9. Hukuk Dairesi 2020/2165 E. , 2021/3596 K.
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : ... Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TAZMİNAT
1- İlk Derece Mahkemesince 21.03.2019 tarih 2017/214 esas ve 2019/ 96 karar sayılı davacısı ..., davalısı ... Metal San. ve Tic. A.Ş olan davada; kıdem ve ihbar tazminatının kabulüne ilişkin verilen karara karşı davalı şirket yetkilisi tarafından 20.04.2019 tarihli gerekçeli istinaf dilekçesi ile adli yardım talepli olarak istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2- ... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesi; davalı ... Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 334/2 bendinde belirtilen kamuya yararlı dernek ve vakıf statüsünde olmadığı, dosya içerisinde yer alan 29.06.2018 tarihli mali müşavirlik rapor tarihi, istinaf harç ve masraf tutarı gözönüne alındığında davalı şirketin kanun yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu yönünde kanaat oluşmadığı gerekçesi ile 20.06.2019 tarih 2019/ 1934 esas ve 2019/772 sayılı kararı ile adli yardım talebinin reddine, kararın kesinleşmesi ile davalı tarafından harç ve giderlerin yatırılması yönünde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 344. maddesi uyarınca gerekli işlemlerin yapılarak dosyanın ikmal edilip yeniden istinaf incelemesi için Daireye gönderilmek üzere mahkemesine geri çevrilmesine, adli yardım red kararı yönünden, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 337/2 md. uyarınca kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde daireye verilecek dilekçe ile itiraz yolu açık olmak üzere 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 352 madde uyarınca dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucu karar vermiştir.
3-Davalı şirket yetkilisi tarafından 17.07.2019 tarihli adli yardım talebinin reddine ilişkin karardan rücu edilmesi, istinaf incelemesinin duruşmalı yapılmasını istediği dilekçesi üzerine; ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi tarafından 2019/ 1 Degişik İş sayı ile yapılan inceleme sonucu; mali müşavirlik rapor tarihinin 29.06.2018 olması, itiraz dilekçesine, mali müşavirden alınma 03.05.2019 tarihli rapor eklendiği, mali duruma ilişkin rapor üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıl sonra yine benzer bir rapor alınması, bu süre içinde şirketin faal olduğu, 2016 yılından beri davalının bir çok kez adli yardım talep ettiği, ilk derece mahkemesince hüküm altına alınan istinaf edilen miktar dikkate alındığında ödeme gücünden yoksunluk halini ispat edemediği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 335. maddesinde sayılan muafiyet ve haklardan yararlandırılması talebinin reddi yönünden ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi tarafından verilen red kararının doğru olduğu gerekçesi ile davalı şirketin adli yardım talebinin reddi kararına karşı yaptığı itirazın reddine, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 336. vd maddeleri gereği 23.07.2019 tarihinde kesin olmak üzere karar vermiştir.
4- Davalı şirket tarafından 08.08.2019 tarihli adli yardım reddi kararından rücu edilerek kabulüne karar verilmesini istediği dilekçesi üzerine; ... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesi 05.09.2019 tarihli ek kararında; 20.06.2019 tarihli 2019/1934 esas ve 2019/772 karar sayılı adli yardım talebinin reddine ilişkin kararın itiraz üzerine kesinleştiğini, şirketin anonim şirket statüsünde sermaya şirketi olduğu, davalı şirket hakkında verilmiş bir iflas kararı veya konkordato ilanı kararı bulunmadığı, şirketin halen aktif olduğu, 31.07.2019 tarihli mali müşavir raporunun adli yardım kararı verilmesi için yeterli olmadığı, adli yardım talebinin reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, adli yardımın reddi kararından rücu edilmesi ve adli yardımın kabulüne karar verilmesi taleplerinin reddine, şirket tarafından harç ve giderlerin yatırılması noktasında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 344. md uyarınca gerekli işlemlerin yapılarak dosyanın ikmal edilip yeniden istinaf incelemesi için Daireye gönderilmek üzere mahkemesine geri çevrilmesine, kararın İlk Derece Mahkemesince tebliğine, dosya üzerinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 352. madde uyarınca yapılan inceleme sonucu kesin olmak üzere karar vermiştir.
5-Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderildiği, 19.09.2019 tarihli istinaf başvuru ve karar harcını yatırması için davalı şirket adına muhtıra düzenlendiği, davalı tarafın harç tahsil müzekkeresinin iptalini istediği 24.09.2019 tarihli dilekçenin; ... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesinin 05.09.2019 tarihli ek kararı ile adli yardım talebinin reddine karar verildiği ve bu kararın kesin olduğu anlaşılmakla İlk Derece Mahkemesince işlem yapılmaksızın dosyasına konulmasına karar verilmiştir.
