9. Hukuk Dairesi 2021/10318 E. , 2021/14445 K.
I-BAŞVURU
Başvurucu adına avukat tarafından sunulan dilekçe ile özetle; ... İş Mahkemesinin 2020/43 Esas ve 2020/523 Karar sayılı dosyasında celbedilen emsal ücret araştırmalarında farklı ücretler bildirildiğini, davacı tanıklarının ücret iddiasını desteklediğini, Limter-İş Sendikası cevabının dosya kapsamıyla uyumlu olduğu kabulüne göre karar verildiğini, karara karşı yapılan istinaf başvurusunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/1347 Esas ve 2019/3610 Karar Sayılı kararında itibar edilmeyen emsal ücret araştırmalarıyla mahkemenin kabulü arasında afaki bir fark olduğunu, Ereğli, Tuzla, Aliağa'da bulunan emsal işyerlerinden zabıta kanalıyla ve TÜİK'den yapılacak araştırmalarla emsal ücretin tespiti yönünde hüküm kurulduğunu, mahkeme tarafından istinaf kararında belirtildiği şekilde ücret araştırması yapıldığını, kararın kaldırılması sonucu ... İş Mahkemesi tarafından verilen karar gerekçesinde, 'istinaf kararına göre yapılan araştırmalar doğrultusunda Aliağa ve Tuzla İlçe Emniyet Md. Limter-İş yazı cevabının tanık anlatımlarını doğruladığını, hatta tanıkların ifade ettiklerinden daha yüksek olduğunu; ayrıca ... Bölge Adliye Mahkemesinin 9. Hukuk 15.01.2020 tarih 2019/236 Esas ve 2020/154 Karar sayılı dosyasında davacı ile aynı dönemde aynı işi yapan, aynı işyerinde çalışan bir işçinin net ücretinin 3.000 TL kabul edilerek hüküm kurulan mahkeme kararına ilişkin ücretin dosya kapsamına uygun olduğu kanaatine vardığı'nın ifade edildiğini, bu karar hakkında ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/700 Esas ve 2021/798 Karar sayılı istinaf incelemesinde özetle, aynı mahkemeden geçen bir başka dosyada 30 yıllık kıdemli ustabaşının 2014 yılında net 3.000 TL aldığı kabul edilmediğini, bu kadar kıdemi olmayan SGK kaydına göre 2016 yılı için 17 yıllık sigortası bulunan davacının 3.000 TL net ücretle çalıştığının kabul edilemez olduğunu, mahkeme kararının eylemli direnme niteliğinde ve HMK 353/1-a-6 maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle, TÜİK verileri ve Karadeniz Ereğli İlçe Emniyet Müdürlüğü yazılarında bildirilen aylık brüt 2.924,00 TL olduğunun kabulüyle kesin olarak karar verdiğini, gerekçeli kararda ayrıca aynı mahkemenin aynı daireden geçen 2020/2022 Esas ve 2021/510 Karar, 2020/2212 Esas ve 2021/509 Karar sayılı kararlarına atıf yapılarak ... Ticaret Odasından yapılan emsal ücret araştırmasına göre 2018 yılında iş sözleşmesi sona eren gazaltı kaynak işçisinin brüt ücretinin 3.105,29 TL kabul edildiğinin belirtildiğini, karara gerekçe yapılan 2020/2022 Esas sayılı dosyada ise hem ... Ticaret Odası hem Limter-İş Sendikasından emsal ücret araştırması yapıldığını, Limter-İş Sendikasının ücret araştırmasının tanık anlatımlarıyla da örtüştüğünü ve ücret iddialarının ispatlandığını, mahkeme tarafından buna göre karar verildiğini, buna rağmen, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2020/2022 Esas ve 2021/510 Karar Sayılı kararında Limter-İş sendikasının ücret araştırmasının niçin dikkate alınmadığını gerekçelendirmeden, sadece ... Ticaret Odası