9. Hukuk Dairesi         2016/10322 E.  ,  2019/19429 K.

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili; müvekkilinin 2009 yılının Eylül ayından 2014 yılının Ekim ayına kadar bakım sorumlusu olarak çalıştığını, işyeri ortamının iş güvenliği kurallarına uygun olmadığı, yüksek duman altında çalışıldığı, çalışma ortamının soğuk olduğu, çalışma sahasında bulunan vinçlerin arızalı olması nedeniyle iş güvenliği önlemlerinin alınmadığından iş sözleşmesini haklı nedenle müvekkilinin fesih ettiğini belirterek kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

B) Davalı Cevabının Özeti:

Davalı vekili, davacının ileri sürdüğü iddiaların tümüyle asılsız olduğunu, işyerinde iş güvenliği uzmanının çalıştığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.

D) Temyiz:

Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.

E) Gerekçe:

1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre,

davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Mahkemece ' Somut olayda, davacının 23/09/2009 tarihinden iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar vardiya sorumlusu olarak çalıştığı, davacı tarafından iş sözleşmesinin işyeri ortamının iş güvenliği kurallarına uygun olmadığı, yüksek duman altında çalışıldığı, çalışma ortamının soğuk olduğu, çalışma sahasında bulunan vinçlerin arızalı olması nedeniyle iş güvenliği önlemlerinin alınmadığından fesih edildiği anlaşılmış,tanık beyanlarından, makinaların bakımlarının zamanında yapılmadığı için işyerinde olması gerekenden fazla duman olduğu, makinaların bakımlarının bozulduktan belli bir süre sonra bakımlarının yapılması nedeniyle makinaların arızalı bir şekilde çalıştırılmasından dolayı aşırı duman çıkardığı, yeterli düzeyde havalandırma sisteminin bulunmadığı, işyşerinde özellikle vinçlerin bozuk şekilde çalıştırılması nedeniyle iş güvenliği ve sağlığına aykırı şekilde kullanıldığı, kışın ısıtma sistemi olmadan çalışanların işyerinde soğuk ortamda çalıştığı anlaşıldığından davacı tarafından yapılan feshin haklı nedene dayandığı gerekçesiyle' davacının kıdem tazminatına hak kazandığı sonucuna varılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.