6- Davalı şirket yetkilisi tarafından 05.09.2019 tarihli adli yardım talebinin reddine dair verilen ek karardan rücu edilmesini aksi görüş halinde kararın itirazi kabil olmak üzere karar verilmesini istediği dilekçe ve ardından 01.10.2019 tarihli ... Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kuruluna Bölge Adliye Mahkemeleri 10. Hukuk Dairesinin ve 1. Hukuk Dairesinin adli yardım talebinin reddine ilişkin verilen kararları yönünden adli yardım ve duruşma talepli olarak uyuşmazlığın giderilmesini istemiştir.
7- Gönderilen muhtıraya rağmen istinaf harç ve giderlerinin yatırılmaması sebebi ile... İş Mahkemesi'nin 2017/214 esas ve 2019/ 96 sayılı 14.10.2019 tarihli karar ile davalı tarafın istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
8-Davalı tarafın 21.10.2019 tarihli İlk Derece Mahkemesinin davalı tarafın istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına ilişkin karara karşı adli yardım ve rücu talepli yapılan istinaf başvurusu üzerine; ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi tarafından 18.11.2019 tarihinde (karar kısmında 18.11.2019 sonuç kısmında 20.11.2019 yazılı) 2019/ 3618 esas ile yapılan inceleme sonucu; 14.10.2019 tarihli istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına ilişkin ek karara karşı istinaf yasa yoluna başvurulduğunu, daha önce asıl karara karşı istinafı sırasında adli yardım talebinin reddedildiğini, bu kez ek karara karşı istinaf yoluna başvurulduğunu, adli yardım talebinin yeniden değerlendirilmeye alındığını, davalı şirketin Hukuk Muhakemeleri Kanunu 334. madde uyarınca kamuya yararlı dernek ve vakıf statüsünde olmadığını, şirket yetkilisi ile aynı soyadı taşıyan mali müşavir tarafından düzenlenen 03.05.2019 tarihli özel amaçlı mali müşavirlik raporun davalı şirketin adli yardım talebinden yararlanması için yeterli olmadığını, şirketin halen faal ve hakkında iflas konkordato kararı bulunmadığını, istinaf harç ve masraf tutarının 165.70 TL olduğunu, kanun yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu yönünde kanaat oluşmadığından adli yardım talebinin reddi ile istinaf harçlarının tamamlanması için Hukuk Muhakemeleri Kanunu 344 md uyarınca işlem yapılmasına bu nedenle dosyanın İlk Derece Mahkemesine geri çevrilmesine, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu itirazı kabil olmak üzere karar verilmiştir.
9- 05.12.2019 tarihinde ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi'nin 2019/3618 esas sayılı ara kararı ile asıl kararın istinafı sırasında adli yardım talebinin reddine ilişkin karar verildiği, bu kez ek karara karşı (ek kararın İlk Derece Mahkemesinin 14.10.2019 tarihli davalı tarafın istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar olduğu anlaşılmakla) istinaf yoluna başvurulmuş olduğu, adli yardım talebinin yeniden değerlendirilmeye alındığı, ödeme gücünden yoksun olduğu yönünde kanaat oluşmadığından Hukuk Muhakemeleri Kanunu 337.2 md. uyarınca reddine karar verildiği, kararın tebliğ edilmesi gerektiği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 337. md. uyarınca davalıya tebliğ ve istinaf işlemleri bakımından yapılacak masrafların ilerde haksız çıkacak taraftan karşılanmak üzere suçüstü ödenediğinden karşılanmasına dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu tarafların yokluğunda karar verilmiştir.
10- Davalı şirket yetkilisi tarafından 16.12.2019 tarihli adli yardım talepli, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin (18.11.2019) 20.11.2019 tarihli ve 2019/ 3618 esas sayılı adli yardım talebinin reddine ilişkin karara ilişkin itiraz etmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi'nin 2019/ 3 değişik iş ile yaptığı inceleme sonucu; mali müşavirlik raporunun davalı şirketin adli yardım talebinden yaranlanması için yeterli bulunmadığı, şirketin faal olduğu, istinaf harç ve tutarlarının 165.70 TL olduğu dikkate alınarak, kanun yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu yönünde kanaat oluşmadığı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 335. maddesinde sayılan muafiyet ve haklardan yararlandırılması talebinin reddi yönünden ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi tarafından verilen red kararının doğru olduğu gerekçesi ile davalı şirketin adli yardım talebinin reddi kararına karşı yaptığı itirazın reddine 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 336. vd maddeleri gereği 18.12.2019 tarihinde karar vermiştir.
