Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2018/5073 E. , 2022/436 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5073
Karar No : 2022/436
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Mutfak Eşyaları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı 85.16 tarife pozisyonundaki 'elektrikli çay ve kahve makineleri ve aksamları' cinsi eşyalar nedeniyle 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca tahakkuk ettirilerek ödenen ilave gümrük vergisi ile bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinin 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davalı idarenin süre itirazının yerinde görülmediği, olayda, 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar ile aralarında 85.16 tarife pozisyonundaki eşyaların da bulunduğu bazı eşyalar için ilave gümrük vergisi yükümlülüğünün getirildiği, anılan Karar'ın geçici maddesindeki '...bu Karar'ın yayımlandığı tarihten itibaren bir ay içinde (07/07/2015'e kadar) tescil edilen beyannameler için bu Karar hükümleri uygulanmaz' hükmüne istinaden, davacı şirket adına tescilli … tarihli ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyalar nedeniyle ilave gümrük vergisinin ve bu verginin matraha dahil edilmesi suretiyle özel tüketim ve katma değer vergilerinin ödendiği, 2015/8042 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'da ise, 2015/7713 sayılı Karar uyarınca ilave gümrük vergisine tabi tutulan eşyaların, sözü edilen Karar'ın yürürlüğe girdiği 07/06/2015 tarihinden önce taşıma belgesine bağlanarak yüklenmiş olması halinde tahsil edilen ilave gümrük vergisinin ve bu vergiden kaynaklanan diğer vergilerin süresinde başvuran ithalatçılara iade edileceğinin hüküm altına alındığı, bu durumda, … tarih ve … sayılı konşimento ile 2015/7713 sayılı Karar'ın yayımlandığı 07/06/2015 tarihinden önce gemiye yüklendiği anlaşılan eşya için anılan Karar kapsamında tahsil edilen ilave gümrük vergisi ile bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinin 2015/8042 sayılı Karar uyarınca davacıya iade edilmesi gerekirken, aksi yolda tesis edilen geri verme başvurusunun reddine dair karara vaki itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'da belirtilen eşyanın ithalatında ilave gümrük vergisi yükümlülüğünün getirildiği, ancak, Karar'ın geçici maddesiyle, bu duruma bir istisnanın tanındığı, anılan istisnanın uygulanması için iki şartın öngörüldüğü, bunlardan ilkinin, eşyanın Bakanlar Kurulu Kararı'nın yayımı tarihinden önce yüklenmesi; ikincisinin ise, yüklemesi yapılan eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin Bakanlar Kurulu kararının yayımı tarihinden sonra bir ay içinde tescil edilmesi olduğu, düzenlemede yer alan her iki şartın gerçekleşmesi halinde ilave gümrük vergisi uygulanmaksızın ithalat işlemlerinin tamamlanması imkanının bulunduğu, daha sonra yürürlüğe giren 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'ın 1. maddesinin 1. fıkrası ile, 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'ın Geçici 1. maddesinde yer alan istisnaya ilişkin şartın değiştirildiği ve anılan Karar'ın yayımı tarihinden önce Türkiye’ye sevk edilmek üzere bir taşıma belgesi düzenlenerek yüklemesi yapılmış olan eşya için ilave gümrük vergisinin tahsil olunmayacağı yolunda düzenlemenin getirildiği; böylece taşıma belgesine bağlanma zorunluluğu ile yüklemenin nasıl ispat edileceğinin düzenlendiği, buna göre, Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, ilave gümrük vergisi alınmaması için; ilk olarak eşyanın Bakanlar Kurulu Kararı yayımından önce Türkiye’ye sevk edilmek üzere bir taşıma belgesi düzenlenerek yüklemesinin yapılmış olması; ikinci olarak ise yüklemesi yapılan eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin Bakanlar Kurulu kararının yayımı tarihinden sonra bir ay içinde tescil edilmesinin gerektiği; diğer yandan, 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'ın 1. maddesinin 1. fıkrasında, bu değişikliğe paralel olarak tahsil edilen vergilerin iade edileceğinin kurala bağlandığı, ancak, anılan düzenlemede, 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'da yer alan ikinci şart, yani eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin Bakanlar Kurulu kararının yayımı tarihinden sonra bir ay içinde tescil edilmesi gerektiğine ilişkin şart değiştirilmediğinden, beyannamenin anılan tarihten sonra tescil edilmesi halinde tahsil edilen vergilerin iadesine hükmedilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşıldığı, bu durumda, 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'da, 2015/7713 sayılı Karar'ın geçici maddesindeki