T.C. İstanbul Anadolu 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/466 Esas

KARAR NO: 2022/460

DAVA: İtirazın İptali (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı)

DAVA TARİHİ : 12/07/2021

KARAR TARİHİ: 21/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

DAVA :Davacı vekili ------ tevzi tarihli dava dilekçesinde özetle; Taraflarınca dava konusu ihtilafa ilişkin, dava şartı olan arabuluculuk uyuşmazlık çözüm yoluna başvurulduğunu, ---- dosyası kapsamında yapılan görüşmeler neticesinde anlaşma sağlanamadığını, dava dışı--- kapağı emtiasının dava dışı---- taşınması işinin sigortalı tarafından üstlenildiğini, dava dışı-----makinesi --- emtiasının --- müvekkili sigortalısı--- firması ile anlaştığını, Sigortalı firmanın uyuşmazlığa konu taşıma işini fiili olarak gerçekleştirmesi maksadıyla dava dışı---- plakalı araç sürücüsü ----görevlendirdiğini, emtianın alıcısına teslim edilmemesi üzerine yapılan araştırmalar neticesinde malın yüklendiği aracın sahte plakalı olduğunu ve emtianın, dava dışı sürücü-----eden diğer şahıslar tarafından çalındığının tespit edildiğini, buna ilişkin sigortalı firma yetkililerince suç duyurusunda bulunulduğunu, emtianın bulunması çalışmaları sonucunda emtianın dava dışı---- hasarlı olarak geri getirildiğini, yapılan araştırma neticesinde malın yüklendiği aracın gerçek plakasının davalıya ait ----olduğunun tespit edildiğini, yapılan ekspertiz incelemesinde, çalındıktan sonra geri getirilen söz konusu emtianın, ezilip yamulduğunu ve saklama koşullarının kötü olması sebebiyle ıslanmaya maruz kalarak hasarlandığının tespit edildiğini, dava konusu olayda, emtianın dava dışı sürücü ---- kontrolü altındayken davalıya ait araçla çalındığı sırada hasara uğradığını, davalının, söz konusu çalınma ve hasar kapsamında dava dışı---- diğer şahıslar ile birlikte hareket ettiğinin açık olduğunu, davalının hırsızlığın ve akabindeki hasarın gerçekleştiği aracın maliki olduğunu, KTK m. 85 uyarınca işleten sıfatıyla da sorumlu olduğunu belirterek ----- dosyasına davalının itirazının iptali ile takibin devamına, davalı aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere icra inkâr tazminatına hükmedilmesine, Yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı asil ---- tarihli beyan dilekçesinde özetle; tarafına tebliğ edilen tensip zaptı ve dava dilekçesine köyde yaşıyor olması sebebi ile süresi içinde cevap veremediğini, söz konusu aracın kendi adına olduğunu,--- isimli şahsa --- aracını teslim ettiğini, ancak adı geçen şahsın kendi plakasını aracına takarak söz konusu ürünleri taşıdığını, bu ürünleri ------ götürerek araçtan indirdiğini, bu durumdan haberdar olur olmaz hemen köyden ------ geldiğini, ürünleri tekrar araca yükleyerek ilgili yere teslim ettiklerini, kendisi olmasa aracı ile suç işleyeceğini ve kendisini mağdur edeceğini, kendi müdahalesi ile ürünlerin araca geri yüklenerek ilgili yere teslim edildiğini, aleyhine açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık:Taraflar arasında davacıya sigortalı dava dışı ---- firması tarafından dava dışı ---- firmasına ait emtianın taşınma işini üstlenmesi sonrası sigortalının taşıma işini fiilen dava dışı---- plakalı araç ile taşınan emtianın çalınması ve sonrasında bulunan emtianın hasarlı olması nedeniyle davacının sigortalısına ödediği bedeli taşıma işini yapan aracın davalı adına kayıtlı olması ve ----- plakasının sahte olması nedeniyle zarardan davalının sorumlu olup olmadığı, hasara uğrayan emtianın tam zayi olup olmadığı ve sovdaj bedelinin ne olduğu ve poliçe kapsamında davacının ödemiş olduğu hasar bedelini rücuen davalıdan talep edip edemeyeceği hususunda ihtilaf olduğu anlaşıldı.

