Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2020/4224 E. , 2021/276 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/4224
Karar No : 2021/276
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Genel Müdürlüğü / …
VEKİLİ : Av. …
2- … A.Ş. Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : Kendi adına asaleten … adına velayeten
…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, davacılardan …'ın 14/05/2015 tarihinde İstanbul ili, Büyükçekmece İlçesi, … Mahallesi, D-100 karayolu Malatya pazarı üst geçidinden geçmekte iken elektrik çarpması sonucu yaralanması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zarara karşılık olarak davacılardan … için 100.000,00 TL manevi, 162.054,56 TL (miktar artırımıyla) maddi; davacılardan baba … için 50.000,00 TL manevi, 2.236,30 TL(miktar artırımıyla) maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; meydana gelen olayda tarafların kusur oranlarının tespiti amacıyla 02/04/2019 tarihinde mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; 'yüksek gerilinm hattının yakınına Karayolları Genel Müdürlüğü'nün tarafından inşa edilen üst geçitin, 35.000 voltluk hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük yatay uzaklıkları 2 metre olması gerekmekteyken elektrik kazasının olduğu geçitte 35.000 volt yüksek gerilim hava hattına fazla yaklaştırıldığından (0,8 - 1 metre) en küçük emniyet yatay uzaklığının ihlali edildiği bu nedenle olayın meydana gelmesinde %50 oranında kusurlu olduğu; davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin 35.000 voltluk yüksek gerilim hava hattını belirli sürelerde denetlememesi, yasal yollara başvurarak üst geçitin mesafe kuralını ihlal eden kısımlarını yıktırılması/revize ettirilmesini sağlamaması veya en küçük yatay emniyet uzaklığını 2 metreye getirilmesi için hattı yükseltmemesi yahut uzaklaştırılmasını sağlamaması veya hattı yeraltı kablosuna dönüştürmemesi ve uyarı levhalarını bulundurmaması nedeniyle %50 oranında kusurlu olduğu, davacı …'ın olayda kusurunun bulunmadığı' yönünde tespitlere yer verildiği; davacıların maddi zararının tespiti amacıyla yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen 11/07/2018 havale tarihli bilirkişi raporunda; 'davacı …'ın olay tarihindeki yaşına göre (%15,2) oranında meslekte kazanma gücünden kaybetmiş sayılacağı, olay tarihi itibariyle iyileşme süresinin (2) yıla kadar uzayabileceği ve bu sürede mesleğini icra edemeyeceğinden 161.638,56 TL gelir kaybının bulunduğu, belgelerle ispat edilebilen tedavi giderinin 416,00 TL olduğu, davacı baba …'ın refakat ettiği 33 günlük 2.236,30 TL gelir kaybının bulunduğu' nun belirtildiği, Mahkemece söz konusu bilirkişi raporları hükme esas alınarak meydana gelen olayda davalı idarelerin hizmet kusurunun bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 162.054,56 TL maddi tazminatın 500,00 TL'lik kısmının, adli yargıda açılan dava tarihi olan 17/12/2015 tarihinden itibaren, kalan 80.527,28 TL maddi zararın ise ıslah dilekçesinin davalı Karayolları Genel Müdürlüğü'ne tebliğ edildiği tarih olan 11/10/2018 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalı Karayolları Genel Müdürlüğü'nden alınarak davacı …'a ödenmesine, 500,00 TL'lik kısmının, adli yargıda açılan dava tarihi olan 17/12/2015 tarihinden itibaren, kalan 80.527,28 TL maddi zararın ise ıslah dilekçesinin davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş'ye tebliğ edildiği tarih olan 12/10/2018 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş'den alınarak davacı …'a ödenmesine, 40.000,00 TL manevi tazminatın; 20.000,00 TL'sinin davalı Karayolları Genel Müdürlüğü'nden, 20.000,00 TL'sinin de davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş'den alınarak davacı …'a ödenmesine, dava konusu 10.000,00 TL manevi tazminatın; 5.000,00 TL'sinin davalı Karayolları Genel Müdürlüğü'nden, 5.000,00 TL'sinin de davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş'den alınarak davacı …'a ödenmesine, davanın kısmen reddi ile davacılardan … için istenen 2.236,30 TL maddi tazminat ile … için istenen 60.000,00 TL ve davacı … için istenen 40.000,00 TL manevi tazminat talebinin ve davacıların fazlaya ilişkin faiz taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; İdare Mahkemesi kararının maddi ve manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulüne ilişkin kısmına yönelik davalı idarelerce yapılan istinaf başvuruların reddine, davacılar tarafından yapılan istinaf başvurularının kısmen kabulü ile hüküm altına alınan toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın davanın ilk olarak adli yargıda açıldığı 17/12/2015 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesine, davacılar istinaf başvurularının kısmen reddi ile olay tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine yönelik taleplerinin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI :
1- Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, olayın davalı … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin kusurundan kaynaklandığı, idarelerinin yürüttüğü hizmet ile zarar arasında illiyet bağının bulunmadığı, idarelerinin yargı harçlarından muaf olduğu;
2- … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi tarafından, şirketlerinin özelleştirildiği, elektrik dağıtım hatlarının işletmesinin şirketlerinde olduğu, ancak mülkiyetinin Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinde olması nedeniyle sorumluluğun bu idareye yöneltilmesi gerektiği, zararın meydana gelmesinde davacı …'ın kusuru bulunduğu ileri sürülerek, Mahkeme kararının davanın kabulüne ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY_TETKİK_HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğünün temyiz isteminin reddi ile kararın bu idareye ilişkin kısmının onanmasına; davalı … Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğünün temyiz isteminin kabulü ile kararın söz konusu şirkete yönelik kısmının görev yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacılardan … 14/05/2015 tarihinde İstanbul ili, Büyükçekmece İlçesi, … Mahallesi, D-100 karayolu Malatya pazarı üst geçidinden geçerken, korkuluklara tutunduğu sırada yüksek gerilim hattı iletkeninin üst geçide temas etmesi nedeniyle elektrik çarpması sonucu yaralanmıştır.