kaydını esas alarak, aylık çıplak brüt ücretin 3.105,29 TL olduğu tespitiyle işe başlatmama tazminatının 12.421, 16 TL, boşta geçen süre ücretini 13.877,16 TL belirlendiğini, ... İş Mahkemesi'nin 2017/419-429 Esas sayılı seri dosyalarıyla işe iadenin parasal sonuçları ve diğer işçilik alacağı talepli davalar açıldığını, davaların tümünde emsal ücret araştırmaları yapıldığını, davacının günlük net 100 TL ile çalıştığının kabulüyle karar verildiğini, kararların bir bölümü hükme esas alınan ücret yönünden değil fazla çalışma alacağı yönünde mahkemeye iade edildiğini ve henüz kesinleşmediklerini, bir bölümünün ise istinaf incelemesinden geçerek kesinleştiğini, Bunlardan ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından verilen 2019/2114 Esas ve 2020/2062 Karar, 2019/1238 Esas ve 2020/1284 Karar sayılı dosyalarda gazaltı kaynakçısı olarak çalışan bir işçinin ücret araştırması ... Ticaret Odası, Limter-İş Sendikası ve Gemi-İş Sendikasından yapıldığı ve günlük ücretinin 100 TL olduğunun kabulü hukuka uygun bulunduğunu, aynı mahiyetteki dosyalardan birisinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi tarafından incelendiğini ve 2019/891 Esas ve 2020/1749 Karar sayılı kararında ise istinaf talebi reddedilerek mahkeme kararı kabul edilerek kesinleştiğini, yine ... Bölge Adliye Mahkemesinin 2019/236 Esas 2020/154 Karar sayılı dosyasında da ilgili daire tarafından verilen kararda, ' daha az vergi ve sigorta primi ödenmesi amacıyla zaman zaman bordroların gerçeği yansıtmadığı, bu durumda tanık beyanlarının gözetilmesi ve işçinin emsal ücretinin sendikalar, işçi ve işveren kuruluşlarından araştırılması gerektiği, somut olayda emsal ücret araştırmaları ve tanık beyanlarının davacının ücret iddiasını ispatladığı' yönünde karar verildiğini, hemen hemen tüm sektörlerde olduğu gibi tersane sektöründe de çoğunlukla işçilerin ücreti günlük yevmiye üzerinden hesaplandığını, asgari ücrete denk gelen kısmı bankaya bakiyesinin ise elden ödendiğini, bu hukuka aykırı durum denetim mekanizmaları yoluyla önlenemediğinden yargılama konusu haline geldiğinde mahkemelerin emsal ücreti araştırdığını, bu araştırmanın işveren kuruluşlarından yapıldığında gerçeği yansıtmadığı şüphesinin genellikle ortadan kalkmadığını, TÜİK verilerine de gerçek durum yansımamakta ve ayrıca bu verilen yapılan işin ücretini etkileyen ayrıntılarını içermeyen veriler olduğunu, dolayısıyla tanık beyanları ve gerçek durumu ortaya koyan işçi kuruluşlarından ücret araştırması yapılmasının önemli hale geldiğini ve içtihat birliğinin ve hukuk düzeninin korunması için 5235 sayılı kanunun 35.maddesi uyarınca Yargıtay'ın ilgili dairesine başvurulmasının zorunlu olduğunu ileri sürerek ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/700 Esas ve 2021/798 Karar sayılı kararı ile, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/1238 Esas ve 2020/1284 Karar, 2019/2114 Esas ve 2020/2062 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2019/891 Esas ve 2020/1749 Karar ve 2019/236 Esas ve 2020/154 Karar sayılı kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesini talep etmiştir.