11- Davalı şirketin 06.01.2020 tarihli ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi'nin adli yardım talebinin reddine ilişkin karardan rücu ve adli yardım talepli dilekçesinde itirazların kesin olarak reddedildiğini, karardan rücu edilerek hatadan dönülmesini istediği; ardından 26.12.2019 tarihli dilekçesi ile ... Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kuruluna Bölge Adliye Mahkemeleri 10.Hukuk Dairesinin ve 1. Hukuk Dairesinin adli yardım talebinin reddine ilişkin verilen kararları yönünden adli yardım ve duruşma talepli olarak uyuşmazlığın giderilmesini istemiştir.
12-... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi 2019/ 3618 esas ve 2020/69 karar sayılı 22.01.2020 tarihli kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin 14.10.2019 tarihli davalı tarafın istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına ilişkin ek kararına karşı adli yardım talepli olarak istinaf başvurusu yapıldığı, adli yardım talebinin reddedildiği, itiraz üzerine kesinleştiği, istinaf harç ve giderlerini yatırması için muhtıra gönderilmesi gerektiği, yatırılmaması halinde istinaf başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği, mahkeme ek kararına karşı istinaf kanun yoluna başvuru yapıldığı ancak istinaf harç ve giderlerinin yatırılmadığının anlaşıldığını, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 344 md uyarınca davalı tarafa 1 hafta kesin süre içinde 148.60 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı 54.40 TL eksik istinaf karar harcı olmak üzere toplam 203,00 TL harcı yatırması için muhtıra yapılmalı, eksik harcın yatırılması halinde dava dosyasının Daireye gönderilmesi, yatırılmaması halinde ise istinaf başvurusu yapılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği, belirtilen eksikliğin yerine getirilmesi için dava dosyasının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 334 ve. 352/1-ç md. uyarınca yerel mahkemesine geri çevrilmesine, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu kesin olmak üzere karar verilmiştir.
13-Bu karar üzerine davalı şirket yetkilisi 14.02.2020 tarihli dilekçesi ile ihtarlı sürenin durdurulması ve adli yardım talepli olarak, Bölge Adliye Mahkemesinin 22.01.2020 tarihli kararına karşı Yargıtaya gönderilmek üzere temyiz başvurusunda bulunmuş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi ara kararı ile, 22.01.2020 tarihli ilam ile adli yardım talebinin reddine ilişkin kararın kesinleştiğini, bu sebeple karşılanamayan yargılama harç giderlerinin tamamlatılması için dosyanın geri çevrilmesine karar verildiğini, akabinde Daire kararı doğrultusunda ... İş Mahkemesince 29.01.2020 tarihli ve 2017/214 esas sayılı dosyasında bir hafta kesin süre içinde eksikliklerin tamamlatılması hakkında muhtıra gönderildiğini, tüm dayanak emsal Anayasa Mahkemesi ilamlarına rağmen adli yardım taleplerinin usul ve yasaya aykırı olarak reddedildiğini, harç ve giderlerin tamamlatılması için verilen geri çevirme kararının da hatalı olduğundan bahis ile Dairenin 22.01.2020 tarihli dosyanın İlk Derece Mahkemesine geri çevrilmesine ilişkin kararın bozulması için temyiz yoluna başvurduklarını belirttiğini, Dairenin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 344 ve 352/1-ç maddeleri geri çevirme kararının kesin olarak verildiğini, 7036 sayılı İş Kanunu'nun 9. maddesi atfıyla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 263/1-ç ve f maddeleri gereği temyizi mümkün olmadığından itiraz üzerine kesinleşmiş olduğu gerekçesi ile 22.01.2020 tarihli 2019/ 3618 esas ve 2020/69 karar sayılı ilamın temyizi mümkün olmadığından ve itiraz üzerine kesinleşmiş olduğundan davalı şirket yetkilisinin temyiz talebinin ve bir haftalık ihtaratlı sürenin durdurulması talebinin reddi gerektiği belirtilerek, gider avansı olmadığından ara kararın davalıya tebliği bakımından masrafların ilerde haksız çıkacak taraftan karşılanmak üzere suçüstü ödenediğinden karşılanmasına, evrak üzerinden yapılan inceleme sonucu Yargıtay'da temyiz yolu açık olmak üzere 21.02.2020 tarihinde temyiz başvuru talebinin reddine dair karar vermiştir.
14- İlk Derece Mahkemesince davalı tarafa 29.01.2020 tarihinde gönderilen ve 14.02.2020 tarihinde tebliğ edilen muhtıraya rağmen istinaf harç ve giderlerinin yatırılmaması sebebi ile ...İş Mahkemesi, 2017/214 esas ve 2019/ 96 karar sayılı 28.02.2020 tarihli kararı ile davalı tarafın ek kararı istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
15-Davalı şirket yetkilisi tarafından ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 22.01.2020 tarihli ve temyiz başvuru talebinin reddi kararı adli yardım talepli olarak 06.03.2020 tarihinde temyiz edilmiştir.
