DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/572 E. , 2021/305 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/572
Karar No : 2021/305
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Emniyet Müdürlüğünde ... sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele branşından çıkarılarak genel hizmet statüsüne alınmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davacının … İl Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğünde ilçe emniyet müdürü ünvanıyla 4. sınıf emniyet müdürü rütbesinde görev yapmakta iken … tarih ve … sayılı işlemle … Havalimanı Şube Müdürlüğüne atamasının yapıldığı, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verildiği, dava devam ederken 02/04/2014 tarihli işlemle … İl Emniyet Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürü olarak atandığı, bu işleme karşı açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, bu karara yapılan itiraz üzerine … Bölge İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile itirazın kabulüne … İdare Mahkemesi kararının bozularak işlemin iptaline karar verildiği, daha sonra davacının bir yıldan fazla süredir branşı dışında çalıştığından bahisle … tarih ve … sayılı dava konusu işlemle … İl Emniyet Müdürlüğünde ilçe emniyet müdürü ünvanıyla 4. sınıf emniyet müdürü rütbesinde genel hizmet branşına alınması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı,
Bu durumda, Emniyet Hizmetleri Sınıfı Branş Yönetmeliği'ne göre, ilgili yönergede belirtilen süre kadar branşı dışında çalışan personelin branştan çıkarılabileceği, davacı da yönergede belirtilen bir yılı aşkın süredir branşı dışında çalıştığından tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Beşinci Dairesinin 20/12/2016 tarih ve E:2016/25160, K:2016/11450 sayılı kararıyla;
Davacının kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele branşında bir yıldan fazla süredir görev yapamamasının sebebinin 28/01/2014 tarih ve 207 sayılı işlemle … Havalimanı Şube Müdürlüğüne atanması olduğu, bu işlemin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edildiği dikkate alındığında davacının … Havalimanı Şube Müdürlüğüne atanmasına ilişkin işlemin iptal hükmü doğrultusunda tesis edildiği tarihten itibaren ortadan kalkacağı, anılan atama işleminin tesis edildiği tarihten itibaren branşı dışında çalıştığının kabulüne olanak bulunmadığı,
Yargı yerince yürütmesi durdurulmuş veya iptal edilmiş olan idari tasarruf ve ona bağlı işlemlerin tüm hüküm ve sonuçlarıyla tesis edildikleri tarihten itibaren ortadan kaldırılarak hukuk aleminde hiç doğmamış hale geleceği, bu nedenle davacı hakkında tesis edilen ve ancak İdare Mahkemesince iptal edilen atama işlemi nedeniyle branşın dışında bir yıldan fazla kalması hususu dayanak alınarak branştan çıkarılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davacının, FETÖ/PDY Terör Örgütüne üyeliği, mensubiyeti, irtibatı veya iltisakı bulunduğu değerlendirilerek 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldığı ve … Ağır Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan hapis cezası aldığı,
Uyuşmazlıkta, 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe girişimi sonrasında özellikle FETÖ/PDY Terör Örgütü başta olmak üzere terör örgütleriyle mücadele ve bu terör örgütleriyle ilişkili kişilerin tespit edilebilmesi noktasında en önemli birimlerin başında gelen kaçakçılıkla organize suçlarla mücadele birimlerinin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu birimlerde görev yapan personelin taşıması gereken niteliklerin başında güvenilirlik geldiği ve personelin bu niteliği, sadece anılan birime alınma sırasında değil, bu birimde görev yapmaktayken de taşıması gerektiği, bu bağlamda, hakkında FETÖ/PDY Terör Örgütü ile mücadele kapsamında soruşturma yürütülen ve daha sonra da tutuklanmasına karar verilen davacının güvenilirlik bakımından dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla da üzerinde ciddi şüphe oluştuğu,
