DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/1696 E. , 2021/1027 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1696
Karar No : 2021/1027
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF(DAVACI) : …
VEKİLİ : Av….
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi, … Mahallesinde bulunan '…' unvanlı pavyon işletmesinin sahibi olan davacı tarafından, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin yeniden düzenlenmesine ilişkin Süleymanpaşa Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; kamu düzeni ve güvenliğini sağlamanın kolluğun asli görevleri arasında olduğu, dava konu işlemle asayiş olaylarının önlenmesi amacıyla iş yerlerinin çalışma saatleri değiştirilmiş ise de, iş yerlerinin mevcut çalışma saatlerinin asayiş olaylarını artırdığı yönünde idarece somut bir tespit yapılmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 13/02/2019 tarih ve E:2018/3506, K:2019/1255 sayılı kararıyla;
Mahkemece dava konusu kararın asayiş olaylarının önlenmesinin emniyet güçlerinin görevi arasında olduğu, toplum huzurunun bozulmasına sebebiyet veren, genel güvenliği ihlal eden içkili ve eğlence yerlerine idarece idari yaptırım ve para cezası uygulanabileceği belirtilerek iptaline karar verilmişse de; söz konusu gerekçenin yerindelik denetimi kapsamına girdiği, söz konusu ihlallerin meydana gelmesinin önüne geçilmesi maksadıyla açılış kapanış saatlerinin belirlenmesi ile bu ihlallerin gerçekleşmesine izin verildikten sonra idari yaptırım ve para cezası uygulanması arasındaki tercihle ilgili konunun münhasıran idarenin takdir yetkisi kapsamında bulunduğu;
Diğer taraftan, ilk derece mahkemesinin iptal kararında, içkili yerlerin geç kapanmasından dolayı hangi tarih ve saatte hangi olayların meydana geldiği, buna ilişkin hangi işlemlerin yapıldığı, bu olayların içkili yerlerle bağlantısı olup olmadığının davalı belediye tarafından somut olarak ortaya konulmadığı gerekçesine yer verilmişse de; davalı idarenin 21/07/2017 tarihinde kayda giren savunma dilekçesinde, ara kararıyla da istenilen söz konusu somut tespitlere ilişkin bilgi ve belgelerin bölgenin jandarmanın sorumluluk ve denetiminde bulunması nedeniyle jandarma komutanlığında bulunduğu, belediyeleri bünyesinde olmadığı, bu nedenle ilgili jandarma komutanlığından temin edilmesini talep ettikleri görülmüş olup, 2577 sayılı Kanun'un 20. maddesinin birinci fıkrasında öngörülen resen araştırma ilkesi çerçevesinde gerekli bilgi ve belgeler ilgili yerlerden temin edilip incelenerek bir değerlendirme yapıldıktan sonra bir karar verilmesi gerekirken, söz konusu tespitlere ilişkin bilgi ve belgelerin davalı belediyece ibraz edilmediği gerekçesiyle dava konusu encümen kararının iptaline karar verilmesi ve kararın istinaf dairesince aynı gerekçeyle onanmasının hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak işlem tesis edildiği, asayiş ve güvenlik sorunlarını göz önünde bulundurarak ve mevzuatla verilen takdir hakkını haklı sebeplere dayandırarak umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin gece kapanış saatinin 02.00 olarak belirlendiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi sınırlarında yer alan '...' unvanlı iş yerini işletmektedir.
Süleymanpaşa Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı yazısı ile; Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesinde faaliyette bulunan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden çıkan kişilerin (özellikle alkol kullananların) trafik kazalarına karıştıkları ve içkili mekanlarda gece geç saatlere kadar müşterilerine verilen alkolün etkisi ile kavga olaylarının meydana gelmesi nedeniyle ilçe halkının rahat ve huzurunun bozulduğu, halkın sağlığı ve güvenliği tehdit edildiğinden bahisle umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin yeniden düzenlenmesi için konunun Belediye Encümeninde görüşülerek karara bağlanması istenilmiştir.
