Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/1005 E. , 2022/3479 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1005
Karar No : 2022/3479
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Valiliği
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Samsun İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü'nde polis memuru olarak görev yaptığı dönemde davacının 'olumsuz' olarak düzenlenen 2004 yılına ait sicilinin düzeltilmesi istemiyle yapılan 09/04/2013 tarihli başvurunun reddine ilişkin ... günlü, ... sayılı Samsun Valiliği işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacının Samsun Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü'nde polis memuru olarak görev yaptığı dönemde, 03/07/2004 tarihinde ... isimli bir bayanın 'ırzına geçmeye teşebbüs, hürriyeti tahdit ve silahla tehdit etmek' fillerini işlediğinden bahisle hakkında yapılan soruşturma neticesinde; Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/6 maddesi uyarınca 'meslekten çıkarma' cezası ile tezciye edildiği ve söz konusu fiiller nedeniyle 2004 yılı sicilinin 'olumsuz' olarak düzenlendiği, davacının 2004 yılı sicilinin olumsuz olarak düzenlenmesi işleminin iptali istemiyle açılan davada, mahkemelerince verilen ret kararına yönelik yaptığı yargılamanın yenilenmesi talebinin de reddine karar verildiği, ... Ağır Ceza Mahkemesi'nce; 'hürriyeti tahdit' ve ' yağma' suçlarından beraat, 'ırza geçmeye teşebbüs suçundan dönüşen müessir fiil' suçundan ise (3) ay (22) gün hapis cezası ile cezalandırıldığı, ... Ceza Dairesi'nce 'hürriyeti tahdit ve yağma' suçlarından verilen 'beraat' kararının onanmasına, 'kasten yaralama' suçundan ise (5) yıllık zaman aşımı süresinin geçmesi nedeniyle hükmün bozulmasına karar verildiği, ayrıca davacının anılan fiiller nedeniyle 'meslekten çıkarma' cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işleme karşı açılan davanın reddi yolundaki karar yönünden yargılamanın yenilenmesi talebinin de reddedildiği, bu kez 2004 yılı sicilinin olumsuz verilmesi işleminin düzeltilmesi istemiyle yaptığı 09/04/2013 tarihli başvurunun, Samsun Valiliği'nin ... tarih ve ... sayılı işlemi ile reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, davacının 2004 yılı sicil raporunun bayan arkadaşına karşı işlediği fiiller nedeniyle olumsuz doldurulduğu, anılan fiilleri nedeniyle adli yargıda açılan davada hapis cezasıyla cezalandırıldığı, ceza davasındaki bir kısım fiillerinin af kanunu kapsamında kaldığından kararın bozulduğu, bir kısmının da zaman aşımı nedeniyle cezasız kaldığı, sicil notunun olumsuz düzenlenmesine karşı açılan davanın reddedildiği ve kesinleştiği, yargılamanın yenilenmesi isteminin de reddedildiği açık olup, 2004 yılı sicili yıl içindeki fiil ve hareketleri dikkate alınarak durumuna uygun doldurulan ve aynı eylemleri nedeniyle adli yargıda açılan ceza davası af ve zaman aşımı sebepleriyle sonlanan davacının, 2004 yılı sicilinin düzeltilmesi talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; mevzuat hükümleri uyarınca savunması alınmadan disiplin cezası verilemeyeceği, davalı idarece 2004 yılına ilişkin sicilinin, özel yaşantısı nedeniyle değil, ceza davasında yargılandığı suçlar nedeniyle olumsuz olarak düzenlendiği, sicilinin bozulmasına gerekçe olarak gösterilen suçlardan ise adli yargıda görülen ceza davasında kesin olarak beraat ettiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay (Kapatılan) Onaltıncı Dairesince Danıştay Beşinci Dairesine, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının 'Ortak Hükümler' kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacının, Samsun İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü'nde polis memuru olarak görev yaptığı dönemde, 03/07/2004 tarihinde ... isimli bir bayana yönelik olarak 'ırza geçmeye teşebbüs, hürriyeti tahdit ve silahla tehdit' fiillerini işlediğinden bahisle yapılan disiplin soruşturması sonucunda, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun ... günlü, ... sayılı kararıyla, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/6 maddesi uyarınca 'meslekten çıkarma' cezasıyla cezalandırılmasına karar verilmiş; anılan fiilleri nedeniyle davacının 2004 yılı sicili 'olumsuz' olarak düzenlenmiştir.
Davacının 2004 yılı sicilinin olumsuz olarak düzenlenmesine ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, 'davanın reddi' yönünde ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:... , K:... sayılı karar, Danıştay İkinci Dairesinin 20/02/2008 günlü, E:2006/1142, K:2008/822 sayılı kararıyla onanmış; davacı tarafından yargılamanın yenilenmesi ve 2004 yılı sicilinin olumsuz olarak düzenlenmesi işleminin iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla, yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine karar verilmiş, anılan karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.
