Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/16359 E. , 2021/2895 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/16359
Karar No : 2021/2895
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF(DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Emniyet amiri olarak görev yapan davacı, Hatay Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Şube Müdürlüğü emrinde görev yapmakta iken, M. K., A. Ş. Ç., H. N., N. D., İ. T., H. Ç. isimli şahısların dinlenmesine yönelik mahkeme kararlarının, iletişimin dinlenmesini gerektirecek yeterli bilgiler/emareler olmaksızın, eksik ve gerçek dışı bilgiler ileri sürülerek aldırılmasından sorumlu olduğundan bahisle eylemine uyan Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/12. maddesi uyarınca yedi (7) kez ayrı ayrı meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekmekte ise de, iddia olunan suçların işleniş tarihi itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 127. maddesi gereğince idarenin ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının ve Bakanlar Kurulu’nun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine hükmedilmesi istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş; Danıştay Beşinci Dairesinin 09/04/2018 günlü, E:2016/27305, K:2018/13165 sayılı kararıyla; aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmayan ve farklı fiillere dayalı olarak verilen yedi (7) ayrı disiplin cezasından kaynaklanan uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince söz konusu işlemler için ayrı ayrı dava açılmak üzere 2577 sayılı Kanun'un 15/1-d maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek karar verilmesinde hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle karar bozulmuş; karar düzeltme başvurusunun da reddine karar verilmiştir.
Anılan bozma kararı üzerine; … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla bozma kararına uyularak dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; davacı tarafından yenilenen ve 11/04/2019 tarihinde kayda giren dava dilekçesinde ilk dava dilekçesinde yer verilen … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının iptali istenilmiş, ancak bunun yanısıra 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi isteminde bulunması üzerine … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 3 ve 5. maddeleri uyarınca reddine karar verilmiş, davacı tarafından yenilenen ve 27/05/2019 tarihinde kayda giren dava dilekçesinde 11/04/2019 tarihli dava dilekçesinde yer verilen iddia ve istemlerin genel olarak tekrarlanması üzerine … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla, ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemle birlikte bireysel işleme karşı birlikte açılan davanın görüm ve çözümünde Danıştayın görevli olduğu gerekçesiyle dosyanın Danıştaya gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı üzerine Danıştay Beşinci Dairesinin 30/09/2020 günlü, E:2019/2424, K:2020/4013 sayılı kararıyla; 'davacı tarafından, 27/02/2015 tarihinde kayda giren ilk dava dilekçesi ile; Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/12. maddesi uyarınca yedi (7) kez ayrı ayrı meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekmekte ise de, iddia olunan suçların işleniş tarihi itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 127. maddesi gereğince idarenin ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının iptali talebinde bulunulmuş iken; dava dilekçesinin reddi kararları üzerine yenilenen ve 11/04/2019 - 27/05/2019 tarihlerinde kayda giren dava dilekçelerinde ise; Bakanlar Kurulu’nun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 'Meslekten Çıkarma' başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali isteminde bulunulmak suretiyle ilk dava dilekçesinde yer alan taleplerden tamamen farklı taleplere yer verilmiş olup; 11/04/2019 ve 27/05/2019 tarihinde kayda giren yenileme dilekçelerinin dava açma süresi geçtikten sonra sunulduğu da dikkate alındığında, yenileme dilekçelerinde ileri sürülen taleplerin davanın genişletilmesi ve değiştirilmesi sonucunu doğuracağı açık olduğu;
Bu durumda; İdare Mahkemesince, dava dilekçesinde davaya konu edilen hususların (iptali istenen bireysel ve düzenleyici işlemler ile işlemin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi), davayı genişletme ve değiştirme yasağı göz önünde bulundurulmak suretiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesi uyarınca değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekirken, davanın görev yönünden reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı' gerekçesine yer verilerek dosyanın tekrar Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu … günlü, … sayılı kararının iptali istemi yönünden; Mahkemenin … günlü, E:…, K:… sayılı ve … günlü, E:.., K:… sayılı dilekçe ret kararları üzerine düzenlenen 27/05/2019 tarihinde kayda giren dava dilekçesinde de aynı yanlışlıkların tekrarlandığı görüldüğünden, 2577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin