Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2013/12491 E. , 2016/6467 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/12491
Karar No : 2016/6467
Temyiz Edenler (Davacılar) :
Vekilleri :
Karşı Taraf (Davalı) :
Vekili :
İstemin Özeti : .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E...; K:... sayılı kararının, hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Temyiz istemine konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce; tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
Dava; davacılar tarafından, babaları ... ve kardeşleri ...'ın öldürülmesi nedeniyle uğradıkları ileri sürülen zararın 5233 sayılı Kanun uyarınca tazmini istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
... İdare Mahkemesi'nce; davacıların murislerinin ölümüne neden olan olaya ilişkin resmi kurumlar arasındaki yazışmalar ve .... Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından olayla ilgili olarak verilen 'Görevsizlik kararı'nda, davacıların murislerinin, 22/11/1993 tarihinde ... İlçesi ...Jandarma Karakoluna yasa dışı ...terör örgütü mensuplarınca yapılan baskına katıldıkları, ... Birlik Merkezinden ...Jandarma Karakoluna ateş desteği sağlamak amacıyla karakol çevresindeki terörist gruplar hedef alınarak yapılan top ve havan atışları sonucunda öldürüldükleri ve teröristlerce olay yerinden kaçırılarak Karabayır Köyü civarında terk edildiklerinin ifade edildiği anlaşılmakla, yasa dışı terör örgütü içerisinde yer aldığı kanaatine varıldığından ve 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmin edilmesi gereken bir zarardan söz edilemeyeceğinden, başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacılar tarafından, anılan Mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddî zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemek amacıyla yürürlüğe konulan 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunun 2. maddesinin 1. fıkrasında; bu Kanunun, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun 1., 3. ve 4. maddeleri kapsamına giren eylemler veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddî zararlarının sulhen karşılanması hakkındaki esas ve usullere ilişkin hükümleri kapsadığı belirtilmiş; 2. maddesinin (e) bendinde, kişilerin kendi kasıtları sonucunda oluşan zararların, (f) bendinde ise, 3713 sayılı Kanunun 1., 3. ve 4. maddeleri kapsamındaki suçlar ile terör olaylarında yardım ve yataklık suçlarından mahkûm olanların bu fiillerinden dolayı uğradığı zararın Kanun kapsamında bulunmadığı hükme bağlanmış; 7. maddesinde, a) hayvanlara, ağaçlara, ürünlere ve diğer taşınır ve taşınmazlara verilen her türlü zararlar; b) yaralanma, sakatlanma ve ölüm hallerinde uğranılan zararlar ile tedavi ve cenaze giderleri; c) terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle kişilerin mal varlıklarına ulaşamamalarından kaynaklanan maddî zararlar, bu Kanuna göre sulh yoluyla karşılanabilecek zarar kalemleri arasında sayılmış; geçici 1. maddesinde ise, Kanunun uygulaması 18 yıl geriye yürütülerek 19/07/1987-27/07/2004 tarihleri arasında teröre maruz kalanların uğradıkları maddi zararlar da Kanun kapsamına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından babaları .... ve kardeşleri....'ın eve dönmemeleri üzerine durumun jandarma karakoluna bildirildiği ve ertesi gün olan 23/11/1993 tarihinde akrabaları tarafından tarlalarında öldürülmüş olarak bulunduklarından bahisle uğradıkları ileri sürülen zararın 5233 sayılı Kanun uyarınca tazmini istemiyle yapılan başvurunun, maktüllerin terör örgütü üyesi olduklarından bahisle reddi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
.... İlçe Jandarma Komutanlığınca, ... Jandarma Karakol Komutanlığına terör örgütünce yapılan saldırı ile ilgili olarak düzenlenen yazıda, 22/11/1993 tarihi saat 19.45 sıralarında ...Jandarma Karakol Komutanlığı hizmet binası ve yakın emniyet pusu timlerine ... terör örgütü mensuplarınca roketatar ve uzun namlulu silahlar ile saldırıda bulunulduğu, saldırıda iki güvenlik görevlisinin şehit olduğu, dört güvenlik görevlisinin yaralandığı, olay yerinde iki teröristin silahlarıyla birlikte ölü olarak ele geçirildiği, birliğe yardıma gelen aracın mayına basması sonucu bir güvenlik görevlisinin şehit olduğu, iki güvenlik görevlisinin yaralandığı belirtilmiştir.
