Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2021/6528 E. , 2021/12162 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6528
Karar No : 2021/12162
KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 01/04/2021 tarih ve E:2019/14564, K:2021/4903 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa İli, Gemlik İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının ...numaralı dairesinin maliki olan davacının, davalı idarelerin heyelana müsait bölgeyi imara açarak yapılaşmaya izin vermek, gerekli denetimleri yapmayarak yapı ve iskan ruhsatı vermek gibi kusurlu eylemlerinden dolayı yapının zeminin kayması neticesinde oluşan hasar sebebiyle 6306 sayılı Kanun uyarınca riskli yapı olduğunun tespit edilerek yıkılması nedeniyle meydana geldiği iddia edilen miktar artırımı (ıslah) sonrasında 61.911,00-TL maddi 20.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 81.911,00-TL tazminatın yıkım tarihi olan 04/09/2013 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte tazmin edilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/04/2017 tarih ve E:2017/444, K:2017/2504 sayılı kararı ile maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik TL'lik bölümüne uygulunacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanması, miktarın artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulunacak faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının ise bozulması ve taraflarca kararın düzeltilmesi isteminde bulunulması üzerine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 25/12/2017 tarih ve E:2017/3503, K:2017/7369 sayılı kararıyla, Dairenin 19/04/2017 tarih ve E:2017/444, K:2017/2504 sayılı kararının maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanmasına ilişkin kısmı kaldırılarak, maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmı ile manevi tazminata ilişkin kısım yönünden İdare Mahkemesi kararının bozulması üzerine, .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile bozma kararına uyularak davacının 51.740,00-TL maddi tazminata yönelik isteminin kabulü ile bu miktarın 5.000,00-TL'lik kısmına ilişkin verilen karar kesinleştiğinden bu kısım yönünden hüküm kurulmadan geriye kalan 46.740,00-TL'sinin ise ıslah tarihinden (16.02.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacının 20.000,00-TL'lik manevi tazminat talebinin 10.000,00-TL'lik kısmının kabulü ile 10.12.2013 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, manevi tazminat isteminin 10.000,00-TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Tarafların temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, riskli bina tespit edilmesine ilişkin işleme davacının da aralarında bulunduğu bina maliklerince itiraz edilmediği, tüm maliklerin ilgili mevzuat uyarınca sunulan avantajlardan faydalandığı; öte yandan, manevi tazminat isteminin reddine karar verilmesi gerektiği; davalı idare ile birlikte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığının da sorumluluğunun değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın aleyhe olan kısmının, düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Davanın kabulüne ilişkin kısım yönünden karar düzeltme isteminin reddedilmesi, maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmı yönünden ise karar düzeltme isteminin kabul edilerek, İdare Mahkemesi kararının anılan kısmının eksik hüküm nedeniyle bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, Bursa İli, Gemlik İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının, ...numaralı dairesinin maliki olan davacının, davalı idarenin heyelana müsait bölgeyi imara açarak yapılaşmaya izin vermek, gerekli denetimleri yapmayarak yapı ve iskan ruhsatı vermek gibi kusurlu eylemlerinden dolayı yapının zeminin kayması neticesinde oluşan hasar sebebiyle 6306 sayılı Kanun uyarınca riskli yapı olduğunun tespit edilerek yıkılması nedeniyle meydana geldiği iddia edilen miktar artırımı (ıslah) sonrasında 61.911,00-TL maddi, 20.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 81.911,00-TL tazminatın yıkım tarihi olan 04.09.2013 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte tazmin edilmesi istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince; davacının maddi tazminata yönelik isteminin kabulüyle 61.911,00-TL'nin davalı idareye başvuru tarihinden (10.12.2013) itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacının 20.000,00-TL manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiş; bu kararın taraflarca karşılıklı olarak temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/04/2017 günlü, E:2017/444, K:2017/2504 sayılı kararı ile maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanmasına, miktarın artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00TL'lik bölümüne uygulunacak faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının ise bozulmasına karar verilmiş; taraflarca kararın düzeltilmesi isteminde bulunulması üzerine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 25/12/2017 günlü, E:2017/3503, K:2017/7369 sayılı kararı ile maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanmasına ilişkin kısmı kaldırılarak, maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmı ile manevi tazminata ilişkin kısım yönünden İdare Mahkemesi kararının bozulması üzerine; .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile bozma kararına uyularak davacının 51.740,00-TL maddi tazminata yönelik isteminin kabulü ile bu miktarın 5.000,00-TL'lik kısmına ilişkin verilen karar kesinleştiğinden bu kısım yönünden hüküm kurulmadan geriye kalan 46.740,00-TL'sinin ise ıslah tarihinden (16.02.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacının 20.000,00-TL'lik manevi tazminat talebinin 10.000,00-TL'lik kısmının kabulü ile 10.12.2013 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, manevi tazminat isteminin 10.000,00-TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verildiği, bu kararın taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyiz edilmesi üzerine, anılan kararın, Dairemizin 01/04/2021 tarih ve E:2019/14564, K:2021/4903 sayılı onandığı görülmekte olup; davalı idare tarafından kararın aleyhe olan kısmının düzeltilmesi istenimektedir.