son fıkrası uyarınca davanın reddine; Bakanlar Kurulunun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi istemi yönünden ise; ilk dava dilekçesinde yer almayan 11/04/2019 ve 27/05/2019 tarihinde kayda giren yenileme dilekçelerinde ileri sürülen söz konusu taleplerin davanın genişletilmesi ve değiştirilmesi sonucunu doğuracağı açık olduğu; ayrıca disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi isteminin idari işlem tesisi mahiyetinde olduğu da görüldüğünden anılan talepler yönünden davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davanın tek bir işleme dayalı olarak açıldığı, aksi durumun usul ekonomisine aykırılık teşkil edeceği, 7 ayrı dava açılması durumunda zamanda adil yargılanma hakkının da ihlali sonucunun doğacağı, ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğradığı, bu haliyle cezanın tamamen ortadan kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği, tebliğ süresine uyulmadığı, yetki gasbının söz konusu olduğu, kişilere göre farklı bir uygulamanın olduğu, bir alt ceza uygulanmadığı, verilen cezaların hatalı olduğu, dinlemelerin yargı kararına dayandığı, disiplin işlemi olmaması nedeniyle zamanaşımı nedeniyle işlemden kaldırma kararının özlük dosyasından tamamen silinmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Mahkeme kararının aynen onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararı uyarınca doğrudan Dairemiz esasına kaydedilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Emniyet amiri olarak görev yapan davacı, 27/02/2015 tarihinde kayda giren ilk dava dilekçesinde; Hatay Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Şube Müdürlüğü emrinde görev yapmakta iken; M. K., A. Ş. Ç., H. N., N. D., İ. T., H. Ç. isimli şahısların dinlenmesine yönelik mahkeme kararlarının, iletişimin dinlenmesini gerektirecek yeterli bilgiler/emareler olmaksızın, eksik ve gerçek dışı bilgiler ileri sürülerek aldırılmasından sorumlu olduğundan bahisle eylemine uyan Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/12. maddesi uyarınca yedi (7) kez ayrı ayrı meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekmekte ise de, iddia olunan suçların işleniş tarihi itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 127. maddesi gereğince idarenin ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının hükmedilmesi istemiyle dava açmış;
11/04/2019 ve 27/05/2019 tarihinde kayda giren yenileme dilekçelerinde ise; … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının ve Bakanlar Kurulunun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine hükmedilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davayı açmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının “Hak Arama Hürriyeti” başlıklı 36. maddesinin 1. fıkrasında; “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.” hükmüne yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun ''İdari davaların açılması'' başlıklı 3. maddesinin 2. fıkrasında, dilekçelerde davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin gösterileceği; 3. fıkrasında, dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örneklerinin dava dilekçesine ekleneceği belirtilmiş; anılan Kanun'un 'Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller' başlıklı değişik 5. maddesinin 1. fıkrasında, 'Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir.' hükmüne yer verilmiş; aynı Kanun'un 'Dilekçeler üzerine ilk inceleme' başlıklı 14. maddesinin değişik 3. fıkrasının (g) bendinde, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönüyle inceleneceği ve 6. fıkrasında, söz konusu hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı kurala bağlanmış; 'İlk inceleme üzerine verilecek karar' başlıklı 15. maddesinin değişik 1. fıkrasının (d) bendinde de, 14. maddenin 3/g bendinde yazılı halde otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek üzere dilekçenin reddedileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bakanlar Kurulunun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi istemi yönünden;
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkün olup; dilekçede ileri sürülen hususlar İdare Mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
(7) kez meslekten çıkarma cezasının zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptali istemi yönünden ise; 27/02/2015 tarihinde kayda giren ilk dava dilekçesinde; davacının, İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptalini istediği; bu istem üzerine … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği; Danıştay Beşinci Dairesinin 09/04/2018 günlü, E:2016/27305, K:2018/13165 sayılı bozma kararı üzerine; Mahkemece, iki kez dilekçe ret kararı verildiği; anılan dilekçe ret kararları üzerine davacı tarafından 11/04/2019 ve 27/05/2019 tarihlerinde kayda giren yenileme dilekçelerinde ilk dava dilekçesinde yer almayan; Bakanlar Kurulu’nun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi istemine de yer verildiği anlaşılmaktadır.
