T.C.

İSTANBUL

4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/30 Esas

KARAR NO : 2022/435

DAVA : Çek İstirdatı

DAVA TARİHİ : 15/01/2021

KARAR TARİHİ : 08/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Çek İstirdatı ve Menfi Tespit davalarının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

DAVA VE TALEP :

Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalının dava konusu çeki iktisapta ağır kusuru bulunduğunu, dava konusu çekin müvekkilinden hırsızlık yoluyla alındığını, çekin davalı taraf uhdesinde bulunmasının davalı tarafın kötü niyetli olduğuna dair çok açık bir ibare olduğunu, ayrıca taraflarınca haricen yapılan soruşturma neticesinde davalı tarafın ticaret sicil gazetesinde ve mersiste ilan ettiği şirket merkezi adresinde herhangi bir ticari faaliyeti mevcut olmadığını, adresin boş olduğunun tespit edildiğini, dolayısıyla davalı şirketin yalnızca bu şekilde haksız ve usulsüz tahsilatlar yapılması amacıyla 1,5 sene önce kurulduğu kanaatine varıldığını ileri sürerek TTK m.792 gereğince müvekkilinin yetkili hamili olduğu çekin müvekkiline iadesine karar verilmesine, ... 9. İcra Müdürlüğü'nün ... E sayılı icra takibinin iptaline, yargılama masrafları ile ücreti vekaletin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... Tic. Ltd. Şti. tarafından keşide edilen ... Bankası ... Şubesi ... Iban nolu hesabına ait 31.12.2020 vade tarihli ... seri numaralı, 14.156,00 TL bedelli çeke dayalı ... 9. İcra Müdürlüğü'nün ... E sayılı icra takibi nedeni ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

CEVAP :

Asıl davada davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafın ... 9. İcra Müdürlüğünün ... sayılı icra dosyasına konu olan ... Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen ... Bankası ...Şubesi 31.12.2020 vade tarihli ... seri numaralı, 14.156,00 TL bedelli çekte ne keşideci ne de ciranta olduğunu, takip konusu çek ile hiçbir ilgisi olmaması ve icra dosyasında da borçlu olmaması nedeni ile davacının aktif dava ehliyeti olmadığını, huzurdaki davanın İİK 72.maddesi gereğince açılmış olan istirdat davası olduğunu, bu davayı ancak icra dosyası borçlusunun açabileceğini, bu nedenle öncelikle HMK 114/1-d, 115/2 ve 138.maddeleri gereğince aktif husumet ehliyeti bulunmayan davacının açmış olduğu işbu istirdat davasının usulden reddine karar verilmesi gerektiğini, söz konusu iş bu davada dava şartı olarak zorunlu arabulucuk başvurusu yapılmadığını, iş bu sebeple davanın usulden reddinin gerektiğini beyan ederek davanın reddine, davacı tarafın İİK.m. 72 uyarınca % 20 den az olmamak üzere tazminat ödemesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Birleşen davada davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu çekin çalındığı hususunun ispat edilemediğini, çeklerde davacı şirketin cirosu bulunduğunu, kargoyla gönderilmesinin mümkün olmadığını, davacının basiretsiz ve ağır kusurlu davranışıyla oluşan zararda tek sorumlu olduğunu, davalının dava konusu çekin iyi niyetli meşru hamili olduğunu bu nedenle çekin zayi edilmiş olmasının davalının yetkili hamil olmasına engel teşkil etmediğini, davalı şirketin paravan olduğu iddiasının asılsız olup taşınma adresinin ticaret sicil gazetesi kayıtları ile sabit olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLER :

Dava konusu çek örneği, ... 9. İcra Müdürlüğünün ... E sayılı dosyası, ... 1. Asliye Ticaret Mahkemesine ... E sayılı dosyası, ticari kayıtlar, bilirkişi raporu.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:

Asıl ve Birleşen dava, taraflar arasındaki çeke dayalı lehtar davacı aleyhine başlatılan kesinleşmiş icra takibi nedeniyle menfi tespit istemine ilişkindir.