Dava, dava dışı sigortalıya abonman sigorta sözleşmesi uyarınca ödenen sigorta tazminatının davalıdan rücuan tahsili için girişilen icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir.

Davaya konu----- sayılı icra takip dosyasının celbolunarak yapılan incelenmesinde ; davacı sigorta şirketi tarafından davalı --- dava dışı sürücü ------ hasar bedelinin tahsili için genel haciz yolu ile ilamsız takip yapıldığı, davalı ----- süresi içerisinde takibe itirazı üzerine takibin durduğu görülmüştür.

Celp tetkik olunan hasar tazminat makbuzu ve ibranamenin incelenmesinde --- hasar bedelinin sigortalı ------şirketine ödenmesi halinde dava konusu olaydan kaynaklı her türlü davacı sigorta şirketinin ibra edilmiş olduğu ve bu hasara sebebiyet verenler hakkındaki her türlü dava , talep ve hakkın davacı şirkete devir ve temlik edildiği görülmüştür.

Celp ve tetkik olunan --- tarihli ödeme dekontunun incelenmesinde davacı sigorta şirketi tarafından dava dışı sigortalı ---- hasar ödemesi yapıldığı görülmüştür.

Celp ve tetkik olunan --- tarihli eksper raporunun incelenmesinde hasara uğrayan emtianın bedelinin --- olduğu ve -----olduğu, hasarın teminat kapsamında olduğu rapor edilmiştir.

Celp ve tetkik olunan ---- sözleşmesinin incelenmesinde poliçenin başlangıç tarihinin --- bitiş tarihinin--- olduğu, sigortalının-----olduğu görülmüştür.

Celp ve tetkik olunan araç tescil bilgilerine göre----- plakalı çekicinin dava dışı ---adına kayıtlı olduğu görülmüştür.

Celp ve tetkik olunan araç tescil bilgilerine göre --- plakalı aracın davalı-----adına kayıtlı olduğu görülmüştür.

Davalı---soruşturma aşamasındaki ifadesinde ---- yeğeni olduğunu, kendisinin olay tarihinde emanet olarak aracı istediğini, kendisine güvenerek emanet olarak aracını verdiğini sonrasında gerçekleşen olaylardan bilgisi olmadığını, malzemeleri bulmak için ailecek aradıklarını, akrabaları kendisine ulaşarak malı bulduklarını ve teslim ettiklerini, olaya bir dahiliyeti olmadığını beyan etmiştir.

Celp ve tetkik olunan -----tarafından düzenlenen sevk irsaliyelerinin incelenmesinde davaya konu ürünleri teslim alanın---olduğu, taşıma yapacak araç plakasının ise --- araç olduğu görülmüştür.

Tarafların tüm delilleri celp olunmuş ve bilirkişi heyetinden rapor alınmış olup, bilirkişi heyetince dosyaya sunulan----tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacının sigortalısı ---- dava dışı üst taşıyıcı olan---- taşıma işlerinin gerçekleştirilmesini üstlendiği ve somut olayda dava dışı sigortalı ---- davaya konu taşıma için ---- plakalı---- çekici aracın maliki ve sürücüsü ---- anlaştığı ve dava konusu emtianın bu araca yüklendiği ve --- teslim edilmek üzere---- teslim edildiği, --- plakalı çekicinin--- Sevk ve idaresinde yükle birlikte üst taşıyıcı---- fabrikasından çıkış yaptıktan sonra dava konusu yükün ---- teslim edilmemesi üzerine suç duyurusunda başlatıldığı ve soruşturma başlatıldığı, soruşturma sonucu davaya konu emtia bulunmuş ise de dava dışı --- yükü ile birlikte çalındığını beyan ettiği --- plakalı aracın aslında kendi adına tescilli ----araç olmadığı davalı ---- maliki olduğu ve onun adına tescilli ---- maliki olduğu aracın----- takılmış olduğunun tespit edildiği, davaya konu emtianın------ bozulması , çizilmesi ve deforme olması nedeni ile amacına uygun kullanılabilme özelliğinin yitirildiği, dava dışı alıcı --- hasarlı emtiayı kabul etmeyerek üst taşıyıcı konusundaki dava dışı --- geri gönderildiği ve mal bedeli için yansıtma faturası düzenlendiği, dava dışı --- de üst taşıyıcı olarak kendi akidi konusundaki davacının dava dışı sigortalısı ---- hasar tazmininde bulunduğu, bu talep üzerine davacı sigorta tarafından eksper atandığı ve sovdaj bedeli tenzil edildikten sonra hasar bedelinin ---- olarak belirlendiği, ancak davacı sigorta tarafından düzenlenen poliçedeki şartlara göre emniyeti ------ oluşan hasarlar veya sahte ruhsat, ehliyet, plakası çalıntı vb araçlarla yapılan taşımalar sonucu meydana gelebilecek hasarlar için azami---- limit ile teminat sağlandığından davacı sigortanın tazminat olarak sigortalısına ----- maliki olduğu --- aracına , davacının dava dışı sigortalısına alt taşıyıcısı olan ---- aracına plakası takılı olduğundan ve taşınacak yükün sorumluluğunu da davacının sigortalısı----- alt taşıyıcısı olarak --üstlendiğinden alt taşıyıcı veya taşıyan olarak davalı ---- plakalı aracın işleteni konumunda olmadığını, dava konusu zararın tazmininden davacının dava dışı sigortalısı ---- üst taşıyıcı sıfatı ile kendi akidi olan ----- dava konusu taşıma işi için görevlendirdiği alt taşıyıcısı--- kendisine taşıma işini veren----- nakliye sürecinde oluşan zararın tazmininden sorumlu olduğu yönünden rapor tanzim edilmiştir.