Adli yargıda görülen davada, ... Ağır Ceza Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla, davacının üzerine atılı 'yağma' ve 'kişiyi hürriyetinden yoksun kılmak' suçları yönünden beraatine, 'cinsel saldırı suçundan dönüşen kasten yaralama suçu' yönünden 3 ay 22 gün hapis cezasıyla mahkumiyetine karar verilmiş, anılan kararın temyizi üzerine, ... Ceza Dairesinin ... günlü, E:... , K:... sayılı kararıyla, beraat kararları onanmış; cinsel saldırı suçundan dönüşen kasten yaralama suçundan kurulan mahkumiyet hükmü ise 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 102/4 maddesinde düzenlenen beş yıllık olağan zaman aşımı süresinin geçmesi nedeniyle bozulmuş ancak bozma nedeni yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, davacı hakkında açılan kamu davasının düşmesine karar verilmiştir.
Davacı tarafından; adli yargıda görülen davada üzerine atılı suçlardan beraat ettiğinden bahisle, 2004 yılı sicilinin düzeltilmesi istemiyle yapılan 09/04/2013 günlü başvurunun, ... günlü, ... sayılı Samsun Valiliği işlemiyle reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen işbu dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 111. maddesinde, devlet memurlarının ehliyetlerinin tespitinde, kademe ilerlemelerinde, derece yükselmelerinde, emekliye çıkarma veya hizmetle ilişkilerinin kesilmesinde özlük ve sicil dosyalarının başlıca dayanak olduğu; 113. maddesinde, sicil amirlerinin, belli zamanlarda düzenleyecekleri sicil raporlarında, memurların liyakat derecesini not esasına göre kıymetlendirerek tespit edecekleri; 115. maddesinde, sicil amirlerinin, maiyetlerindeki memurların sicil raporları ile birlikte, bunların genel durum ve davranışları bakımından da olumlu ve olumsuz nitelikleri, kusur ve eksiklikleri hakkında mütalaalarını bildirecekleri; 119. maddesinde de, sicil raporlarındaki sicil notu ortalaması 100 üzerinden 60 ve daha yukarı olanların olumlu sicil almış sayılacakları kurala bağlanmıştır.
Öte yandan; yine işlem tarihinde yürürlükte bulunan Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinde de benzer hükümlere yer verilmiş olup; 16. maddesinde, sicil amirlerinin, sicil raporunun memurların mesleki, yöneticilik ve yurt dışı görevlerdeki ehliyetlerinin belirlenmesini sağlayan soruların her birini, ihtiva ettikleri unsurları esas almak suretiyle 100 tam not üzerinden değerlendireceği ve sorulara verdikleri notların toplamını soru sayısına bölerek memurların sicil notunu tespit edecekleri, her bir sicil amirince bu şekilde belirlenen sicil notlarının toplamının sicil amiri sayısına bölünmesi sureti ile de memurların sicil notu ortalamasının bulunacağı ve buna göre sicil notu ortalaması: a) 60 dan 75'e kadar olanların orta, b) 76 dan 89'a kadar olanların iyi, c) 90 dan 100'e kadar olanların çok iyi, derecede başarılı olmuş, olumlu; 59 ve daha aşağı not alanların ise yetersiz görülmüş, olumsuz sicil almış sayılacağı; 17. maddesinde, sicil amirlerinin, sicil raporu doldururken her memuru maddede belirtilen hususlar yönünden genel bir değerlendirmeye tabi tutacakları, bu genel durum ve düşüncelerini not takdirinde dikkate alınacağı; 19. maddesinde, sicil amirlerinin sicil raporlarını itinalı, doğru ve tarafsız bir şekilde düzenlerken; Devlete sadakat ve bağlılığı, memuriyet sıfatının gerektirdiği şeref ve itibar ile hizmetlerin süratli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini; güvenilir ve yetenekli memurların yükselmelerini, diğerlerinin ise kamu hizmetlerinden uzaklaştırılmaları gerektiğini esas alacakları; hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Siciller, sicil amirlerinin memurun genel durum ve davranışları hakkındaki düşünceleri (şahsiyet değerlendirmesi) memurun mesleki ehliyeti hakkındaki notları (görevde gösterilen başarının değerlendirilmesi) ve memurun yöneticilik ehliyeti hakkındaki notlarından oluşmakta ve bu değerlendirmelere ilişkin soruları içermektedir. Bu soruların kimilerine verilen yanıtların nitelikleri itibarıyla gözlem ve kanaate dayalı cevapları gerektirdiğinden, idareye bu sorulara verilen yanıtların gerçekliğini somut bilgi ve belgelerle kanıtlama zorunluluğu yükletilmesine imkan bulunmamaktadır. Buna karşın, yetkili sicil amirlerince düzenlenen sicil raporlarının doğurduğu hukuki sonuçların ağırlığı dikkate alındığında; her yıl için yeniden düzenlenmek suretiyle ilgili memurun o yıl içindeki mesleki bilgisini, deneyimini, tutum ve davranışlarını ortaya koyan ve tüm bu hususların değerlendirilmesinden sonra oluşan hukuki bir belge niteliği taşıyan sicil raporlarında, 'Sicillerin Objektifliği' ilkesi çerçevesinde; olumsuz veya orta düzeyde sicil raporu düzenlenmesi ya da sicil raporunun ilgilinin görevi ile doğrudan ilgisi bulunmayan, kişiliği ile ilgili olan (insan haklarına saygısı gibi) kısımlarının düşük notla notlandırılması durumlarında, yetkili sicil amirlerinin kanaatinin oluşmasına etki eden hususların somut bilgi ve belgeye dayandırılmasının bir zorunluluk arz edeceği de tartışmasızdır.