Asıl Davada, taraflar arasındaki uyuşmazlık, ... 9. İcra Müdürlüğü’nün ...E sayılı icra dosyasına konu olup davacı ... Limited Şirketi'nin rızası hilafına elinden çıktığı iddia edilen ... seri numaralı 14.156,00 TL bedelli, 31/12/2020 tarihli çekin yetkili hamilinin davacı ... Şirketi olup olmadığı, çekin TTK 792 maddesi gereğince davalı ... Şirketi'nden istirdatı gerekip gerekmediği, davacının aktif dava ehliyetinin bulunup bulunmadığı, zorunlu arabuluculuk itirazının yerinde olup olmadığı hususlarındadır. İşbu dava zorunlu arabuluculuğa tabi davalardan olmadığından bu yöndeki itirazın reddine karar verilmiştir.

Birleşen Davada (... 14. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ...E sayılı dosyası), taraflar arasındaki uyuşmazlık, ... seri numaralı 14.156,00 TL bedelli, 31/12/2020 tarihli çeke ilişkin olarak davacı ... Şirketi'nin davalı ... Limited Şirketi'ne borçlu olup olmadığı hususlarındadır.

Davacı ... şirketinin işyeri adresine 07.09.2020 tarihinde hırsızlık olayının meydana geldiği, davacı tarafından 08.09.2020 tarihinde çalınan çekler ile ilgili ... 1. ATM'ye ... E sayılı dosyası ile çek iptali ve ödeme yasağı ile ilgili dava açıldığı, ... 1. ATM’nin içlerinde dava konusu çekin de bulunduğu çeklerle ilgili ödeme yasağı kararı verdiği anlaşılmıştır.

Dava konusu çekin keşidecisi dava dışı ... Ltd. Şti. olup, birleşen dava davacısı ... Ltd. Şti lehine düzenlendiği, ... şirketi tarafından ciro yolu ile dava dışı ...Ltd.Şti'ne ciro edildiği ( dava dışı ... Tic.Ltd.Şti ile davacılar arasında ticari ilişki yoktur), bu şirket tarafından ciro yolu ile davalı ... Şti.'ne geçtiği, çekteki son ciranta ve hamilin davalı ... Şti olduğu, çekteki ciro silsilesinde bir kopukluk bulunmadığı anlaşılmıştır.

İlgili ... 9. İcra Müdürlüğü'nün ...E sayılı dosyasının incelenmesinde, dava konusu ... Bankası ...Şubesi 31.12.2020 tarihli, ... seri numaralı 14.156,00 TL bedelli çeke dayalı olarak davalı ... Tic. Ltd. Şti tarafından ... San. ve Tic. Ltd. Şti, ... Tic. Ltd. Şti ve ...Tic. Ltd. Şti aleyhine 14.156,00 TL asıl alacak, 71,46 TL işlemiş avans faizi, 1.415,60 TL %10 çek tazminatı, 165,50 TL ihtiyati haciz masrafı, 910,00 TL ihtiyati haciz vekil ücreti, 42,47 TL %0,3 komisyon olmak üzere toplam 16.761,03 TL alacağın tahsili amacı ile icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır.

Mahkememizce tespit edilen uyuşmazlık konularında, ayrıca asıl ve birleşen davalarda davacılar ... Şirketi ve ... Şirketi'nin davalı ... Limited Şirketi ile ticari ilişkisi bulunup bulunmadığı hususlarında rapor düzenlemesi için dosya mali müşavir bilirkişi ...'ya tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından sunulan raporda özetle, Birleşen davanın davacısı ... şirketinin, dava dışı ... şirketi ile olan ticari ilişkisine istinaden, dava dışı ... şirketinin fatura borcu nedeniyle dava konusu 14.156,00 TL tutarlı çeki ... şirketine keşide ettiği, Birleşen davanın davacısı ... şirketi, davacı ... şirketinden satın aldığı mal/hizmet faturaları nedeniyle davacıya cari hesap borcu nedeniyle 14.156,00 TL çeki verdiği her iki tarafın ticari defterinde kayıtlı olduğu, Davacı ...şirketi ile birleşen davanın davacısı ... şirketinin, davalı ...şirketi ve dava dışı ... şirketi ile ticari defterlerinde ticari ilişkiye rastlanmadığı, ... şirketinin davalı ... şirketine borcunun olmadığı, Davalı ... şirketinin davaya konu çeki dava dışı ... şirketine sattığı iki adet fatura nedeniyle iktisap ettiğinin ticari defterlerinde kayıtlı olduğu beyan edilmiştir. Bilirkişi raporu, dosya kapsamına uygun, açıklayıcı ve denetime elverişlidir.

