Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2021/1393 E. , 2021/5293 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1393
Karar No : 2021/5293
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İl Emniyet Müdürlüğü emrinde 4. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6638 sayılı Kanunla değişik 55. maddesinin 19. fıkrası uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptali ve bu karar nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine, 3201 sayılı Kanun'un 55. ve geçici 27. Maddelerinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:.., K:… sayılı kararla; resen emekliye sevk edilme şartlarını taşıyan davacının, bu hususta davalı idarece haiz olunan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile kadro sayısı gözetilerek kullanılması sonucu 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun geçici 27. maddesi uyarınca resen emekliye sevkedilmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla anılan Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurunun reddine karar verilmiştir.
Anılan karar, davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay Beşinci Dairesinin 25/10/2017 tarih ve E:2017/11437, K:2017/21661 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmiştir.
… Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin (Danıştay Beşinci Dairesinin bozma kararına uyularak verilen) … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla da, istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddine karar verilmiştir.
Anılan karar, davacı tarafından temyizi üzerine Danıştay Beşinci Dairesinin 30/10/2018 tarih ve E:2018/3091, K:2018/16968 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmiştir
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin Danıştay Beşinci Dairesinin 30/10/2018 tarih ve E:2018/3091, K:2018/16968 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacının 2011 yılında 4.sınıf emniyet müdürlüğünden 3.sınıf emniyet müdürlüğüne terfi ettirilmemesi işleminin yargı kararıyla iptal edilmesi karşısında, görev yaptığı 4.sınıf emniyet müdürlüğünde beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi etmediği gerekçesiyle 3201 sayılı Kanunun 55/19.maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesi işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı 'Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı' uyarınca dairemize devredilen dosya incelendi ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
30/06/2007 tarihinde 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine atanan davacının, 2010 yılı terfi döneminde 3. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine karar verildiği, bu karara karşı açılan davada; … İdare Mahkemesinin E:… K:… sayılı kararıyla 'terfi ettirilmeme işleminin iptaline' karar verildiği, iptal kararı uyarınca 02/02/2012 tarihinde davacının 30/06/2010 tarihi itibariyle 3. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirildiği, 2. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmeme işlemine karşı … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada verilen iptal kararı uyarınca 02/02/2014 tarihinde 30/06/2013 tarihi itibariyle 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirildiği, bu arada … İdare Mahkemesinin anılan (E:…) kararının Danıştay Onikinci Dairesinin E:2012/2972 K:2014/978 sayılı kararıyla bozulması üzerine 04/04/2014 tarihinde davacının rütbesi geri alınarak 30/06/2007 tarihi itibariyle yeniden 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine atandığı ve Mahkemece bozma kararına uyularak davanın reddine karar verildiği, 2014 yılı terfi döneminde 3. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesi işlemine karşı … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada 07/07/2015 tarihinde '2014 yılına ilişkin terfi ettirilmeme işleminin iptaline' karar verilmiş ise de, karar gerekçesinde; davacının üst rütbeye terfi ettirilip ettirilmeyeceği hususunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğinin belirtildiği, 2015 yılı terfi döneminde üst rütbeye terfi ettirilmeyen davacının 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesi üzerine temyizen incelenen davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3201 sayılı Kanun'un 6638 sayılı Kanun ile değiştirilen 55. maddesinin birinci fıkrasında, polis amirlerinin rütbeleri sayılmış, ikinci fıkrasında polis amirlerinin rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri gösterilmiş, üçüncü fıkrasında her amir rütbesinde bulunması gereken kadro sayısına esas alınacak oran azami olarak gösterilmiş, dördüncü fıkrasında bu rütbelere terfilerin yetkili kurullarda kıdem sırasına göre görüşüleceği ve maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı kalmak üzere liyakata göre yapılacağı belirtilmiş, beşinci fıkrasında kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihinin esas alınacağı, aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil notlarının eşitliği halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin sayıca eşitliği halinde ise, sicil numarası daha küçük olanların diğerlerine göre kıdemli sayılacağı öngörülmüş, onbirinci fıkrasında rütbe terfiinin yetkili kurullarda görüşülebilmesi için gerekli koşullar hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin diğer fıkralarında da, rütbeler, bu rütbelere terfi esasları, terfi ve atama zamanı gibi hususlarda doğrudan Kanun hükümleriyle belirlen çerçeve dahilinde kalmak koşuluyla, liyakat koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro sayısına göre terfileri önermek ya da ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına ataması yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının oluşturulması öngörülmüştür.