Davacılar tarafından, uğradıklarını iddia ettikleri zararların tazmini istemiyle Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davada … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine, davacılar tarafından Karayolları Genel Müdürlüğü hasım gösterilmek suretiyle bakılan dava açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı' başlıklı 2. maddesi, 1. fıkrasında; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak sayılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Dilekçeler üzerine ilk inceleme' başlıklı 14. maddesi, 3. fıkrasında; dava dilekçelerinin, Danıştay'da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından, fıkrada belirtilen konularda sırasıyla inceleneceği belirtilmiş, anılan fıkranın (f) bendinde de 'husumet' ilk inceleme konuları arasında sayılmıştır. Aynı Kanun'un 'İlk inceleme üzerine verilecek karar' başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ise davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması halinde, dava dilekçesinin, belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, İdare Mahkemesince, 25/02/2016 tarihli ara kararı ile hasım düzeltme kararı alınarak, dosyanın Karayolları Genel Müdürlüğü yanında … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin hasım mevkiine alınarak incelenmesine karar verildiği, Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 06/05/2013 havale tarihli bilirkişi raporunda, olayda davalı idarelerden Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan üst geçitin yüksek gerilim hattına olması gerekenden daha yakın mesafede inşa edilmiş olması nedeniyle (%50) oranında, davalı … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin 35.000 voltluk yüksek gerilim hava hattının denetimini ihmal ettiği ve çevresinde gerekli güvenlik tedbirlerini almaması nedeniyle (%50) oranında kusurlu olduğu yönünde tespitlere yer verilmesi üzerine, Mahkemece bu rapor hükme esas alınarak meydana gelen zararın davalı idarelerin kusurları nispetinde (%50'şer oranda) tazmin edilmesine karar verildiği görülmektedir.
İdare Mahkemesince 25/02/2016 tarihli ara kararı ile … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin de hasım mevkiine alınarak uyuşmazlık konusu olay hakkında karar verildiği görülmekte ise de, öncelikle … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin yürüttüğü hizmetten doğan zararların tazmini istemiyle açılan davaların görüm ve çözümünün idari yargının görev alanında bulunup bulunmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, elektriğin üretimi, iletimi, dağıtımı ve satış hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla 1312 sayılı Kanun ile kurulan Türkiye Elektrik Kurumu'nun (TEK) hizmetlerin daha etkin, daha verimli ve çağdaş bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla ve özelleştirme politikaları çerçevesinde Bakanlar Kurulunun 12/08/1993 tarih ve 93/4789 sayılı Kararı ile, Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.(TEDAŞ) adı altında iki ayrı İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden yapılandırıldığı, 1994 yılında TEAŞ ve TEDAŞ'a ayrı tüzel kişilikler verildiği, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede 'Teşekkül' olarak yer aldıkları, 02/04/2004 tarih ve 2004/22 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile TEDAŞ'ın özelleştirme kapsam ve programına alınması üzerine Türkiye'nin 21 elektrik dağıtım bölgesine ayrıldığı, 31/08/2013 tarihi itibariyle elektrik dağıtım şirketleri ile TEDAŞ arasındaki hisse devri sözleşmelerinin imzalandığı, davalı … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin de bu şirketlerden biri olduğu, Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile anılan şirketin hisselerinin tamamının …-…-… Ortak Girişimine satılmasına karar verildiği ve akabinde hisse satış işlemlerinin tamamlandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda meydana gelen olay tarihinde elektrik dağıtım hizmetlerinden sorumlu olan … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin tüm hisselerinin Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile …-…-… Ortak Girişimine satılmasına karar verildiği ve hisse devrinin tamamlanarak şirketin özel hukuk tüzel kişisine dönüştüğü anlaşıldığından, özel hukuk tüzel kişisi niteliğini haiz bu şirket tarafından işletilen elektrik dağıtım hattının bakım ve gözetiminin yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelen zararların tazmini istemiyle açılan davaların görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, Mahkemece anılan husus gözetilmeksizin … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'nin de hasım mevkiine alınması suretiyle verilen kararda bu yönüyle hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, Bölge İdare Mahkemesince dosyanın Karayolları Genel Müdürlüğü'nün sorumluluğuyla sınırlı olarak incelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin ...İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 04/02/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.