Davacı ... şirketi kayıtları e-defter olarak tutulmakta olup usulüne uygundur. Davacı ile birleşen davanın davacısı ... Şirketi arasında ticari ilişki 2020 öncesinden başlamaktadır. Davacı tarafından ... şirketine 2020 yılı içerisinde 27 adet mal/hizmet bedeli faturası düzenlemiştir. Birleşen davada davacı ... şirketi davacıdan satın aldığı mal/hizmet bedeli faturalarına karşılık davacı ... şirketine çek vermektedir. Davaya konu çek, ... şirketi tarafından, ... şirketinden fatura karşılığı cari hesaba ilişkin alınmıştır, davacı ... şirketi bu çeki 29.08.2020 tarihinde ... seri numaralı çek giriş bordrosuna istinaden 14.156,00 TL olarak ticari defterine ... şirketi alacağı olarak kaydetmiştir. Davacı ... şirketine ait ticari defterlerde davalı ile herhangi bir ticari ilişkiye rastlanmamıştır.

Birleşen dava davacısı ... şirketi belgelerine göre, ... şirketi ile davacı ... şirketi arasında ticari ilişki 2020 öncesinden başlamaktadır. Davacı tarafından ... şirketine 2020 yılı içerisinde 27 adet mal/hizmet bedeli faturası düzenlemiştir. Birleşen davanın davacısı ... şirketi de bu faturalara karşılık davaya konu olan 14.156,00 TL çeki davacıya ciro etmiştir.

Davaya konu edilen 14.156,00 TL bedelli çek, dava dışı ... şirketi tarafından birleşen dava davacısı ... şirketine fatura karşılığı keşide edilmiştir. ... şirketi ile dava dışı keşideci arasındaki ticari ilişki 2020 yılı öncesinden gelmektedir. ... şirketi dava dışı şirkete 2020 yılında 21 adet fatura karşılığı 136.689,00 TL tutarlı mal/hizmet faturası kesmiş ve dava dışı şirket tarafından ... şirketine içerisinde dava konusu 14.15,00 TL tutarlı çekin de olduğu sekiz adet çek ile ödeme yapılmıştır.

Davalı ... şirketi, dava dışı ... şirketi ile ticari ilişkiye 10.09.2020 tarihinde başlamıştır. 10.09.2020 tarihinde dava dışı şirkete iki 74.655,00 TL ve 87.879,60 TL fatura kesmiş, bu faturaları yevmiye defterine işlemiş, 22.10.2020 tarihinde de BS beyannamesi ile vergi dairesine bildirmiştir. Davalı bu faturalar karşılığında dava dışı şirketten 290 numaralı tahsilat makbuzu ile 6 adet çek ile 74.421,06 TL tahsil etmiştir. Davalı taraf yine dava dışı şirketten, dava konusu olmayan 1 adet 60.000,00 TL ve 3 adet 20.000 TL bedelli çek tahsil ettiğini ticari defterlerine işlemiştir. Davalı ... şirketi ile birleşen dava davacısı ... şirketi ve davacı ... şirketi arasında davalı kayıtlarında herhangi bir ticari ilişki kaydı bulunmamaktadır.