ikinci şartta bir değişiklik öngörülmediği, ilk şarta aykırı olarak tahsil edilen ilave gümrük vergisinin iade edileceği kurala bağlandığından, 2015/7713 sayılı Karar'ın yürürlük tarihi olan 07/06/2015 tarihinden itibaren bir aylık süreden sonra 05/08/2015 tarihinde tescil edilen beyanname muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak ortada 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca iade edilecek bir verginin bulunmaması nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılması suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nda yer alan bir aylık süre içerisinde beyannamelerin tescil edilmesine ilişkin şart, eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğundan, bu durumun telafisinin 2015/8042 sayılı Karar ile sağlandığı, söz konusu düzenleme ile, ithalatına başlanmış ve taşıma belgesine bağlanmış olmasına rağmen ithalatçıların elinde olmayan sebeplerle ulaşım süresinin uzamasına bağlı olarak bir aylık sürede ülkeye ulaşamayacak eşya için ödenen ilave gümrük vergisinin ve bu vergi üzerinden hesaplanan diğer vergilerin iadesine imkan tanındığı, aksi yoldaki yorumla tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın geçici maddesinde yer alan birinci şartın değiştirildiği, ancak anılan Karar'ın yayımı tarihinden itibaren bir ay içerisinde beyannamenin tescil edilmesi gerektiğine dair ikinci şartın değiştirilmediği, bu durumda, 07/07/2015 tarihine kadar tescil edilmesi gerekirken 05/08/2015 tarihinde tescil edilen beyanname muhteviyatı eşyanın 2015/7713 sayılı Karar'ın geçici maddesinde yer verilen istisnadan faydalanmasının mümkün olmadığı savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Olayda, … tarih ve … sayılı konşimento ile 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın yayımlandığı 07/06/2015 tarihinden önce gemiye yüklendiği anlaşılan eşya için söz konusu Karar kapsamında ödenen vergilerin, 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na istinaden süresi içerisinde yapılan başvuru üzerine davacıya iade edilmesi icap ettiğinden, aksi yolda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık, istinaf başvurusunun kabulü suretiyle davayı redddeden vergi dava dairesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı 85.16 tarife pozisyonundaki 'elektrikli çay ve kahve makineleri ve aksamları' cinsi eşyalar nedeniyle 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca tahakkuk ettirilerek ödenen ilave gümrük vergisi ile bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinin 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemi iptal eden mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun kabulü suretiyle mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine dair vergi dava dairesi kararı temyiz edilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
07/06/2015 tarih ve 29379 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 18/05/2015 tarih ve 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'ın 1. maddesinde, 20/12/1995 tarih ve 95/7606 sayılı Kararnamenin eki İthalat Rejimi Kararına ekli II sayılı listede yer alan ve dava konusu karar eki tabloda gümrük tarife istatistik pozisyonları ve isimleri belirtilen maddelerin ithalatında ilave gümrük vergisi alınacağı; geçici 1. maddesinde, bu Karar'ın yayımı tarihinden önce yüklemesi yapılmış olan eşyanın, en geç bu Kararın yayımı tarihinden sonra bir ay içinde ithalatına ilişkin gümrük beyannamesinin tescil edilmesi halinde, bu Karar hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
26/08/2015 tarih ve 29457 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 19/08/2015 tarih ve 2015/8042 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'ın 1. maddesinin 1.fıkrasında, 20/12/1995 tarihli ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararına ek; ... 18/05/2015 tarihli ve 2015/7713 sayılı... Bakanlar Kurulu kararları ile yürürlüğe konulan “İthalat Rejimi Kararına Ek Karar”lar kapsamı eşyadan, anılan Kararların yayımı tarihinden önce Türkiye’ye sevk edilmek üzere bir taşıma belgesi düzenlenerek yüklemesi yapılmış olan eşya için ilave gümrük vergisi tahsil olunmayacağı; 2. fıkrasında ise; bu Karar'ın yayımı tarihinden itibaren bir ay içerisinde ithalatçıların talep etmesi halinde birinci fıkra kapsamında tahsil edilmiş ilave gümrük vergileri ve bu vergilerden kaynaklanan her türlü vergi, resim ve harcın, gümrük vergilerinin iadesine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde ilgilisine iade olunacağı düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, 2015/7713 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar