmesinin de ---- dönemde, hayati tehlike altında oldukları bir sırada, geminin denizde yola elverişliliği ortadan kalkmış vaziyette iken “gönüllülük' şartını yerine getirmek suretiyle, kendilerini tehlikeye atarak,---- içindekileri cansiperane şekilde seyre hazırlayarak emniyetli bir limana götürmüş olmakla makul bir kurtarma ücretfine hak kazandıklarını, Zira, gemi kurtarmaya hak kazanabilmek için gereken ---- şartı dışında, geminin korsan saldırısı sonrası bırakılan ölü 2. mühendis, yaralı yağcı, bir baş mühendis ve bir ---- cihazları, bazı haberleşme cihazları, makine dalresindeki cihazlar kurşunlarla tahrip edilmiş iken, TTK hükümlerinde belirtilen donanım ve makine itibarıyla denize elverişli olmayan bir konumda bulunmaları sebebiyle seyir ve emniyet yeterliliği olmayan bir geminin açık denizde hayattaki ---- altında olduğu; bu tehlikeden kurtulmak için başka bir gemi, açık--- veya başka bir yüzen araçtan hatta helikopter ile kurtarılmayı temin etmek yerine gemiyi emniyete almak amacıyla ----- belirtildiği Üzere canlarını tehlikeye atarak ----götürmek suretiyle ----- unsurunu da sağladıklarını, bütün bu süreç zarfında hizmet sözleşmesinin olağan tehlikesi sayılamayacak bir konumda bulunarak gemiyi terk ederek kendi canlarını kurtarmaya çalışmak mümkün olmakla birlikte ----- emniyete almaya çalışmaları yine TTK hükümlerinde görüleceği üzere “kurtarılan gemi ve içindeki yük üzerinden hakimin takdir edeceği bir kurtarma/yardım ücretine” hak kazandıklarının açık bir izahı olarak mahkememize sunulduğunu, Öncelikle ----- üzerine tedbiren ihtiyati haciz konulmasına ve seferden men kararı verilmesine, Davacılar ------ emniyetli bir limana götürmeyi başararak gemi ve içindeki konteynerler ile içindeki yükleri kurtarmak suretiyle bir kurtarma ücretine hak kazanmış olması nedeniyle hakim tarafından kurtarılan değerlerin tespiti yoluyla takdir edilecek bir makul ücretin donatan tarafından davacıya ödenmesi yönünde, takdir edilecek ücretin yapılacak bilirkişi incelemesi sonrasında tespit edilebilmesi mümkün olacağından belirsiz alacak davası olarak fazlaya İlişkin haklar saklı tutulmak suretiyle her davacı için şimdilik---- olmak üzere toplam --- tutarında kurtarma ücretinin kurtarma faaliyetinin gerçekleştiği -----tarihinden itibaren işleyecek reeskont avans faizi İle birlikte davalı taraftan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı taraf üzerinde bırakılmasını talep ve dava ettikleri görüldü.

İNCELEME ve GEREKÇE:

Dava, hukuki niteliği itibariyle Türk Ticaret Kanunu'nun 1304. maddesi uyarınca, kurtarma ücreti alacağının tahsili istemiyle açılmış bir alacak davasıdır.

Kurtarma ücreti alacağı Türk Ticaret Kanunu'nun Deniz Ticareti bölümünün beşinci kısmının üçüncü bölümünde düzenlenmiş olmakla uyuşmazlığın, Deniz Ticaretinden kaynaklanmasına göre anılan hukukun ilgili hükümlerine göre çözümlenmesi gerekir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 5/2. maddesi 'Bir yerde asliye ticaret mahkemesi varsa, asliye hukuk mahkemesinin görevi içinde bulunan ve 4 üncü madde hükmünce ticari sayılan davalarla özel hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer işlere asliye ticaret mahkemesinde bakılır. Bir yerde ticaret davalarına bakan birden çok asliye ticaret mahkemesi varsa, iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde -----, asliye ticaret mahkemelerinden biri veya birkaçı münhasıran bu Kanundan ve diğer kanunlardan doğan deniz ticaretine ve deniz sigortalarına ilişkin hukuk davalarına bakmakla görevlendirilebilir' şeklinde düzenlenmiştir.

Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun 24.03.2005 tarih ve 188 sayılı kararının 18. maddesi ile---- kurulup faaliyete geçirilen Deniz İhtisas Mahkemeleri'nin yargı alanı,----- hudutları olarak belirlendiğinden, ---- bulunan ------ mahkemeleri bakımından da---- kaynaklanan uyuşmazlıklarda ------ mahkemesi olarak görevlidir. Görev hususu re'sen ve davanın her aşamasında incelenmesi gereken hususlardan olduğundan, davaya bakmaya mahkememiz değil ---- tarafından deniz hukukundan doğan davalara bakmak üzere görevlendirilen ----- görevli ve yetkilidir. ---- olarak ise ------ görevlendirilmiştir.

Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; mahkememizin görevsizliği nedeniyle Hukuk Muhakemeleri Kanunu 114. ve 115. madde hükümleri uyarınca , usul ekonomisi ilkesi gereği duruşma günü tayin edilmeksizin dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu davanın usulden reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

1-Görevli mahkemenin ---- olması ve Mahkememizin GÖREVSİZLİĞİ nedeniyle HMK nun 114(1)/c maddesinin yollaması ile HMK nun 115(2) maddesi uyarınca davanın dava şartı yokluğu nedeni ile usulden REDDİNE,

2-HMK'nun 20 (1) maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde ve yasal süre içinde istem halinde dosyanın görevli ---- GÖNDERİLMESİNE,

3-HMK nun 331(2) maddesi uyarınca yargılama giderlerinin görevli mahkeme tarafından değerlendirilmesine,

4-HMK'nun 20(1) maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden sonra yasal süre içinde gönderme başvurusunun yapılmaması halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmek üzere dosyanın ele alınmasına,

İlişkin olarak; tarafların yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde -------- Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu karar verildi. 01.06.2022