Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2016/15453 E. , 2021/2504 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/15453
Karar No : 2021/2504
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Üniversitesi Rektörlüğü / ...
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ...
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Bakanlığı / ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN_KONUSU : ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı İnönü Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, ...tarih ve ...sayılı başvurusunun kısmen reddine ilişkin davalı Maliye Bakanlığı'nın ...tarih ve ...sayılı işleminin iptali istemiyle .... İdare Mahkemesi'nin ...Esas sayılı dosyası üzerinden açmış olduğu iptal davasında, adı geçen Mahkemece verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı iptal kararı gereğince davalı Bakanlık tarafından Üniversiteye ödenmesi gereken 11.566.511,40 TL asıl alacak, bu alacak için ödeme tarihine (21/01/2011) kadar işlemiş olan 1.983.656,70 TL faiz olmak üzere toplam 13.550.168,10 TL ödenmesi gerekirken asıl alacak tutarından 375.380,94 TL'nin eksik ödenerek ve bahsi geçen faiz tutarının ise tamamı ödenmeyerek, 2.359.037,64 TL kurumun zararının doğmasına sebebiyet verilmesi nedeniyle 375.380,94 TL asıl alacağın 21/01/2011 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte ve 1.983.656,70 TL faiz alacağının davalı idareden alınarak Üniversiteye ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; Mahkemelerinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının Danıştay Onuncu Dairesinin 19/03/2015 tarih ve E:2013/6379, K:2015/1192 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyulmak suretiyle; 10/03/2007 ve sonrası dönem için, .... İdare Mahkemesi kararı üzerine, 375.380,94 TL asıl alacaktan ve 1.983.656,70 TL faiz alacağından olmak üzere toplam 2.359.037,64 TL'nin eksik ödendiğinden bahisle bakılan davada; 375.380,94 TL 'nin dava açıldıktan sonra 15/03/2011 tarihinde davacı Üniversite hesabına yatırıldığı, ancak geç ödeme nedeniyle 5.067,64 TL faiz işlediği, bu durumda asıl alacak için hesaplanan 1.983.656,70 TL faiz ile geç ödeme nedeniyle 5.067,64 TL 'nin (toplam: 1.988.724,34 TL) davacı Üniversiteye ödenmesi gerekmekte ise de; süre aşımına uğrayan 01/01/2007-10/03/2007 dönemine ilişkin davalı idarenin davacı hesabına asıl alacak olarak 2.096.961,00 TL ödeme yaptığı göz önüne alındığında, 375.380,94 TL ile bu rakama işleyen 5.067,64 TL faiz yönünden talebin süre yönünden reddi gerektiği, asıl alacağa işleyen 1.983.656,70 TL faiz alacağına ilişkin olarak ise; süre aşımına uğrayan 01/01/2007- 10/03/2007 döneme ilişkin davalı idarece davacı Üniversiteye asıl alacak olarak 2.096.961,00 TL'ye 21/01/2011 tarihine kadar hesaplanan 726.495,00 TL tutarında faiz ödemesi yapıldığı dikkate alındığında, 726.495,00 TL'nin süre aşımı yönünden reddi ile 1.983.656.70 TL'den 726.495,00 TL düşülmek suretiyle, kalan 1.257.161,70 TL faiz alacağının davalı idareden alınarak davacı Üniversiteye ödenmesi gerektiği gerekçesiyle 375.380,94 TL ile bu rakama işleyen 5.067,64 TL faiz yönünden talebin süre yönünden reddine, süre aşımına uğrayan döneme ilişkin yapılan 726.495,00 TL faiz ödemesinin de davacının faiz alacağı olan 1.983.656.70 TL'den düşülmek suretiyle bakiye 1.257.161,70 TL faiz alacağının ödenmesine karar verilmiştir
TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, süre aşımına uğramış bir dönemin söz konusu olmadığı, Maliye Bakanlığı'nca 02/05/2007 tarih ve 07586 sayılı yazıyla döner sermaye işletmelerinin gayrisafi hasılatından irat kaydedilecek oranın Sağlık Bakanlığı'na bağlı döner sermayeli işletmeler için 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %15'ten %1 e çekildiği ve ayrıca fazla ödenen tutarların da terkin edildiği, tesis edilen bu işlemin üniversite için de uygulanmasının Bakanlıktan 09/05/2007 tarihinde talep edildiği, başvurunun cevap verilmeyerek zımnen reddedildiği, bu zımni ret işleminin iptali talebiyle açılan davada .