Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/14587 E. , 2021/4631 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/14587
Karar No : 2021/4631
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Bingöl İl Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan davacının, 22/10/2012 günlü işlemle meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasının ardından … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla meslekten çıkarma işleminin iptal edilmesi üzerine, tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebiyle yaptığı 14/12/2014 tarihli başvurunun reddine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğünün … günlü, … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının … Sulh Hukuk Mahkemesi kararıyla kısıtlanarak, eşinin vasi olarak tayin edildiği, davayı açmadan önce vesayet makamı veya vasiden izin alındığına ilişkin belgelerin dosyaya sunulmadığı gerekçesiyle dilekçe ret kararı verilmiş; davacı kararda belirtilen eksiklikleri tamamlamadan kendi imzası ile yenileme dilekçesi vermiştir.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından kısıtlılık kararına karşı temyiz yoluna başvurduğu için dava açma ehliyetinin bulunduğu ileri sürülmüşse de; vasi tayinine ilişkin kararın hukuki olarak hüküm ve sonuç doğurduğu; davacı tarafından yenilenen dava dilekçesi üzerine Mahkemece yapılan inceleme sonucunda da yukarıda bahsedilen dilekçe ret kararında belirtilen eksikliklerin giderilmediği ve aynı hataların tekrarlandığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Temyiz edilmeksizin kesinleşen karara karşı davacı tarafından yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulmuştur.
Yargılamanın yenilenmesi istemi; davanın reddine dayanak … Sulh Hukuk Mahkemesinin kısıtlılık kararının, Yargıtay tarafından bozulduğu gerekçesiyle kabul edilmiş ve işin esasına girilerek yapılan yargılama sonunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; davacının meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 24/12/2012 günlü Yüksek Disiplin Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… K:… sayılı iptal kararının, Danıştay Onikinci Dairesinin 04/06/2014 günlü, E:2014/424, K:2014/4578 sayılı kararı ile bozulduğu, yargı kararının yerine getirilmesi amacıyla davacının meslekten ilişiğinin kesilmesine yönelik işlemin tesis edildiği, davacının yeniden işe başlatılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiş ve davacı yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmuştur.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; yargılamanın yenilenmesi şartları oluşmadığı gerekçesiyle yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verilmiş; karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiş ve davacı tekrar yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmuştur.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, davacının tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebinin reddine ilişkin 20/01/2015 günlü dava konusu işlemin dayanağını oluşturan meslekten çıkarma cezasına karşı açılan davada, ... İdare Mahkemesince -bozma kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda- … günlü, E:…, K:… sayılı kararla davacının meslekten çıkarılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verildiğinin anlaşıldığı, bu kapsamda, idarenin, verilen yargı kararı gereklerine göre işlem tesis etmesi gerektiği, Anayasa'nın 138. maddesi ile 2577 sayılı Yasa'nın 28. maddesinden ve Anayasa'da ifade edilen hukuk devleti ve hukuki güvenlik ilkesinden kaynaklanan bir zorunluluk olduğundan, idarece, söz konusu yargı kararı uygulanarak, davacının meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması işleminden önceki hukuki durumun yeniden tesis edilmesi gerektiğinden, davacı tarafından, tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebiyle yapılan başvurunun reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Beşinci Dairesinin 01/11/2017 günlü, E:2016/30248, K:2017/21929 sayılı kararıyla; her ne kadar dava konusu işlemin tesis edildiği ve işlemin tesisine neden olan fiili işlediği tarihlerde davacının akli melekelerinin yerinde olmadığına dair usulüne uygun bir sağlık kurulu raporu mevcut değil ise de; ciddi davranış bozuklukları nedeniyle psikolojik yönden değerlendirmeye tabi tutulması gerektiği yolunda amirleri tarafından tespit ve değerlendirmelerin yapılması üzerine, sevk edildiği sağlık kurumları tarafından düzenlenen raporlarda davacı hakkında kısıtlılık tedbiri uygulanması gerektiğinin belirtildiği, bu haliyle, davacının, öncelikle usulüne uygun olarak yetkili kurumda akıl ve ruh sağlığı yönünden uzman kişilerce muayenesinin sağlanması hususunun araştırılması ve bu muayene sonucundaki tespitlere göre karar verilmesi gerekirken, bu yönden bir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle Mahkeme kararı bozulmuştur.