Anılan maddenin ondokuzuncu fıkrasında ise; 'Bulundukları rütbelere terfi ettikleri tarihten itibaren beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemeyen Emniyet Amirleri ile Dördüncü, Üçüncü ve İkinci Sınıf Emniyet Müdürleri, emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartları haiz olmaları kaydıyla, Yüksek Değerlendirme Kurulunun teklifi ve Bakan onayı ile emekliye sevk edilirler' hükmüne yer verilmiş, ve yirmibirinci fıkrasında ; ondokuzuncu fıkra hükümlerine göre emekliliğe sevk edilen emniyet amirlerine, emekliye sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, en yüksek devlet memuru aylığının %110'u oranında altmış yaşına kadar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kadrosuzluk tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
3201 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 55. maddesinde değişiklik yapan 6638 sayılı Kanun'un genel gerekçesinde, 'Polis amirlerinin rütbe terfilerinde, tüm çağdaş ülkelerin aksine kıdeme dayalı bir sistem benimsenmiş, liyakat ikinci plana bırakılmıştır. Polis amirleri bulundukları rütbede zorunlu en az bekleme süresini tamamlamaları ve herhangi bir ceza almamaları halinde mesleki yeterliliklerine bakılmaksızın otomatik olarak bir üst rütbeye terfi etmeye başlamışlardır. Bu sistem, ihtiyaç duyulan amir rütbelerinde sayısal azlığa ve ihtiyaç duyulmayan rütbelerde ise aşırı yığılmalara neden olmuştur.
Yapılan düzenleme ile bozulan personel piramidinin görev ve hizmet gereklerine uygun hale getirilmesi amacıyla; her rütbede yer alacak amir sayısı/oranı belirlenmekte, her rütbe terfiinde yazılı ve sözlü sınav şartı getirilmekte ve terfi için öngörülen asgari şartlara sahip personel arasından en kıdemli olanın değil en liyakatli olanın terfi etmesi öngörülmektedir. Ayrıca ihtiyaçtan fazla sayıdaki Birinci, İkinci, Üçüncü, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlerine ve emniyet amirlerine belli bir miktar ek ödeme yapılmak suretiyle resen emeklilik sistemi getirilmektedir.' değerlendirilmesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen Yasa hükümleri ile gerekçesi bir arada değerlendirildiğinde, Yasa'nın amacının, emniyet hizmetlerinin hizmet gereklerine uygun olarak yürütülebilmesi için her bir rütbede ihtiyaç duyulan emniyet amirlerinin azami kadro sayılarının belirlenmesi, bunun sonucunda ihtiyaç fazlası durumunda kalacak olan emniyet amirlerinin emekliye sevki ve azami sayıları Yasa ile belirlenen kadrolara atamalarda liyakat ilkesi çerçevesinde bir değerlendirmeye ve seçmeye imkan sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun yukarıda aktarılan 55. maddesinin 19. fıkrasında, ilgili personelin re'sen emekliye sevk edilebilmesi için, bulunulan rütbeye terfi edilen tarihten itibaren, bekleme süresi de dahil olmak üzere beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edememe koşulu getirildiğinden, söz konusu beş yıl içinde kalan yıllardaki rütbe terfi işlemleri ile re'sen emeklilik arasında bir sebep-sonuç ilişkisi bulunmakta olup, re'sen emekliye sevk edilen personelin en az zorunlu bekleme sürelerini doldurdukları tarih itibariyle terfi değerlendirmesine alınıp alınmadığı, terfi ettirilmediği yıllara ilişkin davasının bulunup bulunmadığı ve davaların sonucu önem arz etmektedir.
Ayrıca anılan düzenlemede 'bulundukları rütbelere terfi ettikleri tarihten itibaren' ibaresi ile personelin re'sen emekliye sevk edilmesinde bulunulan rütbede fiili olarak çalışmaya başlanılan tarihin değil, bulunulan rütbeye hukuki olarak terfi edilen tarihin esas alınacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, kıdeme esas alınan ve üst rütbeye terfiin hak edildiği tarihin geriye çekildiği durumlarda, polis amirlerinin re'sen emekliye sevk koşulları değerlendirilirken, bulundukları rütbelerde kıdemlerine esas alınan tarih dikkate alınacak ve zorunlu en az bekleme süreleri de bu tarihten itibaren hesaplanarak, takip eden yıllarda rütbe terfi değerlendirmesine alınmaları gerekecektir.