Kararın, davacının 51.740,00-TL maddi tazminat istemine yönelik kısmının kabulü ile bu miktara ıslah tarihinden (16.02.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine ve manevi tazminat isteminin 10.000,00-TL'lik kısmının kabulü ile 10.12.2013 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine ilişkin kısımları yönünden;
Danıştay Dava Daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir. Davacının 51.740,00-TL maddi tazminat istemine yönelik kısmının kabulü ile bu miktara ıslah tarihinden (16.02.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine ve manevi tazminat isteminin 10.000,00-TL'lik kısmının kabulü ile 10.12.2013 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine ilişkin olarak kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar ise adı geçen yasa maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymamaktadır.
Kararın, maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmına gelince;
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kısmen kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 01/04/2021 tarih ve E:2019/14564, K:2021/4903 sayılı kararının maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmı kaldırılarak, uyuşmazlık bu kısım yönünden yeniden incelendi:
Usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan 'taleple bağlılık ilkesi' uyarınca, idari yargı mercilerinde açılan davalarda; idare mahkemelerinin, davacının istemi ile bağlı olduğu, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar verilemeyeceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; 6306 sayılı Kanun uyarınca riskli olduğu tespit edilen ve davacının maliki olduğu binanın heyelan nedeniyle karşı karşıya durum ile ilgili sorumluluğun Gemlik Belediye Başkanlığında bulunduğu ve tüm yapının güncel değerinin 557.200,00-TL olduğu yolundaki 28/01/2016 tarihli bilirkişi ek raporunun taraflara tebliğ edilmesi üzerine, davacı vekili tarafından verilen ve 16/02/2016 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ile maddi tazminat talebinin miktarının, 2577 sayılı Kanun'un 16. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca arsa payı (4/36) oranı da dikkate almak suretiyle 61.911,00-TL olarak arttırıldığı; .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile davacının maddi tazminata yönelik isteminin kabulü ile 61.911,00-TL'nin davalı idareye başvuru tarihinden (10.12.2013) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacının 20.000,00-TL manevi tazminat isteminin ise reddine karar verildiği; bu kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/04/2017 tarih ve E:2017/444, K:2017/2504 sayılı kararı ile maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulunacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanmasına, miktarın artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00TL'lik bölümüne uygulunacak faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının ise bozulmasına karar verildiği; taraflarca kararın düzeltilmesi isteminde bulunulması üzerine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 25/12/2017 tarih ve E:2017/3503, K:2017/7369 sayılı kararı ile maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmının onanmasına ilişkin kısmı kaldırılarak, maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL'lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmı ile manevi tazminata ilişkin kısım yönünden İdare Mahkemesi kararının bozulduğu; dolayısıyla Danıştay Ondördüncü Dairesinin 25/12/2017 tarih ve E:2017/3503, K:2017/7369 sayılı kararı ile İdare Mahkemesi kararının maddi tazminat isteminin 5.000,00-TL'lik kısmının kabulüne ilişkin kısmının bu aşamada kesinleştiği görülmektedir. .... İdare Mahkemesince bozma kararına uyulmak suretiyle verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda ise, davacının 51.740,00-TL maddi tazminata yönelik isteminin kabulü ile bu miktarın 5.000,00-TL'lik kısmına ilişkin verilen karar kesinleştiğinden bu kısım yönünden hüküm kurulmadan geriye kalan 46.740,00-TL'sinin ise ıslah tarihinden (16.02.