16- Davalı şirket yetkilisi tarafından 20.03.2020 tarihli adli yardım talepli adli yardım talebi hakkında verilen ve kesinleşen kararlar arasında uyuşmazlığın giderilmesini istediği dilekçesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu 25.06.2020 tarihli 2020/ 1 sayılı kararı ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi'nin 20/06/2019 tarih ve 2019/1934 esas 2019/772 karar sayılı ve 18/11/2019 tarih ve 2019/3618 esas sayılı adli yardım talebinin reddine dair kararları ile Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 20/01/2020 tarih ve 2017/17174 esas ve 2020/342 karar sayılı kararı, ... İcra Ceza Mahkemesi'nin 04/03/2020 tarih ve 2020/105 esas sayılı kararı, ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nin 2020/603 esas sayılı kararı, ... Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi'nin 26/04/2018 tarih ve 2018/35 esas sayılı karaları arasında uyuşmazlık bulunduğu ileri sürülerek Yargıtay ilgili dairesine başvurulması istenmiş ise de, uyuşmazlık bulunduğu ileri sürülen adli yardıma ilişkin kararların itiraza tabi ara karar niteliğindeki kararlardan olması, adli yardım taleplerinin her bir dosya yönünden somut olaya göre değerlendirilmesinin gerekmesi ve her bir kararda tarafların ve dava konularının farklı olması nedeni ile 5235 sayılı Kanunun 35.maddesi gereğince Yargıtay ilgili Hukuk dairesine başvurulmasına gerek olmadığına ve taleplerin reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi'nin adli yardım talepli istinaf başvurusuna ilişkin adli yardım talebinin reddi kararının itiraz üzerine kesinleştiği ve temyizi mümkün olmadığına ilişkin 21.02.2020 tarih 2019/3618 esas-2020/69 karar sayılı temyiz başvuru talebinin reddi kararı süresi içinde davalı şirket yetkilisi tarafından temyiz edilmiş olmakla,
Davalı ... Metal Sanayi ve Ticaret A. Ş. yetkilisi tarafından yapılan Adli Yardım talepli temyiz başvurusu üzerine Mahkemece dosya içerisine alınan belgeler 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 334. maddesi kapsamında değerlendirildiğinde; davalı ... Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin bu dosyanın temyizine özgü olarak adli yardıma müstehâk olduğu anlaşıldığından, adli yardım talebinin kabulü ile temyiz incelemesinin (ilerde haksız çıkacak taraftan tahsil edilmek üzere) harçsız yapılmasına karar verildi.
Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 334. madde ile 340. maddeler arasında adli yardım konusu düzenlenmiştir. Aynı Kanunun 337/2 maddesi; (Değişik: 11/4/2013-6459/ 23 md.) Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilir. ' şeklinde düzenlenmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 334/2 maddesinde; kamuya yararlı dernek vakıfların iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 334/2. maddesi uyarınca, kamuya yararlı dernek ve vakıflar dışındaki tüzel kişiler adli yardım talebinde bulunamaz. Ancak davalı ... Metal Sanayi ve Ticaret Anonim Şirket yetkilisi tarafından yapılan adli yardım talebi ile dosya içerisine alınan belgeler ve aynı tüzel kişi için Anayasa Mahkemesi 2018/13056 Başvuru numarası, 17.07.2019 tarihli kararında ve Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 20.01.2020 tarih 2017/ 17174 esas ve 2020/ 342 sayılı kararında adli yardım şartları kabul edildiğinden Dairemizce davalı şirketin temyiz incelemesi yönünden adli yardım talebinde bulunma şartlarına haiz olduğunu kabul etmek gerekmiştir.
Diğer yandan; adli yardım talebinin reddi kararı itiraza tabi karar niteliğinde olduğundan adli yardım talebinin her bir dosya yönünden somut olaya göre değerlendirilmesi gerekir. Davalı şirket yetkilisinin adli yardım talepli istinaf başvurusunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi tarafından adli yardım talebinin reddine ilişkin verdiği kararın ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince itiraz üzerine incelenmek sureti ile kesinleştiği anlaşılmaktadır. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 337/2 maddesi uyarınca kesin olduğundan; Bölge Adliye Mahkemesinin 21.02.2020 tarih 2019/3618 esas-2020/69 karar sayılı temyiz başvuru talebinin reddine ilişkin kararının ONANMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 04.02.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
