DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2021/1154 E. , 2021/1969 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1154
Karar No : 2021/1969
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
DİĞER DAVALI : … Valiliği
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için Form-A belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Diyarbakır Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla;
Anayasa'nın 2, 5 ve 61. maddelerine, Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 20. maddesine, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun Ek 1. maddesine, Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzüğün 1 ve 3. maddelerine yer verilerek;
2828 sayılı Kanun'un, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunca koruma altına alınan çocukların, Kanun'da belirtilen değerlere uygun olarak yetiştirilmelerini, bir iş ve meslek sahibi olmalarını ve koruma kararı kalktıktan sonra dahi izlenmelerini ve imkanlar ölçüsünde desteklenmelerini esas aldığı,
25/07/1976 doğumlu olan davacının, annesinin evden kaçması ve babasının da kendisine sahip çıkmaması nedeniyle … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla hakkında bakım tedbiri kararı alındığı ve yetiştirme yurduna yerleştirildiği, kurum tarafından, anne ve babasını görmek için sık sık yurttan kaçtığı ve bu durumun diğer çocuklara kötü örnek teşkil ettiğinden bahisle davacı hakkındaki bakım tedbiri kararının kaldırılması talebiyle yapılan başvuru üzerine, … Asliye … Hukuk Mahkemesinin … tarih ve D.İş. E. No: …, D.İş.K.No: … sayılı kararıyla davacı hakkındaki bakım tedbir kararının kaldırıldığı, devamında davacının, 2828 sayılı Kanuna 3413 sayılı Kanun ile eklenen Ek 1. maddeden yararlanabilmesi için, 02/03/1995 tarih ve 22218 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmelerine İlişkin Tüzüğün 5. maddesinde istenilen bilgileri içeren Form-A belgesi düzenlenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun, hakkında alınan bakım tedbiri kararının reşit olmadan mahkeme kararıyla kaldırıldığı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı,
Uyuşmazlıkta, annesinin evden kaçması ve babasının da kendisine sahip çıkmaması nedeniyle hakkında koruma tedbir kararı alınan davacının, daha sonra anne ve babasını görmek için sık sık yurttan kaçtığı ve bu durumun diğer çocuklara kötü örnek teşkil ettiği gerekçesiyle hakkındaki tedbir kararının kaldırıldığı, Mahkemelerinin 13/01/2016 tarihli ara kararına cevaben Diyarbakır Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce gönderilen bilgi ve belgelerden de, koruma kararının kaldırılması üzerine davacının yurttan çıkartıldıktan sonra kime teslim edildiği ve davacıya nakdi yardım yapılıp yapılmadığı hususuna ilişkin bilgi ve belgenin bulunmadığı,
Bu itibarla, yukarıda yer alan yasal düzenlemenin amacı da göz önüne alındığında, davacı hakkındaki koruma tedbir kararının kaldırılmasının, Devletin gözetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, koruma kararı kalktıktan sonra dahi izlenmesinin ve imkanlar ölçüsünde desteklenmesinin esas olduğu dikkate alındığında, 2828 sayılı Kanuna 3413 sayılı Kanunla eklenen Ek 1. madde ve Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzük hükümleri uyarınca davacı adına Form (A) belgesinin düzenlenmesi gerekirken, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 05/12/2019 tarih ve E:2016/2631, K:2019/9471 sayılı kararıyla; davacı hakkındaki koruma kararının, Kurumun talebi üzerine … Hukuk Mahkemesinin … tarih ve D.İş. E. No: …, D.İş.K.No: … sayılı kararıyla kaldırıldığı, söz konusu kararın bozulduğuna ilişkin dosya kapsamında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı, sonuç olarak; davacının reşit olmadan önce ilgili yurttan ayrıldığı, ilgili kurum ile bağlantısını kestiği, başka sosyal hizmet modellerinden de yararlanmadığı, bu durumda, reşit olmadan önce koruma kararı kaldırılan, ilgili kurum ile bir bağlantısı kalmayan ve başka sosyal hizmet modellerinden yararlanmayan davacının, hakkında form (A) belgesi düzenlenmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla; dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından, 25/07/1976 doğumlu olan davacının, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararıyla koruma altına alındığı, daha sonra davacının yurtta kaldığı sürede, yurda gelmediği ve işyerine gitmediği hususlarının tespit edilmesi üzerine sosyal hizmet uzmanlarının hazırlamış olduğu sosyal inceleme raporlarına istinaden yapılan başvuru sonucunda, … Asliye … Hukuk Mahkemesinin … tarih ve D.İş. E. No: …, D.İş.K.No: … sayılı kararıyla davacının reşit olmadan hakkındaki tedbir kararının kaldırıldığı, dolayısıyla 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun Ek 1. maddesinden yararlanması için gereken şartları taşımadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