... Cumhuriyet Başsavcılığının ... tarih ve Hazırlık No:....sayılı ölü muayene ve otopsi tutanağında, ...İlçe Jandarma Komutanlığınca 22/11/1993 tarihinde kayıp olduğu bildirilen ve 23/11/1993 tarihinde ölü olarak bulunduklarının telefonla bildirilmesi üzerine cesetlerin...Merkez Sağlık Ocağına getirildiği bildirildiğinden aynı gün ... Merkez Sağlık Ocağında yapılan ölü muayene ve otopsi tutanağı ile, davacılar murisi ...'ın kesin ölüm sebebinin ateşli silah yaralanmasına bağlı hemorojik ve nörejenik, beyin dokusu harabiyeti olduğu, ....'ın ölüm nedeninin ateşli silah yaralanmasına bağlı beyin harabiyeti olduğu tespit edilmiştir.
... Cumhuriyet Başsavcılığının 11/01/1994 tarih ve Hazırlık No:..., Karar No:... sayılı görevsizlik kararında, olay tarihinde ...İlçesi ... Jandarma Karakol Komutanlığına yasa dışı ... terör örgütü mensuplarınca silahlı saldırı yapıldığı, maktül sanıklar olan ... ve ...'ın da ... Jandarma Karakoluna.. terör örgütünce yapılan silahlı baskına katıldıkları, ...t Birlik Merkezinden ...Jandarma Karakol Komutanlığına ateş desteği sağlamak amacıyla karakol çevresine terörist gruplar hedef alınarak top ve havan atışları sonucu adı geçenlerin öldürüldükleri ve terörist örgütçe olay yerinden kaçırılarak ... Köyü civarında terk edildiklerinin anlaşıldığı, suçun Devlet Güvenlik Mahekemesi görevine girmesi nedeniyle görevsizlik kararı verilerek dosyanın ... Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği görülmektedir.
Anılan görevsizlik kararına dayanak alınan o dönem İlçe Jandarma Komutanı olarak görev yapan A.T. tarafından düzenlenen 23/11/1993 tarih ve 4999 sayılı ek vukuat raporunda, 22/11/1993 tarihi akşamı ... mensuplarının ...Jandarma Karakol Komutanlığına roketatar ve uzun namlulu silahlar ile saldırmaları sonrası 23/11/1993 tarihi saat 08.00 sıralarında ...Köyü civarında ölü olarak bulunan .... ve ...'ın 22/11/1993 tarihi akşamı ...Jandarma Karakol Komutanlığına... mensuplarınca düzenlenen saldırıya katıldıkları ve... Birlik Merkezinden ...Jandarma Karakol Komutanlığına ateş desteği sağlamak amacıyla karakol çevresine terörist gruplar hedef alınarak yapılan top ve havan atışları sonucu vuruldukları, ... mensuplarınca adı geçenlere ait cesetlerin çatışma sonrası olay yerinden kaçırılarak ... Köyü civarında terk edildiklerinin tespit edildiğinin belirtildiği ... Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ... tarih ve Soruşturma No: ... sayılı kararından anlaşılmaktadır.
Davacılar tarafından temyiz aşamasında dosyaya sunulan ... Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ... tarih ve Soruşturma No: ... sayılı kararında, 04/12/2012 tarihinde tarafından, murislerinin ...mensuplarıyla hiçbir ilgilerinin bulunmadığı, öldürülmeleri olayıyla ilgili gerekli soruşturmanın yapılarak olaya katılan, sahte delil üreten kişilerin cezalandırılması istemiyle ... Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan şikayet üzerine soruşturma yapıldığı ve ilgililer hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği görülmektedir.