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile işlemin iptaline karar verildiği ve verilen kararın kesinleştiği, kararın yerine getirilmesi için üniversitenin döner sermaye işletmesinin aylık gayrisafi hasılatından hazineye irat kaydedilen oranın 01/01/2007 tarihinden itibaren %1 olarak uygulanması ve bunun için de %1 oranın üzerinden alınan tutarın iade edilmesinin Maliye Bakanlığı'ndan 24/02/2009 tarihli başvuru ile talep edildiği; ancak bu talebin 12/03/2009 tarih ve 3370 sayılı yazıyla reddedildiği, .... İdare Mahkemesi'nin E:...sayılı dosyada görülen davanın konusunun Maliye Bakanlığı'nın ...İdare Mahkemesinin kararının gereğinin yerine getirilmesi yönündeki talebin reddeddilmesine ilişkin işlemin iptali istemi olduğu, bu durumda .... İdare Mahkemesinde açılan iş bu davada talebin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı konusunda bir değerlendirme yapılmasının hukuken mümkün olmadığı, Mahkeme Kararının uygulanması halinde 1.101.875,94 TL'nin Maliye Hazinesine iade edileceği, bu durumun kendilerine maddi ağır yük getireceği, sağlık hizmetinin sunulmasında sıkıntılar doğuracağı iddialarıyla temyize konu kararın aleyhlerine olan redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, davacı Üniversite tarafından Mahkemeye gönderilen hesaplama cetvelinde belirtilen dönemin yanlış olduğu, 01/01/2007-10/03/2007 döneme ilişkin süre ret kararı verildiğinden .... İdare Mahkemesinin kararı üzerine üniversiteye ödenen 2.096.961 TL ile asıl alacak miktarı olan 2.096.961 TL üzerinden 21/01/2011 tarihine kadar hesaplanan 726.495 TL faiz ödemesinin davacı üniversite tarafından iade edilmesi gerektiği iddialarıyla temyize konu kararın kabule ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN_SAVUNMASI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının 375.380,94 TL'ye işleyen 5.067,64 TL faiz talebinin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmı ile 1.257.161,70 TL faiz alacağı talebinin kabulüne ilişkin kısmının onanması, davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile İdare Mahkemesi kararının 375.380,94 TL talebin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
21/9/2004 tarih ve 25590 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici 1.maddesinin 1. fıkrasının son cümlesi, 04/04/2007 tarih ve 26483 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 28. maddesi ile değiştirilmiş ve döner sermayeli işletmelerin aylık gayrisafi hasılatından tahsil edilen ve irat olarak kaydedilen tutarı 01/01/2007'den itibaren geçerli olmak üzere %1'e indirmeye Maliye Bakanı'nın yetkili olduğu düzenlenmiş, Maliye Bakanlığı'nca 02/05/2007 tarihli işlem ile Sağlık Bakanlığı'na bağlı döner sermayeli işletmeler için bu oran 01/01/2007 tarihinden geçerli olmak üzere %15'ten %1'e çekilmiş, fazla ödemeler terkin edilmiştir.
Bunun üzerine davacı Üniversite tarafından, kendisi için de Döner Sermaye İşletmesi aylık gayrisafi hasılatından elde edilen tutardan hazine payı olarak yatırılan oranın %15’den %1’e indirilmesi için 09/05/2007 tarihinde Maliye Bakanlığı'na başvurulmuş, başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine zımni ret işleminin iptali istemiyle açılan davada, .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar kanun yolu aşamasında kesinleşmiştir.
Daha sonra Mahkeme Kararının uygulanmasını teminen Döner Sermaye İşletmesinin aylık gayrisafi hasılatından genel bütçeye aktarılan hazine hissesinin %1 olarak uygulanması ve 01/01/2007 tarihinden 2009 yılı Şubat ayına kadar genel bütçeye hazine hissesi olarak aktarılan toplam tutardan %1’lik orana tekabül eden kısım düşüldükten sonra kalan tutarın Üniversiteye iade edilmesi istemiyle 24/02/2009 tarihinde Maliye Bakanlığı'na başvurulmuş, bu başvurunun reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istemiyle .... İdare Mahkemesinde dava açılmış, Mahkemece dava konusu işlemin ...tarih ve E:..., K:...sayılı karar ile iptaline karar verilmiş, kararın davalı idarece temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 19/02/2013 tarih ve E:2011/1683, K:2013/1461 sayılı kararı ile Mahkeme Kararı onanmış, sonrasında davalı idarece kararın düzeltilmesi istenmiş ve Danıştay Onuncu Dairesinin 03/11/2014 tarih ve E:2013/3971, K:2014/6356 sayılı kararı ile onama kararı kaldırılarak, Mahkeme kararının kısmen onanmasına, kısmen bozulmasına karar verilmiştir.