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verildiği, davacı vekili tarafından verilen ve 16/02/2016 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ile talep edilen toplam maddi tazminat miktarının 61.911,00-TL olduğu, buna karşın İdare Mahkemesince hüküm kurulan toplam maddi tazminat miktarının ise 51.740,00-TL olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmı hakkında hukuki inceleme yapılmadığı ve hüküm kurulmamış olduğu anlaşıldığından, temyize konu kararın bu kısmı hakkında, eksik hüküm sebebiyle hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının karar düzeltme isteminin maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmının kabul edilerek, .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararın anılan kısmının BOZULMASINA,
2. Davalının karar düzeltme isteminin davanın kabulüne ilişkin kısmının ise reddine,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 03/11/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):
Temyize konu Mahkeme kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, İdare Mahkemesi kararının onanması yolunda verilen Dairemizin 01/04/2021 tarih ve E:2019/14564, K:2021/4903 sayılı kararına karşı davalı tarafından yapılan kararın düzeltilmesi isteminin tamamının reddedilmesi gerektiği düşüncesiyle, Dairemiz kararının karar düzeltme isteminin maddi tazminat isteminin 10.171,00-TL'lik kısmının kabul edilerek İdare Mahkemesi kararının anılan kısmının bozulmasına ilişkin kısmına katılmıyoruz.
KARŞI OY (XX):
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
İdarenin hukuki sorumluluğunun kabulü için, kusursuz sorumluluğa ilişkin istisna halleri dışında, idarenin yürüttüğü kamu hizmetinin, kötü işlemesi, geç işlemesi yada hiç işlememesi sebeplerinden birisiyle kusurlandırılmış olması gerekmektedir. Hizmet kusuru, iradi bir işlem yada eylemden kaynaklanabileceği gibi, idarenin dikkatsizliğinden, tedbirsizliğinden ve ihmalinden de kaynaklanabilir. Yine zarar ile idari eylem veya işlem arasında uygun illiyet bağının da bulunması gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu bölgede genel hayatı etkileyecek nitelikteki heyelanın varlığına ilişkin bilimsel raporlarda ifade edilen ve idarelerin bilgisinde olan jeolojik veriler dikkate alınmadan alanın, planlamaya konu edilip arsa üretilerek üzerinde yapılaşmaların gerçekleştirilmesine imkan sağlandığı şartlar altında taşınmaz edinen kişilerin, bölgenin sonradan afete maruz bölge ilan edilerek bölgenin genel olarak yapı ve ikamete yasaklanması, davacı parseline ilişkin kısmın ise önlem alınmasını gerektirmesi karşısında oluşan zararın hizmet kusuru bulunan idarelerce tazmini gerektmektedir. Bu açıdan bakıldığında yörenin jeolojik verilerine ilişkin raporlar ile yapılaşmaya ilişkin imar planı kararları ve bu kararlara göre gelişen yapılaşmanın oluşmasında, çok katlı yapılaşmaya izin vermesiyle Gemlik Belediye Başkanlığının, ilçe belediyesinin nazım imar planına uygun olarak hazırladığı uygulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, imar ve ıslah planlarını aynen veya değiştirerek uygulamak veya uygulanmasını denetlemekle ve planları onaylamakla yükümlü olan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığının hizmet kusurları bulunmakta olup; anılan idarelerin tazminat istemine konu edilen zararın oluşmasında hangi hizmeti, ne oranda kusurlu işlettiğinin, üniversitelerin ilgili bölümlerinden seçilecek uzman bilirkişilerden oluşturulacak heyet ile yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle tespit edilerek karar verilmesi gerektiğinden; Dairemiz kararının davalının karar düzeltme isteminin davanın kabulüne ilişkin kısmının reddine yönelik kısmına katılmıyorum.
KARŞI OY (XXX):
Danıştay Altıncı Dairesinin 01/04/2021 tarih ve E:2019/14564, K:2021/4903 sayılı kararında belirtilen gerekçe ile Mahkeme kararının manevi tazminata faiz uygulanmasına yönelik kısmının bozulması gerektiği oyu ile, bu kısım yönünden kararın düzeltilmesi isteminin reddi yönündeki Dairemiz kararına katılmıyorum.