Dava konusu işlemin sebebini teşkil eden davacının bir yılı aşkın süredir branşı dışında çalışmasının dayanağı işlemlerin yargı kararı ile iptal edildiği, ancak idari ve asayişle ilgili zorunlu durumların ortaya çıkması halinde takdir yetkisi uyarınca personelin branştan çıkarma işleminin yukarıdaki şartlar aranmaksızın belli durumlarda gerçekleştirebileceği, bu kapsamda da işlemin tesis edildiği tarihten sonra davacının FETÖ/PDY Terör Örgütüne üyeliği, mensubiyeti, irtibatı veya iltisakı bulunduğu değerlendirilerek 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldığı ve … Ağır Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan hapis cezası aldığı, bu durumun davacının güvenilirlik bakımından dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla da üzerinde ciddi şüpheler oluştuğunu gösterdiği, dolayısıyla güvenilirlik bakımından hakkında ciddi şüphe oluşan davacının kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele ihtisası kapsamından çıkarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hizmetin gereklerine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesinin ısrar kararında 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldığı ve … Ağır Ceza Mahkemesi kararı ile hapis cezası aldığı ileri sürülerek masumiyet karinesinin ihlal edildiği, henüz ihraç kararı ve Ağır Ceza Mahkemesi kararı sonucundaki yargılamaların ve idari yolların tükenmediği, İdare Mahkemesinin bu kararla Anayasa'nın 38/4. maddesinde düzenlenen suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz hükmüne aykırı hareket ettiği, öte yandan yine ısrar kararında güvenilirlik bakımından şüphe taşıdığı yolundaki iddiaların çok ağır, kişinin onur ve gururunu zedeleyici bir itham olduğu, mahkemelerin ve idari makamların somut, objektif, kesin delillerle araştırarak karar vermesinin beklendiği, oysaki Mahkemenin ısrar kararında hiçbir araştırma yapmadan devam eden adli-idari yargı sürecini göz ardı ederek güvenilirliği bulunmadığını iddia etmesinin çok ağır bir itham olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile … İdare Mahkemesi ısrar kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı … İl Emniyet Müdürlüğü emrinde 4. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken … tarih ve … sayılı işlemle … Havalimanı Şube Müdürlüğüne ataması yapılmış, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verilmiş, dava devam ederken 02/04/2014 tarihli işlemle … İl Emniyet Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürü olarak atanmış, bu işleme karşı açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, bu karara yapılan itiraz üzerine … Bölge İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile itirazın kabulüne … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, işlemin iptaline karar verilmiş, daha sonra davacının bir yıldan fazla süredir branşı dışında çalıştığından bahisle, … tarih ve … sayılı dava konusu işlemle Kastamonu İl Emniyet Müdürlüğünde ilçe emniyet müdürü ünvanıyla 4. sınıf emniyet müdürü rütbesinde genel hizmet branşına alınmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Kararların sonuçları' başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında; 'Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. Ancak, haciz veya ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar hakkında bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis edilir.' hükmü düzenlenmiştir.
25/08/2011 tarih ve 28036 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Branş Yönetmeliği'nin 1. maddesinde; 'Bu yönetmelik, emniyet hizmetleri sınıfı mensuplarının branşlaşma işlemlerini hizmetin gereklerine uygun, dengeli ve objektif kurallara bağlamak; branşlaşma işlemlerinin ne şekilde ve nasıl yapılacağına dair esasları tespit etmek ve yürütülmesini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.'; 4. maddesinde; 'Branş: emniyet teşkilatındaki görevlerin yerine getirilebilmesi amacıyla oluşturulan özel yetenek, teknik bilgi ve beceri gerektiren özel hizmet alanlarını, Branşlı Personel: Genel Müdür onayı ile oluşturulan branşlarda çalıştırılmak üzere branş kursu verilerek sertifikalandırılan ve branşa aktarılan personeli ifade eder.'; 10. maddesinin 3. fıkrasının (e) bendinde; 'İlgili branş yönergelerinde belirlenen süre kadar branşı dışında çalışanlar, ilgili branşlı daire başkanlıklarının Personel Daire Başkanlığına her yıl şubat ayına kadar yapacakları bildirimle veya Personel Daire Başkanlığı tarafından yapılan doğrudan değerlendirme ile durumları tespit edilenler Personel Dairesi Başkanlığınca re'sen branştan çıkarılır.' hükümleri yer almaktadır.