Bu arada, Bingöl ilinin … İdare Mahkemesinin yetki alanından çıkarılarak … İdare Mahkemesi yetki alanına bağlanması nedeniyle ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla dava yetki yönünden reddedilerek dosya … İdare Mahkemesine gönderilmiş ve … İdare Mahkemesi esasına kaydedilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesi, … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; Danıştay Beşinci Dairesinin anılan bozma kararına uymayarak, dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda (… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararında) ısrar etmiştir.
Davalı Emniyet Genel Müdürlüğünce temyiz yoluna başvurulması üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 17/04/2019 günlü, E:2018/2887, K:2019/1838 sayılı kararıyla; Mahkeme kararının ısrara ilişkin kısmının onanmasına, uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmek üzere dosyanın Danıştay Beşinci Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Anılan karara karşı davalı İdarece yapılan karar düzeltme başvurusu, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 14/09/2020 günlü, E:2019/2738, K:2020/1486 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin, Anayasal ve yasal mevzuat uyarınca yargı kararlarının uygulanması amacıyla tesis edildiği belirtilerek, söz konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Usul ve hukuka uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının 'Ortak Hükümler' kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY : Bingöl ili, … İlçe Emniyet Amirliğinde polis memuru olarak görev yapan davacı, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, K:… sayılı kararı ile Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 7/A-2 ve 14. maddeleri uyarınca meslekten çıkarma cezası ile tecziye edilmiştir.
Anılan işlemin iptali istemi ile açılan davada; ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verilmiş, Mahkeme kararının Danıştay Onikinci Dairesinin 04/06/2014 günlü, E:2014/424, K:2014/4578 sayılı kararı ile bozulması üzerine, 22/10/2014 günlü, 13716 sayılı işlemle davacının meslekten ilişiği kesilmiştir.
Davacının, tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebiyle 14/12/2014 tarihinde yaptığı başvurunun, dava konusu … günlü, … sayılı işlemle reddi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME : Dosyanın incelenmesinden; davacının, Sakarya Emniyet Müdürlüğü bünyesinde görev yaptığı sırada işlediği fiillerden dolayı üç farklı tarih ve sayılı işlemle meslekten çıkarma cezası ile tecziye edildiği, ardından görev yerinin değiştirilerek Bingöl Emniyet Müdürlüğü emrine atandığı, anılan cezalardan … günlü, K:… sayılı cezanın iptali istemiyle açtığı davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla 'uyuşmazlığa konu eylem açısından tekerrür şartları oluşmadığından, dava konusu işlemde usul yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı' gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği, temyiz incelemesinde Danıştay Onikinci Dairesince verilen 04/06/2014 günlü, E:2014/424, K:2014/4578 sayılı kararla 'dava konusu işlemde tekerrür hükümlerinin uygulanması açısından hukuka aykırılık bulunmadığından bu gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı' gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulduğu, davacı tarafından yapılan karar düzeltme isteminin de Danıştay Onikinci Dairesinin 05/11/2015 günlü, E:2015/12331, K:2015/6820 sayılı kararıyla reddedildiği, bu arada davacının 22/10/2014 tarihinde meslekten ilişiğinin kesildiği, davacı tarafından idareye yapılan 14/12/2014 günlü başvuru ile göreve başlatılarak Kocaeli veya İstanbul iline atamasının yapılmasının ve hakkında verilen cezanın tashih edilmesinin istenildiği, isteminin reddine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğünün … günlü, … sayılı işleminin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İdare Mahkemesince her ne kadar, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan meslekten çıkarma cezasına karşı açılan davada, ... İdare Mahkemesince -bozma kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda- … günlü, E:…, K:… sayılı kararla davacının meslekten çıkarılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verildiği, bu kapsamda idarenin, verilen yargı kararı gereklerine göre işlem tesis etmesinin Anayasa'nın 138. maddesi ile 2577 sayılı Yasa'nın 28. maddesinden ve Anayasa'da ifade edilen hukuk devleti ve hukuki güvenlik ilkesinden kaynaklanan bir zorunluluk olduğu, davacı tarafından, tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebiyle yapılan başvurunun reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş ise de; davacının meslekten çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, Danıştay Onikinci Dairesince verilen 04/06/2014 günlü, E:2014/424, K:2014/4578 sayılı kararla bozulduğu, dava konusu işlem tarihi itibarıyla ortada uygulanması gereken bir iptal kararı bulunmadığı açıktır.