Söz konusu talep üzerine, Süleymanpaşa Belediye Encümeninin dava konusu … tarih ve …sayılı kararı ile; umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin listede belirlendiği şekilde her yıl uygulanmasına karar verilmiş olup, söz konusu listede, pavyon, gece kulübü, diskotek, dans salonu, bar, müzikhol, taverna gibi iş yerlerinin kışın 05:00-00:30, yazın 05:00-02:00 saatleri arasında faaliyet göstereceği düzenlenmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 'Encümenin görev ve yetkileri' başlıklı 34. maddesinin (h) bendinde; umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek, belediye encümeninin görev ve yetkileri içerisinde yer almaktadır.
10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 'Açılış ve kapanış saatleri' başlıklı 33. maddesinde; umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin belediye sınırları içinde belediye encümeni tarafından tespit edileceği kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Tebligat ve cevap verme' başlıklı 16.maddesinin 5.fıkrasında, 'Değişik: 10/6/1994-4001/8 md.) Davalara ilişkin işlem dosyalarının aslı veya onaylı örneği idarenin savunması ile birlikte, Danıştay veya ilgili mahkeme başkanlığına gönderilir.'; 'Dosyaların incelenmesi' başlıklı 20.maddesinde de, '(Değişik birinci cümle: 18/6/2014-6545/17 md.) Danıştay, bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri, bakmakta oldukları davalara ait her türlü incelemeyi kendiliğinden yapar. Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilirler. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.' kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, belediye sınırları içerisinde yer alan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatlerini belirleme yetkisi belediye encümenine aittir.
Davalı idare tarafından, dava konusu işlemine gerekçe olarak, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin geç saatlere kadar açık kalmasının ilçe halkının rahatı, huzuru, sağlık ve güvenliğini tehdit eden olaylara sebebiyet vermesi ve vatandaşlardan aynı yönde şikayetler gelmesi gösterilmiş, asayiş ve güvenlik sorunlarının önüne geçilmesi amacıyla dava konusu işlemin tesis edildiği belirtilmiştir.
Dava konusu uyuşmazlıkta, içkili yerlerde meydana gelebilecek olumsuz durumların önüne geçmek maksadıyla idare tarafından, işyerlerinin açılış kapanış saatlerinin düzenlenebileceğinin kabulü gerekmekte ancak yukarıda belirtildiği üzere bu yönde bir işlem tesis edilmesi halinde, tesis edilen işlemin haklı gerekçelerinin ortaya konularak, kamu yararı açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmesi gerekmektedir.
İdare Mahkemesince verilen dava konusu işlemin iptaline yönelik kararda, anılan içkili yerlerin geç kapanmasından ötürü hangi tarih ve saatte hangi olayların meydana geldiği, buna ilişkin olarak hangi işlemlerin yapıldığı, bu olayların içkili yerlerle bağlantısının olup olmadığı hususlarının somut olarak belirtilmediği, bu nedenle de kapanış saatlerinin geri çekilmesini gerektirecek nedenlerin oluşmadığı gerekçesine yer verilmiş, bu karara yönelik istinaf başvurusunun reddi üzerine, karar davalı idare tarafından temyiz edilmiş, temyiz istemi hakkında Danıştay Onuncu Dairesince verilen karar ile '... davalı idarenin savunma dilekçesinde ara kararıyla istenilen somut tespitlere ilişkin bilgi ve belgelerin bölgenin jandarmanın sorumluluk ve denetiminde bulunması nedeniyle jandarma komutanlığında bulunduğu, belediyeleri bünyesinde olmadığı, bu nedenle ilgili jandarma komutanlığından temin edilmesini talep ettikleri görülmüş olup, 2577 sayılı Kanun'un 20/1.maddesinde öngörülen resen araştırma ilkesi çerçevesinde gerekli bilgi ve belgeler ilgili yerlerden temin edilip incelenerek bir değerlendirme yapıldıktan sonda bir karar verilmesi gerekirken, söz konusu tespitlere ilişkin bilgi ve belgelerin davalı belediyece ibraz edilmediği gerekçesiyle dava konusu encümen kararının iptaline karar verilmesi ve kararın istinaf dairesince aynı gerekçeyle onanması hukuka uygun görülmemiştir...' gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddi yolundaki karar bozulmuştur.