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Branş Yönergesi'nin 10/3. maddesinde, 'Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele birimlerinde fiilen toplam bir yıl çalışmayan branşlı personelin, İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğünün branş komisyonuna teklifi ile branştan çıkarılıp çıkarılmayacağına komisyon tarafından karar verilir.' kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa Mahkemesi kararlarında, Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, 'insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, eylem ve işlemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve yasalarla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlet' olarak tanımlanmıştır.
Hukuk devletinin en önemli unsurlarından birisi, 'hukuki güvenlik ilkesi'dir. Hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Diğer bir ifadeyle hukuki güvenlik ilkesi, kişilerin hukuksal ilişkiler kurarken tabi olacakları hukuk kurallarını önceden bilmeleri anlamına gelirken, 'idari istikrar ilkesi' ise, bu kurallara dayanılarak kazanılan hakların korunacağı güvencesinin kişilere verilmesini ifade etmektedir.
Anayasa'nın 138. ve 2577 sayılı Kanun'un 28. maddesi uyarınca idarenin yargı kararının gereğini yerine getirmesi bir zorunluluk ise de, subjektif kazanımlar söz konusu olduğunda, bu subjektif etki ve sonuçların korunması da yukarıda değinildiği üzere hukuki güvenlik ve idari istikar ilkelerinin bir sonucudur.
İdari yargı yerlerince verilen kararların uygulanıp uygulanmaması konusunda idarenin herhangi bir takdir yetkisinin olmadığı, bu kararların doğruluğunu tartışma yetkisinin bulunmadığı, idarelerin bu alandaki yetkilerinin, bağlı yetki niteliğinde olduğu kuşkusuzdur.
Hukuka aykırı bulunan idari işlemler hakkında verilen iptal kararları; varlıklarını hukuka uygunluk karinesinden yararlanmak suretiyle sürdüren idari işlemleri tesis edildikleri tarihe kadar geriye yürür şekilde ortadan kaldırmaktadır.
Uyuşmazlıkta da, davacının önce … Havalimanı Şube Müdürlüğüne atanmasına, bu işlemin yargı kararı ile iptali üzerine … Emniyet Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürlüğüne atanmasına yönelik işlemin iptali istemiyle açılan davada verilen iptal kararı ile işlemin hukuka aykırılığı saptanmış olup, bu yargı kararları üzerine iptal edilen idari işlemler, tesis edildikleri tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkmış bulunmaktadır.
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Branş Yönergesi'nin Özel Harekat Branş Yönergesi'nin 10/3. maddesinde yer alan 'Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele birimlerinde fiilen toplam bir yıl çalışmayan branşlı personelin, İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğünün branş komisyonuna teklifi ile branştan çıkarılıp çıkarılmayacağına komisyon tarafından karar verilir.'' düzenlemesi dayanak alınarak dava konusu işlem tesis edilmiş ise de; davacının bu bir yılı aşkın süre içinde kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele branşı dışında başka bir birimde branşı dışında çalışması, yargı kararı ile iptal edilen ve geriye yürür şekilde tüm sonuçlarıyla ortadan kalkan önceki atama işlemine dayandığından, davacının kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele branşından çıkarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Bu itibarla, davanın reddi yolundaki ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan, İdare Mahkemesince davacının 17/08/2016 tarih ve 29804 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kamu görevinden çıkarıldığı ve … Ağır Ceza Mahkemesinin … tarih ve …, K:… sayılı kararı ile hapis cezası aldığı belirtilmekte ise de, bakılan davanın, davacının branştan çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açıldığı, verilen kararın, davacının kamu görevinden çıkarılma işleminin iptali ile mesleğine dönmesi durumunun söz konusu olması halinde uygulanma kabiliyetinin bulunduğu açıktır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddi ile davanın reddi yolundaki ısrar kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.