Uyuşmazlıkta; davacının, 'zorla ırza geçmeye teşebbüs, darp ve tehdit' suçlarını işlediğinden bahisle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/6 maddesi uyarınca 'meslekten çıkarma' cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu'nun ... günlü, ... sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği, temyiz aşamasında Danıştay Onikinci Dairesinin 10/04/2007 günlü, E:2006/544, K:2007/1719 sayılı kararı ile onandığı, karar düzeltme isteminin de aynı Dairenin 28/04/2009 günlü, E:2007/4428, K:2009/2480 sayılı kararıyla reddedildiği, yine davacı tarafından, meslekten çıkarma cezasına konu olan fiiller yönünden adli yargıda görülen davada beraat kararı aldığından bahisle yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulduğu, ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla, yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verildiği, anılan kararın temyizi üzerine Danıştay Onikinci Dairesinin 10/02/2014 günlü, E:2013/3902, K:2014/519 sayılı kararıyla onandığı, davacının karar düzeltme isteminin de aynı Dairenin 05/12/2014 günlü, E:2014/8870, K:2014/8329 sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan; davacının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde açtığı davada, anılan Mahkemenin ... günlü, Başvuru No:... sayılı kararı ile, '...Başvuranın (davacının) masumiyet karinesi hakkına ilişkin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/1. ve 2. maddeleri kapsamındaki şikayetlerinin kabul edilebilir olduğuna, AİHS'nin 6/2. maddesinin ihlal edildiğine...' karar verilmesi ve bu kararın 28/06/2017 tarihinde kesinleşmesi üzerine, davacı tarafından bu kez 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 53/1-ı maddesi uyarınca yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulduğu, ... İdare Mahkemesi'nin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla 'yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, dava konusu işlemin iptaline' karar verildiği, davalı idarece kararın temyiz edildiği ve Danıştay Beşinci Dairesinin 07/10/2019 günlü, E:2018/4260, K:2019/5256 sayılı kararıyla gerekçe eklenmek suretiyle onandığı, karar düzeltme isteminin ise aynı Dairenin 15/10/2020 günlü, E:2020/891, K:2020/4415 sayılı kararıyla reddedildiği görülmektedir.
Bu durumda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile yapılan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, davacının dava konusu 2004 yılına ait olumsuz sicilinin düzenlenmesine dayanak teşkil eden fiillere dayanılarak tesis edilen meslekten çıkarma işlemi hakkında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nce verilen ve kesinleşen masumiyet karinesinin ihlaline ilişkin karar doğrultusunda, yargılamanın yenilenmesi isteminin kabul edilerek ... İdare Mahkemesi'nin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve bu kararın temyiz ve karar düzeltme aşamalarından geçerek kesinleştiği hususları dikkate alındığında, İdare Mahkemesince anılan hususlar gözetilerek yeniden bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı Kanun maddesinin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/06/2022 tarihinde gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, bu sürelerin idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı öngörülmüş, 11. maddesinde de, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenilebileceği, bu başvurunun, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının 2004 yılına ait sicilinin olumsuz düzenlenmesine ilişkin 05/01/2005 günlü işlemin iptali istemiyle açılan davada, davanın reddi yolunda ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:...sayılı kararın, Danıştay İkinci Dairesinin 20/02/2008 günlü, E:2006/1142, K:2008/822 sayılı kararıyla onandığı; davacı tarafından yargılamanın yenilenmesi ve 2004 yılı sicilinin olumsuz olarak düzenlenmesi işleminin iptali istemiyle açılan davada ise, ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla, yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine karar verildiği ve anılan kararın da temyiz edilmeyerek kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacının, adli yargıda hakkında beraat kararı verildiğinden bahisle 2004 yılına ait olumsuz sicilinin düzeltilmesi istemiyle davalı idareye yapmış olduğu 09/04/2013 tarihli başvurusunun, yeni bir hukuki durum yaratmayacağı ve söz konusu başvuruya verilen cevabın olumsuz sicile yönelik dava açma süresini yeniden canlandırmayacağından, İdare Mahkemesince davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiği görüşüyle, temyize konu kararın bozulmasına ilişkin çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.