İlk dava dilekçesinin verildiği tarihten bugüne, davacı tarafından verilen tüm dilekçelerde (7) kez meslekten çıkarma cezasının zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kararının iptalinin istenildiği tartışmasızdır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari davaların açılması' başlıklı 3. maddesinde dilekçelerde bulunması gereken unsurlar sayılmış; anılan Kanun'un 14. maddesinde ilk inceleme konularından birinin de '3. ve 5. maddelere uygunluk' olduğu; 14/6. maddesinde, ilk inceleme konularından herhangi birisinin ilk incelemeden sonra tespit edilmesi hâlinde davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı; 15/1-d maddesinde, 3. ve 5. maddelere aykırılık tespit edilmesi hâlinde otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilkeçenin reddedileceği, 15/5. maddesinde ise yeniden verilen dilekçede aynı yanlışlığın yapılması halinde davanın reddine karar verileceği öngörülmüştür.
Anılan hükümler ve dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, dava dilekçesinin reddine ilişkin kararlar üzerine, yenilenen dava dilekçesinde de aynı yanlışlığın yapıldığından bahisle verilen davanın reddine ilişkin kararların temyiz incelemesinde ilk dilekçe ret kararının hukuka uygunluğunun da incelenebileceği açıktır.
Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 14/03/2019 günlü, E:2017/2096, K: 2019/1131 sayılı kararının tek işlemle tesis edilen birden fazla disiplin cezasına karşı tek dava dilekçesiyle açılan davanın esasının incelemesi gerektiği yönünde olduğu görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacı hakkında tek işlemle tesis edilen (7) ayrı disiplin cezası nedeniyle işlemden kaldırma kararının iptali istemiyle açılan davada dava dilekçesinin reddine karar verilmiş ise de, işlemler arasında 2577 sayılı Kanun'un 5/1. maddesinde öngörülen anlamda maddi veya hukuki bağlılık bulunması nedeniyle dilekçe ret sebebi oluşturmayacağı, aynı yanlışlığın yapıldığından bahisle davanın reddedilmesinin, Anayasa'nın 36. maddesinde yer alan hak arama ve mahkemeye erişim hakları bakımından aykırılık oluşturacağı dikkate alındığında; davada esasa girilerek karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, davacının davanın ilk aşamasından itibaren iptalini istediği (7) kez meslekten çıkarma cezasının zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptali istemi yönünden esasa girilerek hüküm kurulması gerekirken; yenilenen dava dilekçesinde de aynı yanlışlıkların tekrarlandığı görüldüğünden bahisle 2577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin son fıkrası uyarınca, davanın reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık; İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN REDDİ ile … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, Bakanlar Kurulunun 23/03/1979 günlü, 7/17339 sayılı kararı ile 24/04/1979 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6 ve 12. bentlerindeki düzenlemelerin iptali ile disiplin işleminin yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesi istemi yönünden davanın incelenmeksizin reddi kararının ONANMASINA oybirliğiyle,
2. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN KABULÜ ile anılan kararın (7) kez meslekten çıkarma cezasının zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptali istemi yönünden ise; davanın reddi kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA oyçokluğuyla,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/09/2021 tarihinde karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Davacının, (7) kez meslekten çıkarma cezasının zamanaşımına uğraması nedeniyle dosyanın bu bölümlerinin işlemden kaldırılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptali istemine ilişkin olarak … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı ret kararının da onanması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmının bozulmasına dair çoğunluk kararına katılmıyoruz.