Anılan ... Cumhuriyet Başsavcılığı'nın .. tarih ve Soruşturma No: ... sayılı Ek Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararında özetle; 22/11/1993 - 23/11/1993 tarihlerinde ... İlçe Jandarma Komutanı olarak görev yapan ve şikayete konu ek vukuat raporunu tanzim eden A.T. 'ın 05/12/2013 tarihli ifadesinde, olay tarihinde yüzbaşı rütbesi ile ....t ilçe Jandarma Komutanı olarak görev yapmakta olduğu, 22/11/1993 tarihinde .... Karakoluna saldırı düzenlendiği ve şehit verildiği, kendisince düzenlendiği ifade edilen .... ve ...'a ilişkin ek vukuat raporunu karakola yapılan saldırıdan duyduğu üzüntü ve aradan yaklaşık 20 yıl geçmesi sebebiyle hatırlamadığı, .... ve....'ın terörist veya milis olup olmadıklarını hatırlamadığı, ek vukuat raporunda bulunan imzanın kendi imzasına benzediği ancak raporu tanzim edip etmediğini hatırlamadığı, .... ve ...'ın havan mermisiyle mi yoksa kurşun ile mi öldüklerini bilemiyor olduğu, cesetlerin bulunduğu yerde olay tarihinde araştırma yapılıp yapılmadığını hatırlamadığı, suçlamaları kabul etmediğini belirttiği,
... Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen ... tarih ve ... hazırlık no'lu ölü muayene tutanağında özetle, ...İlçe Jandarma Komutanlığınca 23/11/1993 tarihinde ... Köyü'nde ...tarihi akşamı ... mensuplarıyla çıkan silahlı çatışma neticesinde iki teröristin (davacılar murisleri dışında olay yerinde ölü olarak ele geçirilen) öldürüldüğünün bildirilmesi üzerine 23/11/1993 tarihinde olay mahalli olan ...Köyüne gidildiği, cesetlerin ....ı Köyü'nün üst tarafında bulunan kaşe girika mevkiinde oldukları, 1 nolu cesedin üzerinde bomba parçalanması sonucu meydana gelen ekimotik alanların ve mermi giriş çıkış deliklerinin olduğu, 2 nolu cesedin üzerinde bomba parça tesir ekimozlarının ve mermi giriş çıkış deliklerinin olduğunun belirtildiği, davacılar yakını ... ve ...'ın ölü muayene işlemlerine ilişkin .... Cumhuriyet Başsavcılığınca tanzim olunan 23/11/1993 tarih ve 1993/95 sayılı tutanak içeriğinde ise, ... ve ....'ın vücutlarında mermi giriş çıkış deliklerine rastlandığı ölüm neticesinin ateşli silah yaralanması sonrası gelişen komplikasyonlara bağlı olduğunun belirtildiği, ... ve ... dışında kalan ve ... mensubu oldukları hususunda tereddüt bulunmayan karakola yapılan saldırıdan hemen sonra silahları ile birlikte ölü olarak ele geçirilen iki erkek şahsa ait ölü muayene işlemine dair tutanak içeriğinde cesetlerde bomba ve havan tesirinden kaynaklı ekimozlara rastlandığı hususuna yer verildiği, bu iki erkek şahsın üzerlerinden çıkan kıyafetlerin ... mensuplarınca kullanılan askeri mahiyetteki kıyafetler olmasına rağmen ... ve ...'a ait cesetler üzerindeki kıyafetlerin günlük sivil kıyafetler olduğu, iki erkek... mensubuna ait cesetlerin yanında çatışmada kullandıkları silahların bulunmasına rağmen ... ve ...'a ait cesetlerin yanında herhangi bir silaha rastlanmadığı, soruşturma kapsamında tanık olarak beyanlarına başvurulan şahısların adı geçenlerin ... ile hiçbir ilgileri bulunmadığı yönünde müşterek beyanlarının olduğu, ... ve ....'ın 22/11/1993 tarihi sabahı ikametlerinden tarlalarına çalışmaya giden ve yanlarında silah bulunmayan kimseler olduklarının bu beyanlarla sabit olduğu, 22/11/1993 tarihinde saldırıda bulunulan karakol ile cesetlerin bulunduğu ... Köyü arasında 10-15 km mesafe bulunduğu ve yürümekle 1,5 saatte aşılabilecek olması nedeniyle diğer... mensuplarınca saldırı sonrası ... ve ....'a ait cesetlerin kaçırılarak ... Köyü'ne getirildiği iddiasının hayatın olağan akışına uymadığı, ayrıca ... ve ...'a ait cesetlerin kendilerine ait tarlanın hemen aşağısındaki dere yatağında bulunmuş olmaları ve olay yerine vararak cesetleri bulan görgü tanıklarının cesetlerin bulunduğu yerde toprakta mermi izlerinin bulunduğunu ve bir kısım sürükleme izlerine rastladıklarını belirtmeleri dikkate alındığında tarlalarında çalışmakta olan ... ve ...'ın 22/11/1993 tarihinde öğleden sonra (tanıkların bu saatte silah sesi duydukları yönündeki beyanları da dikkate alındığında) tarlalarından zorla dere yatağına götürülerek burada uzun namlulu silahlar ile öldürüldükleri hususunda tereddüt bulunmadığı, tanık K.