Karayolları Trafik Kanunu madde 1: Bu kanunun amacı, karayollarında , can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir.

Karayolları Trafik Kanunu madde 3 : İşleten: araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydı ile satışta alıcı sıfatı ile sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süre kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı , ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse , bu kimse işleten sayılır.

Karayolları Trafik Kanunu madde 85: Bir motorlu aracın işletilmesi, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olur.

Türk Borçlar Kanunu madde 49: Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür.

Türk Borçlar Kanunu madde 66: Adam çalıştıran, çalışanın , kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.

2918 Sayılı KTK'nun 85. Maddesi -------Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan Müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” şeklinde; son fıkrası da- -----

“İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.” şeklinde düzenlenmiştir.

Bu bağlamda 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 3 ve 19. maddeleri hükümlerine göre trafik kaydı 'işleteni' kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. 2918 Sayılı Kanunun tanımlar başlıklı 3. maddesinde, araç sahibi olan veya Mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatı ile sicilde kayıtlı görülen veya aracın “uzun süreli” kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişinin işleten olduğu; ancak ilgilisi tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikenin kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu olduğu ispat edilirse bu kişinin işleten sayılacağı hükme bağlanmıştır.

2918 Sayılı Kanunun 3.maddesi hükmünde öngörülen tanım çerçevesinde işleten sıfatına haiz olunması, ------ adına kayıtlı bulunan araç üzerindeki fiili hâkimiyet ile aracı tehlikesi kendisine ait olmak üzere aracın maliki tarafından kendi nam ve hesabına işletiliyor olması halinde, bir başka ifade ile araç malikinin sorumluluğu “işleten sıfatının bulunması” halinde mümkündür.

Şekli olarak,---- adına kayıtlı bulunan kişi aracını, maddi olarak da kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere kullanıyor ve araçtan çıkar sağlıyor yani iktisadi fayda elde ediyorsa; araç maliki olarak kendi kişiliğinde, hem “şekli” hem “maddi” anlamda işletenlik sıfatı birleşmiş olur.

Bu kapsamda işletenlik sıfatı için şekli ve maddi her iki unsurun bir arada, aynı kişi ya da kurumda toplanması icap eder. Ancak kiralama dolayısıyla şekli unsurla, maddi unsurun bir birinden farklı kişilerde gözüküyor olması halinde ----- “maddi” unsurların öncelikli olarak gözetilmesi gerekmektedir.

Bu düzenlemeler kapsamında, dava dosyasına intikal eden bilgi ve belgelere göre somut olayda davalı ---- maliki olduğu --- plakalı aracına, davacının dava dışı sigortalısının alt taşıyıcısı olan ---- plakalı aracının plakası takılı olduğundan ve taşınacak yükün sorumluluğunu da davacının sigortalısı---- üstlendiğinden, alt taşıyıcı veya taşıyan olarak davalı ---- plakalı aracının işleteni konumunda değildir.