Davacı tanıklarından ... beyanında 'davacı davalı şirkette benim formenimdi, yani davacı benim vardiye amirimdi, daha doğrusu vardiye sorumlusu idi, ben davalı şirkette operatörüm ve halen çalışmaktayım, ben 4 yıldan beri davalı şirkette çalışıyorum, davalı şirket hendek 2. Organize san. Bölgesindedir, burası zeman çelik fabrikasıdır, çelik konstriksiyon binalar havaalanları yapılıyor, fabrikada çeliklerin montajı yapılıyor, ve nereye gidiyorsa orada kurulum işlemi yapılıyor, fabrikadaki çalışma ortamı dumanlı, makinaların tüm bakımı zamanında yapılmadığı için aşırı duman oluyor ayrıca zaman zamanda çelikten kaynaklanan duman oluyor, çoğu zaman duman var ancak makinaların bakımı yapılmadığında aşırı duman oluyor, aşırı duman çıkaran kumlama makinası var, plazma dediğimiz kesim makinası var, bunların bakımı ne zaman bozulursa o zaman yapılıyor, bu durumdu parçası da gelmediği zaman uzun süre bozuk halde çalıştıryorlar , bu seferde çok aşırı duman oluyor, biz söylediiğimiz zaman makinanın yapılacağını söylüyorlar biraz idare edelim diyorlar, davacı da amirdi sorumlu idi, ona da durumu iletiyorduk o da üstlerine durumu iletiyordu, ama yine de bir çözüm bulunmuyordu, makinanın altan dumanı çeken bir havalandırma sistemi var bu bozulduğu zaman dumanı fabrikanın içine vermeye başlıyor bunlardan kaynaklı arıza olduğu için dumanlı bir ortamda çalışıyoruz, bu şekilde duman çıkartabilecek 4 tane makina var, ama genelde çok duman çıkartan ve arıza yapan iki tanesi var, arıza bazen iki ayda yapıyory bazen 6 ayda bir yapıyor, bir keresinde bozulduğu zaman 6 ay tamir yapılmadı, diğer makinada bozulduğu zaman o da 6 ay, hemen hemen 1 yıla yakın süre tamir yapılmadan çalıştırıldı, fabrikada toplam 100 kişi civarı çalışan var, çalışanlar bir üstlerine söylüyorlar çözüm almadıkları için bir şey yapmıyorlar, sağlık bakanlığını arıyorlarmı bilemiyorum, ben sağlık bakanlığına bu şekilde şikayette bulundum, fabrikanın havalandırması yoktur, iki tane bir makinanın birisi diğer makinanın başında vantiratör var bunlarda çalışmıyor, bir tanesi çalışsada dumanı içeriye veriyor, ben girdikten 1 yıl sonra makina bozulmaya başladı, bu şekilde çok duman çıkarmaya başladı, bundan önce sektörden kaynaklanan duman vardı, yani yaklaşık 2-3 yıldan beri makinanın arızasından kaynaklanan şekilde yukarıda belirttiğim şekilde duman bulunmaktadır, davacı iş dağılımını yapıyordu, bizim sorunlarımıza davacı müdahale ediyordu, bizim ilk amirimiz davacıydı, benim yanımda bir üstüne davacının dumanlı ortamı söylediğini ben şahit oldum, hatta bir defasında şikayet edecektik, ekmek yediğimiz yer şikayet yapmayın düzelecek şeklinde söylemişti, işyerinde özellikle bir vinç raylar bozuk ve sürekli raydan atıyor, düzeltilip kullanıma devam ediliyor bunun normalde yenisinin alınması ve tamir edilmesi gerekiyor, vincin işçilerin üzerine düşme ihtimali var, düşme olmadı ama vincin tekerinin raydan çıktığı oluyordu diğer tekerde raydan çıksa aşağı düşer altında da çalışan varsa üzerine düşebilir, bu vinç fabrika içinde bu vinç ile malzeme plaka taşıma işlemi yapılıyor, ayrıca vinçlerin fren sistemleri bozuk, hemen yapılmadığında bu şekilde kullanıyoruz ve vinçler durmuyor ve kendiliğinden gitmeye devam ediyor, bu durumda karşıdaki insanı yaralama ve sakatlama gibi her türlü tehlikesi var, burdada çözüm yapılmıyor ve bu şekilde çalışıyoruz, davacının sözleşmesinin neden sona erdiğini bilmiyorum, vinç geri basma tuşuna bastığınız zaman duruyor, bunu bilmeyen biri kullansa karşıdakini sakatlayıp yaralayabilir, davacının daha sonra başka bir yerde çalışıp çalışmadığı yönünde haberim yoktur, kışın ısınma sistemi yok, çok nadir ufo veriyorlar o da sabit makinalara veriliyor herkesin gidip ısınma imkanı yok, kışın üşüyorduk, bize şu an bile kışlık elbise verilmedi, geçmiş dönemde veriliyor ama bu şekilde sarkmalar oluyor, yazlığı kışın, kışlığı yazın almış gibi oluyoruz' şeklinde beyanda bulunmuş , diğer davacı tanığı ... beyanında 'davacı ile daha önce ularte firmasında birlikte çalıştık, buradan sonra zeman çelikte beraber çalıştık, yaklaşık 5 yıl boyunca zeman çelikte beraber çalıştık y aklaşık 15 ay önce ben zeman çelikten istifa edip çıktım, benim istifa nedenim iş güvenliği noktasında sıkıntı vardı ayrıca yoğun mesai işlerin yoğunluğu adam eksikliği vs nedenlerle istifa ettim benim açtığım dava yoktur, ben davalı şirkette formendim, davacı da formendi, bir vardiyanın formeni bendim diğerinin formeni davacı idi, davacı iş güvenliğinden dolayı kendisi işi bıraktı, vinçlerin balatalarının olmaması, balata var ama düzgün çalışmaması, örnek olarak 5 tonluk vinç yeri geldiğnde 3 tonluk vinci kaldırmıyordu, biz bunları bakımcılara söylediğimizden dolayı parça alamadıklarını ve alamadıkarı için yapamadıklarını söylüyorlardı, işyerinde aşırıdan fazla duman vardı, yani çelik kontstriksiyon fabrikasında olması gerekenden fazla duman vardı, bunun nedeni makinaların havalandırma sistemimin düzgün çalışmaması ayırca kaynak makinalarından çıkan dumandan dolayı havalandırmanın yetersiz olması, benim bölümümde 4 makinadan aşırı duman çıkıyordu, daha doğrusu iki makinadan çok çıkıyorduf, bir tanesi kumlama diğeri yıldırım plazma diye makina var, bunlardan aşırı duman çıkyordu, makinanın havalandırma sistemi var, havalandırma sisteminin çekişinin iyi olmamasından dolayı kaynaklı idi ,bunu defalarca söylüyorduk, bizim zorlamamızla havalandırmayı yaptılar ancak bu defa filitre olmadığından dolayı dışarıya duman verdi, bakımcılar ile biz yapmıştık ancak belirttiğim sıkıntı yaşandı, makinaların bakımları zamanında yapılmıyordu, ayrıca bir makinanın siviçleri emniyet siviçleri var, emniyet siviçleri bir nedenden dolayı arıza yaptı arıza yaptıktan sonra bunu onarmaktan sa tamamen devre dışı bıraktılar, yani bu durumda makinanın yanında geçilme esnasında gelen personel çarpmasın diye konan siviçler çıkarıldı, bu durumda çarpma olursa iş kazasına sebebiyet verebilir, fabrikanın havalandırması yok, biz sürekli söylüyoruz ancak havalandırma yok, çalışanlardan gelen şikayetleri sürekli yukarıya bildirdik, tavan kısmında kuşluk dedikleri bir havalandırma sistemi var ancak buranın hiç bir faydası olmuyor, ayrıca bir tane vantiratör var baca sistemi var, bunu da yanlış yaptılar hava tekrar içeriye geliyor, tam emin değilim ama bir arkadaşımızda kulaklarında duyma sıkıntısı olmuştu, yanlış hatırlamıyorsak benim zamanımda 60-70 kişi çalışıyordu fabrikanın belli bir kısmına kadar duvar ondan sonrası çelik kontriksiyondur, kışın ısıtma yoktu, kışın çalışarak ısınılıyordu, ısıtıcı vardı bunları kaldırdılar sonra tekrar koydular, daha doğrusu biz ısıtıcıları saklayarak ısınmaya çalıştık, kışlık elbiseyi çok geç veriyorlar, kışlık elbiseleri aralıkta ocakta veriyorlardı, davacının şu anda bildiğim kadarı ile başka bir fabrikada taşoron gibi iş yaptığını biliyorum' şeklinde beyanda bulunmuştur.