Danıştay Onuncu Dairesinin 03/11/2014 tarih ve E:2013/3971, K:2014/6356 sayılı kararıyla; bakılmakta olan davanın 30/03/2009 tarihinde açıldığı, bu durumda, davacının 2577 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca idareye yapılan ilk başvurusunun idarece reddi üzerine kalan dava açma süresi içerisinde dava açıldığına göre, davacının idareye başvuru tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içinde yapılan kesintilerin iadesinin mümkün olacağı, dolayısıyla, davanın, dava konusu işlemin, 01/01/2007 tarihi ile davacının idareye başvurduğu 09/05/2007 tarihinden geriye doğru altmışıncı gün olan 10/3/2007 tarihi arasındaki döneme ilişkin olarak süreaşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmadığı yönünde karar vermesi üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin anılan bozma kararına uyan ....İdare Mahkemesi ...tarih ve E:.... K:...sayılı kararıyla; davanın 01/01/2007 tarihi ile davacının idareye başvurduğu 09/05/2007 tarihinden geriye doğru altmışıncı gün olan 10/03/2007 tarihi arasındaki döneme ilişkin kısmında süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen süre aşımı yönünden reddine karar vermiş, bu karar Danıştay Onuncu Dairesinin 24/04/2018 tarih ve E:2015/2282, K:2018/1632 sayılı kararıyla onanmıştır.
Bakılmakta olan davada ise .... İdare Mahkemesi'nin ...Esas sayılı dosyası üzerinden açmış olduğu iptal davasında, adı geçen Mahkemece verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı iptal kararı gereğince davalı Bakanlık tarafından Üniversiteye ödenmesi gereken 11.566.511,40 TL asıl alacak, bu alacak için ödeme tarihine (21/01/2011) kadar işlemiş olan 1.983.656,70 TL faiz olmak üzere toplam 13.550.168,10 TL ödenmesi gerekirken asıl alacak tutarından 375.380,94 TL'nin eksik ödenerek ve bahsi geçen faiz tutarının ise tamamı ödenmeyerek, 2.359.037,64 TL kurumun zararının doğmasına sebebiyet verilmesi nedeniyle 375.380,94 TL asıl alacağın 21/01/2011 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte ve 1.983.656,70 TL faiz alacağının davalı idareden alınarak Üniversiteye ödenmesine karar verilmesi istenilmiş, .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile davacının asıl alacağının dava açıldıktan sonra ödendiği anlaşıldığından bu kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına, asıl alacağın geç ödenmesi nedeniyle hesaplanan 5.067,64 TL ile asıl alacak miktarı için belirlenen 1.983.656,70 TL faiz tutarının davacıya ödenmesine karar verilmiş, davacının vekalet ücreti yönünden temyiz talebi ve davalının temyiz talebi üzerine Danıştay Onuncu Dairesinin 21/06/2013 tarih ve E:2012/5487, K:2013/5480 sayılı kararı ile ilk derece Mahkemesinin Kararı onanmış, davacının vekalet ücreti yönünden karar düzeltme talebi ve davalının karar düzeltme talebi sonucu Danıştay Onuncu Dairesinin 19/03/2015 tarih ve E:2013/6379, K:2015/1192 sayılı kararı ile: '.... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı iptal kararının, dava konusu işlemin, davacının davalı idareye başvuru tarihi olan 9/5/2007 tarihinden geriye doğru altmış günlük süreye isabet eden (10/3/2007) döneme ilişkin kısmının onanmasına; davalının temyiz isteminin kısmen kabulü ile kararın, dava konusu işlemin 1/1/2007 tarihi ile davacının idareye başvurduğu 9/5/2007 tarihinden geriye doğru altmışıncı gün olan 10/3/2007 tarihi arasındaki döneme ilişkin kısmının bozulmasına, bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine, 3/11/2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.' şeklinde karar verildiği, Danıştay Onuncu Dairesi'nin yukarıda yer verilen 3/11/2014 tarih ve E:2013/3971, K:2014/6356 sayılı kararı sonrasında, mahkemece bozmaya uyulması halinde, davanın bir kısmı süre yönünden reddedileceğinden, asıl alacak miktarında ve buna bağlı olarak da faiz miktarında değişiklik olacağı gerekçesi ile davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararın davanın kabulüne ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiş, sonrasında .