Bu bozma kararı üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesinin bozma kararında belirtilen gerekçe doğrultusunda, 27/06/2019 tarih ve E:2019/974 sayılı ara kararı ile Süleymanpaşa Kaymakamlığından, gerek Süleymanpaşa Belediyesi belediye mücavir alan sınırları içerisinde gerekse jandarma sorumluluk alanında bulunan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin faaliyeti dolayısıyla dava konusu işlemin tesis edildiği tarihten önce meydana gelen adli olaylara ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenilmiş; bu ara kararına Süleymanpaşa Kaymakamlığı İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından verilen 01/08/2019 evrak kayıt tarihli cevapta '...Bölgede umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin şu anki işletmecilerinin ruhsat alım tarihinden 16/11/2017 gününe kadar bahse konu işletmelerde meydana gelen kasten yaralama, taksirle yaralama, 6136 sayılı Kanuna muhalefet, kişi hürriyetinden yoksun kılma, kişilere ait mala zarar verme, cinsel saldırı, cinsel taciz, silahla ateş etme, kişi veya hatırasına hakaret, dolandırıcılık gibi değişik suçlardan 74 asayiş olayı, alkole dayalı 17 yaralamalı trafik kazası, trafik uygulamalarında alkollü araç kullandığı tespit edilen 219 trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu ve alkollü araç kullanmadan 511 idari yaptırım cezası uygulandığı komutanlığımız kayıtlarından tespit edilmiştir.' denilerek, meydana gelen olaylara ilişkin olay raporları ve bilgi belgeler gönderilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 16.maddesinin 5.fıkrası uyarınca, esas olan, davalara ilişkin işlem dosyalarının aslı veya onaylı örneğinin idarenin savunması ile birlikte, Danıştay veya ilgili mahkeme başkanlığına gönderilmesi olup, gönderilmemesi halinde aynı Kanun'un 20.maddesine dayanılarak resen araştırma ilkesi uyarınca yargı mercilerince işlemin dayanağı olan bilgi ve belgeler idareden talep edilebilecek ve idare tarafından da kendilerine tanınan süre içerisinde istenilen bilgi ve belgeler gönderilecektir.
Her ne kadar İdare Mahkemesince dava konusu işlemin tesisine sebep olan somut durumların idarece ortaya konulamadığı belirtilmiş ise de; davalı idarenin savunmasında, somut durumlara ilişkin bilgi ve belgelerin idarelerinde değil jandarma komutanlığında olduğu belirtildiğinden, 2577 sayılı Kanun'un 20. maddesinde yer alan resen araştırma ilkesi uyarınca İdare Mahkemesince bu belgelerin temin edilebileceği açıktır.
Nitekim Danıştay Onuncu Dairesinin bozma kararı üzerine, İstinaf Dairesince, bozma kararında belirtilen hususlar hakkında ara kararı ile ilgili idareden bilgi ve belgeler istenilmiş ve ara kararına verilen cevap ekinde istenilen bilgi ve belgeler gönderilmiştir.
Ancak İstinaf Dairesince ara kararı ile böyle bir araştırma yapılmasına rağmen ısrar kararında bu bilgi ve belgeler hakkında herhangi değerlendirmede bulunulmamış ve eğer bu belgeler dava konusu işlemin tesisine gerekçe olabilecek yeterlilikte görülmüyor ise neden bu nitelikte görülmediğinin gerekçesi ortaya konulmaksızın salt önceki kararda ısrar edildiği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Bu itibarla, ara kararına verilen cevap üzerine gönderilen dava konusu uyuşmazlıkla ilgili bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekmekte iken bu yönde bir değerlendirme yapılmaksızın verilen ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 24/05/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliği ile karar verildi.