25/07/1976 doğumlu olan davacı hakkında, annesinin evden kaçması ve babasının da kendisine sahip çıkmaması nedeniyle … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla bakım tedbiri kararı alınmış ve yetiştirme yurduna yerleştirilmiştir. Davacının, yurttan kaçması ve tarafına verilen belediye atölyesindeki işine gitmemesi üzerine sosyal hizmet uzmanlarınca hazırlanan 09/11/1988 ve 24/05/1990 tarihli sosyal inceleme raporlarında yer verilen davacı hakkındaki koruma kararının kaldırılması gerektiği yönündeki kanaate istinaden, Kurumca bakım tedbiri kararının kaldırılması talebiyle yapılan başvuru sonucunda, … Asliye … Hukuk Mahkemesinin … tarih ve D.İş. E. No: …, D.İş.K.No: … sayılı kararıyla davacı hakkındaki bakım tedbir kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Devam eden süreçte; davacı tarafından, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’na 3413 sayılı Kanun ile eklenen Ek 1. maddeden yararlanabilmesi için, 02/03/1995 tarih ve 22218 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmelerine İlişkin Tüzüğün 5. maddesinde istenilen bilgileri içeren Form-A belgesi düzenlenmesi istemiyle idareye başvuruda bulunulmuş, anılan başvurunun, hakkında alınan bakım tedbiri kararı reşit olmadan mahkeme kararıyla kaldırıldığı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 22. maddesinde; 'Korunmaya ihtiyacı olan çocukların reşit oluncaya kadar bu Kanun hükümlerine göre Kurumca kurulan sosyal hizmet kuruluşlarında bakılıp yetiştirilmeleri ve bir meslek sahibi edilmeleri hususundaki gerekli tedbir kararı 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununa göre yetkili ve görevli mahkemece alınır. Bu karar için gerekli belgeler Kurumca düzenlenir ve ilgili mahkemeye gönderilir. Haklarında derhal korunma tedbiri alınmasında zorunluluk görülen çocuklar mahkeme kararı alınıncaya kadar, bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda veya aile yanında mahalli mülki amirin onayı alınmak suretiyle bakım altına alınır.' hükmüne, 'Korunma Kararının Süresi ve Kaldırılması' başlıklı 24. maddesinde; 'Korunma kararı genel olarak çocuk reşit olana kadar devam eder. Ancak bu karar, korunma kararına neden olan şartların ortadan kalkması halinde Kurum yetkililerinin önerisi üzerine mahkemece çocuk reşit olmadan önce kaldırılabileceği gibi reşit olduktan sonra da çocuğun rızası alınmak şartıyla devamı hususunda karar verilebilir...' hükmüne, aynı Kanun'a 3413 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile eklenen Ek 1. maddesinde ise; 'Kamu Kurum ve Kuruluşları, reşit olana kadar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından bakılan ve korunan çocuklar için, her yılbaşındaki, hangi statüde olursa olsun, serbest kadro mevcutlarının binde biri nispetindeki kısmını ayırarak bu çocuklar arasında yapılacak giriş sınavlarında başarılı olanlar arasından atama yaparlar. Bu maddeden yararlanmak isteyenler, 18 yaşını tamamladıkları tarihten itibaren, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü vasıtasıyla başvurmak zorundadırlar.' hükmüne yer verilmiştir.
02/03/1995 tarih ve 22218 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzüğün 'Yararlanacaklar' başlıklı 3. maddesinde; bu Tüzük hükümlerinden, korunma kararı alınmış olup da; A) Reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmış, B) Bir Koruyucu aile yanına yerleştirilmiş, C) Ayni nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmiş korunmaya muhtaç çocukların yararlanacakları, 'Bilgi Formlarının Gönderilmesi' başlıklı 5. maddesinde; sosyal hizmet kuruluşlarının, kendi kuruluşlarında bakılmış ve korunmuş, korunmaya muhtaç çocukların öz geçmişini, okul ve mesleki özelliklerini ve diğer bilgileri içeren bilgi formlarını, korunma kararının kalktığı tarihten itibaren bir ay içinde düzenleyerek kayıtlara uygunluğunu onaylayacağı ve il sosyal hizmetler müdürlüğü aracılığı ile Kuruma gönderecekleri, 'Başvuru ve Bildirim' başlıklı 7. maddesinde; bu Tüzük hükümlerinden yararlanmak isteyenlerin, 18 yaşını tamamladıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarına Kurum aracılığıyla başvuracakları, başvuru sahibinin geçmişte bir sosyal hizmet kuruluşunda kaldığının ve korunduğunun belgelenememesi halinde, bu hususun tespitinin mahkeme kararıyla olacağı, Kurumun, bu Tüzüğün 5. maddesi uyarınca düzenlenen formlardaki bilgileri esas almak suretiyle, kamu kurum ve kuruluşlarının istekleriyle bu Tüzüğün 8. maddesinde öngörülen öncelikleri de göz önüne alarak, her boş kadro için en az üç korunmaya muhtaç çocuğun isim listesini, isteğinden itibaren bir ay içinde kamu kurum ve kuruluşlarına gönderecekleri kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünün 3413 Sayılı Kanun ve Form-A Belgesi Hakkındaki 18/05/2010 tarih ve 149 sayılı Genelgesinde; Form-A Belgesinin, haklarında korunma/bakım tedbir kararı alınmış olup, reşit oluncaya kadar bilfiil, bir sosyal hizmet kuruluşunda kalmış, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmiş, Kuruluş bakımında kalmaktayken; ayni-nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına döndürülen korunmaya muhtaç gençler hakkında mevzuat gereği gencin takibini yapan birimde görevli sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimcisi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere düzenlenen form olduğu belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için, korunmaya muhtaç çocuk hakkında korunma kararı alınmış olunması ve çocuğun, reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmış, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmiş veya ayni nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmiş olması şartlarının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta; 25/07/1976 doğumlu olan davacı hakkındaki koruma kararının, kurumun talebi üzerine, … Asliye … Hukuk Mahkemesinin … tarih ve D.İş. E. No: …, D.İş.K.No: … sayılı kararıyla reşit olmadan önce kaldırıldığı, dolayısıyla davacının reşit olmadan önce ilgili yurttan ayrılarak kurum ile bağlantısını kestiği ve başka sosyal hizmet modellerinden de yararlanmadığı dikkate alındığında, 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için gerekli şartları haiz olmadığı anlaşılan davacının, hakkında form (A) belgesi düzenlenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/10/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X-Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; İdare Mahkemesince verilen ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davalı idarelerden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.