Öte yandan; davacı hakkında tesis edilen … günlü, K:… sayılı meslekten çıkarma cezasına karşı açılan davada, Danıştay Onikinci Dairesince verilen 04/06/2014 günlü, E:2014/424, K:2014/4578 sayılı bozma kararı sonrası … İdare Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonunda verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; disiplin cezalarının, kamuda görev yapan memurlara önceden belirlenmiş hukuk kurallarının öngördüğü konularda uygulanan idari yaptırımlar olduğu, kamu hizmetinin düzenli ve en iyi biçimde yürütülmesi konusunda memurun verimli ve yararlı şekilde çalışmasını sağlama amacı taşıdığı, disiplin cezası ile ulaşılmak istenen amacın tam olarak gerçekleşebilmesi için memurun ceza gerektiren fiilinin ve kendisine bu nedenle verilen cezanın neden ve sonuçlarını değerlendirebilecek akıl ve ruh sağlığına sahip olmasının şart olduğu, davacı tarafından idareye verilen şikayet dilekçeleri nedeniyle yapılan incelemeler sonucu idare tarafından düzenlenen raporlarda, davacının uzman kişilerce psikolojik ve/veya psikiyatrik test ve muayeneye tabi tutulmasının ve en yakın sağlık kuruluşuna sevki ile psikolojik/psikiyatrik yönden muayenesinin yapılarak tedavi edilmesinin teşkilat ve diğer personel açısından faydalı olacağının belirtildiği, davacının kurum psikoloğu ile görüşmesi için Rehberlik ve Psikolojik Danışma Büro Amirliğine sevk edildiği, ancak psikolog tarafından verilen iki randevuya da görüşmeyi reddederek katılmadığı, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin 15. maddesi hükümleri doğrultusunda Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliğine sevk edildiği, ancak bu sevke de riayet etmediği, Erenler İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından … Sulh Hukuk Mahkemesine verilen 07/02/2012 tarihli dilekçe ile davacının Emniyet Hizmetleri Sınıfı mensubu olarak ruhsal yönden yeterli sağlık şartlarını haiz olup olmadığının belirlenmesinin ve ihtiyaç hasıl ise gerekli tedavisinin yaptırılması amacıyla, gerekirse kolluk gücü marifetiyle hastaneye sevki yönünde karar verilmesinin istenildiği, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; … Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesince düzenlenen 06/06/2013 tarihli sağlık kurulu raporu içeriğine göre davacının akli melekelerinin yerinde olmadığı belirtilerek eşinin kendisine vasi olarak atanmasına hükmedildiği, her ne kadar davacının dava konusu işlemin tesis edildiği ve işlemin tesisine neden olan fiili işlediği tarihlerde akli melekelerinin yerinde olmadığına dair bir sağlık kurulu raporu mevcut değil ise de; söz konusu tarihlerden önce gösterdiği ciddi davranış bozuklukları nedeniyle davacının psikolojik yönden değerlendirmeye tabi tutulması gerektiği yolunda amirleri tarafından tespit ve değerlendirmeler yapıldığı, bu durumda, davacının, öncelikle uzman kişilerce akıl ve ruh sağlığı yönünden muayenesinin sağlanması ve bu muayene sonucundaki tespitlere göre işlem tesis edilmesi gerekirken, bu yönden bir inceleme değerlendirme yapılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmakla; davacının durumunun meslekten çıkarma cezası ve dava konusu işlem yönünden İdare tarafından yeniden değerlendirilerek yeni bir işlem tesis edileceği açıktır.
Bu durumda, davacı hakkında tesis edilen meslekten çıkarma cezasının iptaline ilişkin yargı kararının temyiz incelemesinde bozulmasına karar verilmiş olması nedeniyle dava konusu işlem tarihi itibarıyla uygulanması gereken bir iptal kararının bulunmadığı; öte yandan anılan yargılamanın devamında davacı hakkında, öncelikle uzman kişilerce akıl ve ruh sağlığı yönünden muayenesinin sağlanması ve bu muayene sonucundaki tespitlere göre işlem tesis edilmesi gerekirken, bu yönden bir inceleme değerlendirme yapılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle verilen iptal kararı sonrası İdarece yeniden değerlendirme yapılarak yeni bir işlem tesis edileceği açık olduğundan, davacının tekrar göreve başlatılma ve meslekten çıkarma işleminin tashihi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