Dava konusu çekteki ciro silsilesinin sırasıyla keşideci ... Tic. Ltd. Şti, lehdar ...Tic. Ltd. Şti, ciranta ... Dış Tic.Ltd.Şti, ciranta ... Tic. Ltd. Şti olduğu göz önünde bulundurularak ve Martek şirketinin dava konusu çeki ... şirketine keşide ettiğine, ... şirketinin dava konusu çeki ...Şirketine verdiğine ilişkin bilirkişi tespitleri çerçevesinde;

1-Asıl dava yönünden, davalının çeki kötüniyetle iktisap ettiği veya iktisabında ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlü olduğu (kötüniyet, senedin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıktığını bilmeyi veya bilebilecek durumda bulunmayı ifade ederken ağır kusur, -örneğin, hamilin hüviyetinin sorulmaması gibi- senedin iktisabında olağan özenin gösterilmemesini ifade etmektedir) dikkate alınarak davalı ... şirketi dava konusu çeki ... şirketi ile arasındaki ticari ilişki nedeniyle iktisap ettiğinden ve çekin davacı ... Ltd Şti’nin elinden rızası hilafına çıktığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması mümkün olmadığından çeki geri vermekle yükümlü olmadığı kabul edilerek asıl davanın (Davacı ... Ltd Şti’nin çek istirdadı davasının) reddine, şartları oluşmadığından davalı ... Ltd Şti’nin tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.

2-Birleşen dava yönünden, ... şirketi ile ... şirketi arasındaki ticari ilişkiye dayalı olarak dava konusu çekin ... şirketi tarafından ... şirketine verildiğinin ticari defterlerle sabit olduğu, dava konusu çekin ... şirketi elinde iken çalındığı ve bir şekilde ... şirketinin eline geçtiği, borç ilişkisinin ... şirketi ile ... şirketi arasında olduğu, ... şirketi ile ... şirketi arasında herhangi bir borç ilişkisi bulunmadığı anlaşılmakla birleşen davanın (Davacı ... Ltd Şti’nin menfi tespit davasının) kabulü ile, davacı ... Ltd Şti’nin ... 9. İcra Müdürlüğü’nün ... E sayılı icra takibi dosyası nedeni ile davalı ... Ltd Şti’ne borçlu olmadığının tespitine, davalı şirketin davacı ... şirketi aleyhine icra takibi başlatmakta kötüniyetli olduğu kanıtlanamadığından davacı ... Ltd Şti’nin tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM: Açıklanan yasal, gerektirici nedenlere göre;

1- Asıl davada,

Davacı ... Ltd Şti’nin çek istirdadı davasının reddine,

Davalı ... Ltd Şti’nin tazminat talebinin reddine,

2-Birleşen (... 14. ATM ... E) davada,

Davacı ... Ltd Şti’nin menfi tespit davasının kabulü ile, davacı ... Ltd Şti’nin ... 9. İcra Müdürlüğü’nün ... E sayılı icra takibi dosyası nedeni ile davalı ... Ltd Şti’ne borçlu olmadığının tespitine,

Davacı ... Ltd Şti’nin tazminat talebinin reddine,

Asıl davada Harçlar Kanununca alınması gerekli 80,70 TL ilam harcından peşin yatırılan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın asıl davanın davacısı ... Ltd Şti'ne iadesine,

Asıl dava yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 5.100,00 TL avukatlık ücretinin asıl davanın davacısı ... Ltd Şti'nden alınarak davalı ... Ltd Şti'ne verilmesine,

Birleşen dava yönünden Harçlar Kanununca alınması gerekli 966,99 TL ilam harcından peşin yatırılan 241,75 TL harcın mahsubu ile bakiye 725,24 TL harcın davalı ... Ltd Şti'nden alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,

Birleşen davanın davacısı ... Ltd Şti tarafından yatırılan 241,75 TL harcın davalı ... Ltd Şti'nden alınarak birleşen davanın davacısı ... Ltd Şti'ne verilmesine,

Birleşen dava yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 5.100,00 TL avukatlık ücretinin davalı ... Ltd Şti'nden alınarak birleşen davanın davacısı ... Ltd Şti'ne verilmesine,

Asıl ve birleşen davalarda davada davacılar tarafından yapılan masrafların kendi üzerlerinde bırakılmasına,

Birleşen davanın davacısı ... Ltd Şti tarafından yapılan 59,30 TL başvuru harcının davalı ... Ltd Şti'nden alınarak birleşen davanın davacısı ... Ltd Şti'ne verilmesine,

Kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran taraflara iadesine,

Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 08/06/2022

Katip

¸e-imzalıdır

Hakim

¸e-imzalıdır