ile ekli tabloda gümrük tarife istatistik pozisyonları ve isimleri belirtilen eşyaların ithalinde ilave gümrük vergisinin alınacağı, bu eşyaların, Karar'ın yayımlandığı 07/06/2015 tarihinde önce yüklemesinin yapılmış olması ve bu tarihten itibaren bir ay içerisinde serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edilmesi halinde ilave gümrük vergisinden müstesna olacağı kurala bağlanmış olup, bu düzenlemeden sonra yürürlüğe konulan 2015/8042 sayılı İthalat Rejimi Kararına Ek Karar'da ise, söz konusu Karar'ın da aralarında bulunduğu bazı Bakanlar Kurulu Kararları kapsamındaki eşyaların ithalinde, bu Kararların yayımı tarihinden önce Türkiye'ye sevk edilmek üzere bir taşıma belgesi düzenlenerek yüklemesi yapılmış olan eşya için ilave gümrük vergisinin tahsil olunmayacağı, bu şartlarda tahsil edilmiş ilave gümrük vergisinin ve bu vergiden kaynaklanan diğer vergilerin Karar'ın yayımlandığı 26/08/2015 tarihinden itibaren bir ay içerisinde talep edilmesi halinde ilgilisine iade olunacağı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı 85.16 tarife pozisyonundaki 'elektrikli çay ve kahve makineleri ve aksamları' cinsi eşyaların 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında ilave gümrük vergisine tabi olması nedeniyle, davacı tarafından anılan verginin ve bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinin ödenerek ithalat işlemlerinin tamamlandığı, 26/08/2015 tarihinde yürürlüğe konulan 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, 08/09/2015 tarihinde davalı idare kaydına giren dilekçe ile bu kapsamda ödenen vergilerin iadesi istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun; 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın geçici 1. maddesi hükmünü ortadan kaldırmadığı, dolayısıyla anılan maddede geçen, Karar'ın yürürlük tarihi olan 07/06/2015 tarihinden itibaren bir ay içerisinde beyannamenin tescil edilmesi koşulunun yerine getirilmediğinden bahisle reddine dair karara vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Olayda, … tarih ve … sayılı konşimento ile 2015/7713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın yayımlandığı 07/06/2015 tarihinden önce gemiye yüklendiği anlaşılan eşya için söz konusu Karar kapsamında ödenen vergilerin, 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na istinaden süresi içerisinde yapılan başvuru üzerine davacıya iade edilmesi gerekmektedir.
Her ne kadar, vergi dava dairesince, 2015/8042 sayılı Karar'da, 2015/7713 sayılı Karar'ın geçici maddesinde yer alan, gümrük beyannamesinin Bakanlar Kurulu Kararının yayımı tarihinden sonra bir ay içinde tescil edilmesi gerektiğine ilişkin şartta bir değişiklik öngörülmediği ve bu şartın olayda gerçekleşmediğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle karar verilmiş ise de; 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nda, tahsil olunan vergilerin iadesi, ilave gümrük vergisi yükümlülüğü getiren 2015/7713 sayılı Karar'ın yayımı tarihinden önce eşyanın yüklemesinin yapılmış olması koşuluna bağlanmış olup, bunun dışında beyanname tesciliyle ilgili bir süre öngörülmediği gibi, aksi bir düşünceyle, 2015/7713 sayılı Karar'ın geçici maddesindeki beyannamenin tescil tarihine ilişkin koşulu sağlayan eşya zaten vergiden müstesna olacağından ve bu durumda istisna ve iadeye yönelik yeni hükümler ihdas eden bir düzenleyici işlemin yürürlüğe konulmasına gerek kalmayacağından, 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca yapılan iade başvurusunun reddi kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, istinaf başvurusunun kabulü suretiyle mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davayı reddeden vergi dava dairesi kararında isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 08/02/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY:
Dosyanın incelenmesinden; davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak ödenen ilave gümrük vergisinin ve bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinin 2015/8042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi kararına vaki itirazın reddine ilişkin dava konusu işlemin, davacı şirkete 03/09/2016 tarihinde tebliğ edildiği, otuz günlük dava açma süresi geçirildikten sonra 04/10/2016 tarihinde davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Kamu düzeninden olan ve hak düşürücü süre olan dava açma süresi yargılamanın her aşamasında nazara alınacağından davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi icap ettiğinden, temyiz isteminin belirtilen gerekçeyle reddi gerektiği oyu ile, karara katılmıyorum.