II-... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu, 16.09.2021 tarih 2021/9 Esas ve 2021/9 Karar sayılı kararı ile;
“ Uyuşmazlık konusu kararlar ile ilgili davaların; ... Anonim Şirketinde görevli tersane işçilerinin sözleşmelerinin işveren şirketler tarafından fesih edilerek işten çıkarılmaları üzerine işe iade ve tazminat talebine ilişkin olduğu, aynı mahiyetteki dosyalar ile ilgili ... İş Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davaların kabulüne ya da kısmen kabul, kısmen reddine yönelik kararlar verildiği, verilen kararlar aleyhine davalı taraflarca istinaf yoluna başvurulduğu, yapılan istinaf incelemeleri sonucunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/700 Esas ve 2021/798 Karar sayılı kararında; İstinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verilirken, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/2114 Esas ve 2020/2062 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/1238 Esas ve 2020/1284 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2019/891 Esas ve 2020/1749 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2019/236 Esas ve 2020/154 Karar sayılı istinaf kararları ile; istinaf başvurularının reddine ve ya istinaf başvurularının kısmen kabul kısmen reddine karar verildiği, davalı işyerinde 'gazaltı kaynakçısı' olarak çalışan işçilerin ücret ihtilafı olması nedeniyle mahkemece emsal ücret araştırması yapıldığı, dinlenen tanıkların işyerinde kayıt dışı elden ödeme olduğunu bildirdikleri, mahkemece yapılan ücret araştırması sonucu gelen yazı cevapları, tanık beyanları, davacının mesleki kıdemi, yaptığı işin niteliği dikkate alındığında, davacı tarafın iddia olunan ücret üzerinden değerlendirme yapılmış olmasının heyetin çoğunluğu tarafından yerinde görüldüğü gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasındaki uyuşmazlığın ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi yönünde görüşte bulunulmasına ve uyuşmazlığın giderilmesi için 5235 sayılı Kanun'un 35. maddesi uyarınca Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'ne başvuru yapılmasına oy çokluğu ile karar verilmiştir.
SONUÇ:
Talep dilekçesi ve mevcut evrakların değerlendirilmesi sonucunda;
1))... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/700 Esas ve 2021/798 Karar sayılı dosyası ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/2114 Esas-2020/2062 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2019/1238 Esas-2020/1284 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2019/891 Esas-2020/1749 Karar, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2019/236 Esas, 2020/154 Karar sayılı dosyalarından verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunduğuna 7. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 11. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 3. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 9. Hukuk Dairesi Başkanı..., 12. Hukuk Dairesi Başkanı ... ve 13. Hukuk Dairesi Başkanı ...'ın karşı oyları ve oy çokluğu ile,
2)Anılan daire kararları arasındaki uyuşmazlığın ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararları doğrultusunda giderilmesi yönünde görüşte bulunulmasına Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı ..., 1. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 3. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 5. Hukuk Dairesi Başkanı ..., 10. Hukuk Dairesi Başkanı ... ve 12. Hukuk Dairesi Başkanı ...'nun karşı oyları ve oy çokluğu ile,
3)Uyuşmazlığın giderilmesi ve içtihat birlikteliğinin sağlanması amacıyla 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkilerini Düzenleyen Kanun'un 35/3. maddesi uyarınca ilgili belgelerin eklenerek kararın bir örneğinin Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'ne GÖNDERİLMESİNE” karar vermiştir.
III-GEREKÇE
Bölge Adliye Mahkemesinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35. maddesinde yer alan düzenlemedir.
Söz konusu maddenin birinci fıkrasının üçüncü bendinde yer alan düzenlemeye göre “Re'sen veya Bölge Adliye Mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının, Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanununa göre istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların, benzer olaylarda Bölge Adliye Mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında ya da bu mahkeme ile başka bir Bölge Adliye Mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesini istemek” Bölge Adliye Mahkemesi ceza daireleri başkanlar kurulu ve hukuk daireleri başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
5235 sayılı Kanun’un 35. maddesinin 2. fıkrasına göre ise “(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukuk davalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğuna kanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.”
Bölge Adliye Mahkemesinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasında uyuşmazlık bulunması durumunda, 5235 sayılı Kanun’un 35. maddesinde belirtilenler tarafından yapılacak gerekçeli başvuru sonrasında, mevcut başvuru hukuk daireleri başkanlar kurulunca değerlendirilerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesi istenilecektir.
Bu noktada ifade etmek gerekir ki, başvuru konusu dosyada İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf kanun yoluna müracaat edilmesi sonrasında Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar somut olaya özgü nitelikte olup, dosya kapsamında yer alan deliller ve somut olayın koşulları gözetilerek hüküm tesis edilmiştir. Bu anlamda olmak üzere, başvurucunun dilekçesinde belirtmiş olduğu Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının da her somut olayın koşulları gözetilerek tesis edildiği nazara alındığında, her bir karar somut olaya özgü nitelik taşımaktadır.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
IV-SONUÇ
... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 16.09.2021 tarih 2021/9 Esas ve 2021/9 Karar sayılı kararına istinaden iletilen mevcut talep yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığına, 18.10.2021 günü oybirliği ile karar verildi.