Davalı Tanıklarından ... ' davalı şirkette ben imalat şefiyim halende çalışyorum davacı da benim formenimdi, ben zemanda 5 yıldan beri çalışmaktayım, davacı önceden işçi idi daha sonra formen oldu ve ön imalat formeni olarak ayrıldı, biz çelik işi yapıyoruz çelik kontriksiyon yapıyoruz, kesme delme gibi işlemlerde altındaki çalışanları yönlendiriyor, çalışma ortamı fabrikada oluyor, yapılan işe uygun makinalarımız var bu makinalarla çalışan operatörlerin iş emirlerini dağıtıyor ve yaptıkları işi kontrol ediyor, işyerinde çelik kesimi yapılıyor, işyerinde düzenli yapılmış bir havalandırma yok, fanlar var, onlarda yeterli mi ben bir şey söyleyemem işyerinde zaman zaman çalışmadan dolayı duman oluyor, kışın içeride ısıtma sistemi yok bu nedenle dışarıdan biraz soğuk oluyor, izalosyon binanın kaplaması var, ancak ısıtması yok, çalışanlar çalışarak ısınıyorlar, altı aylık periyorlarla devlet tarafından makinalar kontrol ve denetim yapılıyor, arızalı bir vinç olduğu zaman o kullandırılmıyor, bakıma alınıyor, arızalı bir vincin veya freni tutmayan vincin kullanıldığnı sanmıyorum, kullanılmıyor, arızalı olsa da en büyük yetki formenlerdedir, şirketimizde sendika var o şekilde sözleşme yapılıyor, o şekilde zam yapılıyor ve ücretini alıyor, işyerinde daha önceden meslek hastalığından olayı hasta olanı ben duymadım, ücretlerde zaman zaman geç ödeme olmuştur ne kadar aksama olduğunu bilemiyorum' şeklinde beyanda bulunmuş, diğer davalı tanığı ... 'şirkette imalat şefi olarak çalışıyorum, 1, 5 yıla yakındır çalışmaktayım ve halen çalışmaktayım, davacı da ön imalat bölümünün formeni olarak çalışıyordu, davacı kesimi yapılacak çelik malzemelerin organizasyonunu ve elemanlara dağılımını yapardı, çalışma ortamı fabrikaydı, fabrikanın belli bir 2 metre civarı beton onun üzeri de sandviç panel ile kaplıdır, çalışma ortamında her çelik firmasında olduğu kadar duman oluşur, işyerinde fenerlik dediğimiz bizim sektörde kullanılan havalandırma vardı, işyerinde çalışma sırasında çalışma ortamının havasız kalma gibi bir durum olmuyordu, fabrikanın genelinde bir ısıtmamız yok, ama makina başındaki haraketsiz kalan tüm ekiple ilgili elektrik sobalarla ısınmaların sağlıyoruz, davacı çalışırkende bu şekilde sistem vardı, hala da var, işyerinde arızalı bir vinç ile veya makina ile çalışmak mümkün değil, böyle bir çalışma da olmuyordu vinçte arıza varsa hareket etmez, fren tutmadığı gibi bir durumda olmuyordu böyle bir durumda bakımcı gider, davacının da görevi makinada veya vinçte arıza var ise sağlıklı durumda çalışır olmasını denetlemesi gerekir ve bunu bildirmesi gerekir, davacının daha yüksek miktarda bir iş bulduğunu ve bu nedenle istifa ettiğini biliyorum, davacının kardeşi halen davalı şirkette aynı bölümde çalışmaktadır.' şeklinde beyanda bulunmuşlardır. Mahkemece tanık beyanlarına itibar edilmiş ise de, salt beyanlara itibar edilerek karar verilmesi yerinde değildir.

Bu nedenle, Mahkemece davacının iddialarını ve tanık beyanlarında belirtilen hususları araştırmak üzere mahallinde iş güvenliği uzmanı bir makine mühendisi ile birlikte keşif yapılarak ve tanıklar keşif mahallinde dinlenilerek karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ile karar verilmesi hatalıdır.

F) Sonuç:

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 07.11.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.