Bakılan davada, 2011 yılı terfi döneminde davacının 3.sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemesi işlemine karşı açılan davada ... İdare Mahkemesince E:… K:… sayılı kararla verilen 'dava konusu işlemin iptaline' yönelik karar Danıştay Onikinci Dairesinin E:2013/91 K:2014/1774 sayılı kararıyla bozulmuş ise de, karar düzeltme aşamasında Danıştay Beşinci Dairesinin 30/10/2018 tarihli E:2016/18284 K:2018/16965 sayılı kararıyla davacının karar düzelme istemi kabul edilerek Danıştay Onikinci Dairesinin anılan bozma kararı kaldırılmış ve … İdare Mahkemesince verilen … tarihli E:… K:… sayılı karar onanmıştır.
Öte yandan, davacının 2010 yılı terfi döneminde 3.sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemesine karşı açılan davada … İdare Mahkemesince işlemin iptali yolunda verilen E:… K:… sayılı kararın Danıştay Onikinci Dairesinin E:2012/2972 K:2014/978 sayılı kararıyla bozulması üzerine İdare Mahkemesince bozmaya uyulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiş, bu kararın davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine söz konusu karar Danıştay Beşinci Dairesinin 30/10/2018 tarih ve E:2016/20501, K:2018/16964 sayılı kararı ile bozulmuş olup, … İdare Mahkemesince, Danıştay Beşinci Dairesinin 30/10/2018 tarih ve E:2016/20501, K:2018/16964 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle verilen 09/04/2019 tarih ve E:2019/38, K:2019/471 sayılı karar ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve söz konusu karar Danıştay Beşinci Dairesinin 23/09/2020 tarihli E:2019/3235 K:2020/3814 sayılı kararıyla onanmıştır.
Bu durumda; her ne kadar Bölge İdare Mahkemesince davacının 2011 yılında 4. sınıf emniyet müdürlüğünden 3. sınıf emniyet müdürlüğüne terfi ettirilmemesi işleminin yargı kararıyla iptal edilmesi karşısında, görev yaptığı 4. sınıf emniyet müdürlüğünde beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi etmediğinden bahisle 3201 sayılı Yasanın 55/19.maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesi işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de, davacının 2010 yılı terfi dönemine ilişkin davada verilen iptal kararının, resen emekliliğe ilişkin iş bu davanın sonucunu etkileyecek olması karşısında, davacının 4. sınıf emniyet müdürü rütbesinden 3. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin 2010 yılına ilişkin dava sonucunun da göz önüne alınarak bir karar verilmesi gerekirken, bu husus nazara alınmadan verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamamktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 21/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY:
Dava; davacının, 4. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken 3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinin 19. fıkrası uyarınca beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemediği gerekçesiyle re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin 12/08/2015 tarihli işlemin iptali ve yoksun kalınan özlük ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmış olup, davacının 2010 yılında 3. sınıf emniyet müdürlüğüne terfi ettirilmemesine ilişkin işlem … İdare Mahkemesince, 2011 yılında 3. sınıf emniyet müdürlüğüne terfi ettirilmemesine ilişkin işlem ile … İdare Mahkemesince iptal edilmiş ve söz konusu mahkeme kararları temyiz ve karar düzeltme aşamalarından geçerek kesinleşmiştir.
Bu durumda; davacının, 2015 yılında, 4. sınıf emniyet müdürü iken beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemediği gerekçesiyle 3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinin 19. fıkrası uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin işlem hukuki dayanağını yitirmiştir.
Davalı idarece, davacının yeni durumu gözönüne alınarak hakkında yeniden bir değerlendirme yapılması mümkün ise de, bu durum, dava konusu işlemin hukuka aykırı olarak tesis edildiği gerçeğini değiştirmez.
Belirtilen nedenlerle, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararının onanması gerektiği düşüncesiyle, Dairemizce verilen bozma kararına katılmıyorum.