Ö.'in 22/11/993 tarihinde 8-10 yaşlarında olduğu sırada ... ve ....'a ait cesetlere yakın bir mevkide biri siyah elbiseli, 30-35 yaşlarında, sakallı elinde silah bulunan, ikincisi ise yine eli silahlı olan iki erkek şahsa rastladığını belirtmesi hususları bir bütün olarak değerlendirildiğinde ...ve ....'ın ...mensubu oldukları ve çatışma sırasında öldükleri iddiasının tamamiyle çürütüldüğü, neticeten şüpheli A.T. tarafından tanzim edilen ek vukuat raporu içeriğinin gerçeği yansıtmadığı, ... ve ...'ın bölücü terör örgütü mensubu olmadıkları gibi ...mensuplarına yardımda bulundukları veya onların silahlı eylemlerine iştirak etmedikleri, anılan kişileri öldüren meçhul şüpheliler yönüyle 20 yıllık dava zaman aşımı süresinin dolduğu, şüpheli A.T. 'ın üzerine atılı birden fazla kişiyi aynı sebeple öldürme suçu yönünden 20 yıllık zaman aşımı süresinin dolmuş olduğu, şüpheli A.T. üzerine atılı görevi kötüye kullanma ve kamu görevlisinin resmi belgede sahteciliği suçu yönünden de zaman aşımı sürelerinin dolduğu, maktul şüpheliler ... ve...'ın üzerine atılı Devletin hakimiyeti altındaki topraklardan bir kısmını ayırmaya matuf eylemlerde bulunmak suçundan adı geçenlerin ölmüş olmaları nedeniyle ceza muhakemesi koşulunun gerçekleşmediği gerekçeleriyle şüpheli A.T. , meçhul şüpheliler ve maktul şüphelilerin üzerlerine atılı suçlar yönüyle kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu olayda, 22/11/1993 tarihinde ... İlçesi ... Jandarma Karakol Komutanlığına terör örgütünce roketatar ve uzun namlulu silahlar ile saldırı düzenlendiği, saldırı sonrası iki terör örgütü mensubunun (davacılar murisleri dışında olay yerinde ölü olarak ele geçirilen) silahları ille birlikte olay yerinde ölü olarak ele geçirildiği, aynı gün kendilerinden haber alınamayan ... ve ...ile ilgili jandarma karakoluna başvuruda bulunulduğu, ertesi gün sabah saatlerinde ... ve ...'ın cesetlerinin akrabaları tarafından Karabayır Köyü'nde kendilerine ait tarlanın bitişiğindeki dere kenarında bulunduğu, otopsi raporuna göre davacılar murislerinin ateşli silah ile öldürüldüklerinin tespit edildiği, olay yeri olan ... Jandarma Karakolunun bulunduğu yer ile... Köyü arasındaki mesafenin 10-15 km, yürüme mesafesi olarak 1,5 saatlik mesafe olduğu dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Davacılar murisleri hakkında tutulan ek vukuat raporunda, 22/11/1993 tarihi akşamı ... Jandarma Karakol Komutanlığına ... mensuplarınca düzenlenen saldırıya katıldıkları ve ... Birlik Merkezinden ...Jandarma Karakol Komutanlığına ateş desteği sağlamak amacıyla karakol çevresine terörist gruplar hedef alınarak yapılan top ve havan atışları sonucu vuruldukları, ...mensuplarınca adı geçenlere ait cesetlerin çatışma sonrası olay yerinden kaçırılarak ... Köyü civarında terk edildiklerinin tespit edildiği belirtilmiş ise de, ... Jandarma Karakolu ile ... Köyü arasındaki mesafenin yürüme 1,5 saatlik mesafe olduğu hususu dikkate alındığında cesetlerin terör örgütü mensuplarınca kaçırılarak ...Köyü'ne getirilmiş olmasının hayatın olağan akışına uymadığı görülmektedir. Ayrıca otopsi raporunda adı geçenlerin ateşli silah ile öldürüldükleri belirtilmiştir. Davacılar murislerinin güvenlik güçlerine saldıran terör örgütü mensupları arasında bulunduğuna ilişkin ek vukuat raporunun gerçeği yansıtmadığının ... Cumhuriyet Başsavcılığının ... tarih ve Soruşturma No:... sayılı kararı ile ortaya konulması ve davacılar murislerinin terör örgütü üyesi ya da milis olduklarına ilişkin hukuken kabul edilebilir başka herhangi bir bilgi ve belgenin dosyada bulunmaması nedeniyle davacılar murislerinin ölümlerinin, o tarihlerde yörede yaşanan yaygın ve yoğun terör olaylarının bir sonucu olduğu kanaatine varılmıştır.
Durum böyle olunca, davacıların murislerinin ölümleri nedeniyle uğradıkları zararın 5233 sayılı Kanun uyarınca tazmini gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz istemlerinin kabulü ile ... İdare Mahkemesi'nin .... tarih ve E:...; K:.... sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanunla eklenen Geçici 8. maddesinin 1. fıkrası ve 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28/12/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