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile Danıştay Onuncu Dairesinin 19/03/2015 tarih ve E:2013/6379, K:2015/1192 sayılı bozma kararına uyularak .... İdare mahkemesinin de davanın kısmen süreaşımına uğradığına ilişkin bozmaya uyma kararı da gözetilerek 01/01/2007 tarihi ile davacının İdareye başvurduğu tarihten geriye doğru altmışıncı gün olan 10/03/2007 tarihi arasındaki kısmın süreaşımına uğradığından bu döneme ilişkin davalı idarenin davacı hesabına asıl alacak olarak 2.096.961,00 TL ödeme yaptığı göz önüne alındığında, 375.380,94 TL ile bu rakama işleyen 5.067,64 TL faiz yönünden talebin süre yönünden reddine, süre aşımına uğrayan döneme ilişkin yapılan 726.495,00 TL faiz ödemesinin de davacının faiz alacağı olan 1.983.656.70 TL'den düşülmek suretiyle bakiye 1.257.161,70 TL faiz alacağının ödenmesine karar verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A)375.380,94 TL Asıl Alacağın Ödenmesine Karar Verilmesine İlişkin Talebin Süre Aşımı Yönünden Reddine İlişkin Kısmın İncelenmesi:
Yasa yolu açık olan bir karar, yasa yoluna başvurma süresi geçmekle kesinleşir. Öte yandan, temyiz yolu açık olan bir karar temyiz edilip sonuçta onanmış ve karar düzeltme süresi geçirilmişse, ya da karar düzeltme yoluna gidilip de bu istem reddedilmişse veyahut yasa yoluna başvurmaktan feragat edilmişse verilen hüküm şekli anlamda kesinleşir.
Kesin hüküm, hükmü veren mahkeme de dahil diğer bütün mahkemeleri bağlar. Yani mahkemeler, aynı konuda, aynı dava sebebine dayanarak, aynı taraflar hakkında verilmiş olan bir kesin hüküm ile bağlıdırlar; aynı davayı yeniden inceleyemezler ve aynı konuya ilişkin yeni bir davada, önceki davada verilmiş olan kesin hüküm ile bağlıdırlar.
Dosyanın incelenmesinden; .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile davacı tarafından talep edilen 375.380,94 TL asıl alacağın idarece ödendiği görüldüğünden bu kısım hakkında karar verilmesine yer olmadığına, asıl alacağın geç ödenmesi nedeniyle hesaplanan 5.067,64 TL ile asıl alacak miktarı için belirlenen 1.983.656,70 TL faiz tutarının davacıya ödenmesine karar verildiği; bu asıl alacağın ödendiği anlaşıldığından bu kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı hakkında tarafların temyiz talebi bulunmadığından kararın bu kısmının kesinleştiği görülmüş olup; anılan Mahkeme Kararının Dairemizin 19/03/2015 tarih ve E:2013/6379, K:2015/1192 sayılı kararı ile bozulması üzerine kesinleşen kısım hakkında yeniden inceleme yapılıp hüküm kurulmaması gerekirken, bu kısmın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır:
Bu durumda İdare Mahkemesi kararının bu kısmının bozulması gerekmektedir.
B)375.380,94 TL'ye İşleyen 5.067,64 TL Faiz Talebinin Süre Aşımı Yönünden Reddine İlişkin Kısım İle 1.257.161,70 TL Faiz Alacağı Talebinin Kabulüne İlişkin Kısmın İncelenmesi
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın 375.380,94 TL'ye işleyen 5.067,64 TL faiz talebinin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmı ile 1.257.161,70 TL faiz alacağı talebinin kabulüne yönelik kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kararın ...TL talebin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmı yönünden kabulüne, davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Davanın kısmen süre aşımı yönünden reddine, kısmen kabulüne ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının ...TL'ye İşleyen ...TL faiz talebinin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmı ile ...TL faiz alacağı talebinin kabulüne ilişkin kısmının ONANMASINA, ...TL'nin ödenmesine ilişkin talebin süre aşımı yönünden reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