Diğer yandan taşıma sözleşmesi ---- şekil şartına bağlanmadığından, sevk edilecek eşyanın taşıyana teslimi ile taraflar arasında taşıma anlaşması kurulmuş olur ---- Bu aşamadan sonra taşıyıcı ( dava dışı sigortalı -------- taşıma sorumluluğunu üstlendiği malı ister kendisi taşısın ister somut olayda olduğu gibi anlaştığı başka bir nakliyeci konumundaki ----- taşıtsını; taşıma süresi İçerisinde naklini üstlendiği eşyayı gözetim sorumluluğunun da altındadır ve kural olarak taşıma süresi içerisinde taşıdığı eşyaya gelecek zararlardan mesuldür; kendi adamlarının, taşımanın yerine getirilmesi için yararlandığı kişilerin, görevlerini yerine getirmeleri sırasındaki fiil ve ihmallerinden, yerine geçen taşıyıcıların kusurundan, kendi fiil ve ihmali gibi sorumludur ----

Taşıma işi, kismen veya tamamen akdi ya da üst taşıyıcı tarafından --- değil de onun temin ettiği farklı bir nakliyeci tarafından yerine getirildiğinde, nihai taşıyıcı (somut olayda ---- alt taşıyıcısı konumundaki, davanın dayandığı dışı--- taşıma mesuliyetini üstlendiği eşyanın zıyaı, hasarı veya gecikmesi nedeniyle taşıma sürecinde ortaya çıkan zarardan, asıl taşıyıcı gibi (onunla birlikte müteselsilen) sorumludur ------

Somut uyuşmazlıkta yukarıda yapılan tüm açıklamalar ışığında davacı ile dava dışı ---- arasında -------- ilişkin poliçe düzenlendiği, dava dışı sigortalının yine dava dışı üst taşıyıcı olan ---- almış olduğu taşımı işini dava dışı---- verdiği ve dosyada mevcut sevk irsaliyelerine göre taşıma işinin ---plakalı araç ile yapılacağının ve dava dışı ---- taşıma işini üstlenirken kendi nam ve hesabına hareket ettiği, dosyada mevcut ifade tutanakları , olay araştırma ve izleme tutanağına göre dava dışı --- davalı ---- aracı ödünç aldığı ve bu araca kendi aracına ait olan --- plakasını taktığı sabittir, davalı --- dava dışı sigortalı --- arasında taşımaya ilişkin bir sözleşme olmayıp taşıma işini ve taşınacak yükün sorumluluğunu dava dışı --- üstlendiği ve bu nedenle------ konumunda bulunmadığı gibi dava dışı ---- çalışanı olmadığından Türk Borçlar Kanunu 66 maddesi uyarınca adam çalıştıran olarak da davalının bir sorumluluğunun olmadığı, dava konusu hırsızlık olayının meydana gelmesinde Türk Borçlar Kanunu 49 maddesi uyarınca davalının kusuru veya hukuka aykırı bir fiili ile bir zarar oluşmadığı, zira bu hususun ispatına ilişkin dosyaya yansımış bir delil bulunmadığı sonuç olarak davalının meydana gelen hırsızlık olayı sonucu oluşan hasar bedelinden sorumlu olmadığı kanaatine varılarak davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda belirtildiği gibi;

1.Davanın reddine,

2-Davacı tarafça peşin olarak yatırılan 603,88 TL olarak yatırılan harçtan Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli 80,70 TL karar ve ilam harcı çıkarıldıktan sonra bakiye‭ 523,18 TL'nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,

3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,

4-Yatırılan gider avansından kullanılan kısmın mahsubu ile bakiye kısmın kararın kesinleşmesi ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,

5-6325 Sayılı Yasa'nın 18/A maddesinin 11 ve 13. Fıkraları uyarınca zorunlu arabuluculuk nedeniyle arabulucuya hazine tarafından ödenen 1.320,00 TL'nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,

Dair, davacı vekili ile davalı asilin yüzüne karşı verilen gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile --------- Adliye Mahkemesi'ne istinaf yolunun açık olduğu, istinaf dilekçesinde istinaf edilen hususlar ile nedenlerinin belirtilmesinin gerektiği, süresi içerisinde kararın istinaf edilmemesi halinde hükmün kesinleşeceği ve infaz edilebileceği açıklanmak suretiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/06/2022