Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/4927 E. , 2021/5382 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4927
Karar No : 2021/5382
KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : … İnş. Gıda
San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…., K:… sayılı kararın bozulmasına ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin 28/05/2018 günlü, E:2016/10880, K:2018/1951 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Ankara ili, Çankaya ilçesi, …. Caddesi, No:… adresinde davacı şirket tarafından işletilen iş yerinin, ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle ruhsat dışı faaliyet kaldırılıncaya kadar faaliyetten men'ine ve 1608 sayılı Kanun uyarınca ...TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ve davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin görülmediği ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmadığından bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen … TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … Belediye Encümeninin … günlü, …. sayılı kararının iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Caddesi, No:….adresinde faaliyette bulunan … Salonu adlı işyerine ait …. günlü, 3017 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin 13/10/2010 günlü, 4769 sayılı Başkanlık Olur'u ile bu işleme istinaden tesis edilen anılan işyerinin faaliyetten men'ine ilişkin … günlü, C… sayılı belediye encümen kararının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile, güzellik salonu ruhsatı bulunan davacı şirkete ait işyerinin masaj hizmeti vermesine engel bir düzenleme bulunmadığı, güzellik salonları için uygunluk belgesi alınması gerekmediği ve İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca mevcut ruhsatı ile faaliyetine devam edebileceği gerekçesiyle iptal kararı verilmiş olması karşısında, söz konusu Mahkeme kararını gerekçesi ile birlikte aynen ve gecikmeksizin uygulamak zorunda olan idarenin bunun yerine, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 157. maddesine aykırı olarak işyerinin masaj salonu olarak düzenlendiği ve ruhsatın buna göre alınmadığından bahisle, işyerinin ruhsat dışı faaliyetten men'ine ve 340,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına yönelik dava konusu işlemin anılan Mahkeme kararına 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesine, Anayasanın 2. ve 138. maddelerine aykırı olduğundan davacı şirkete ait işyerinin ruhsat dışı faaliyetten men'ine ve idari para cezası ile cezalandırılmasına yönelik … günlü, C:/… sayılı davalı … Belediye Encümeni kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 28/05/2018 günlü, E:2016/10880, K:2018/1951 sayılı kararıyla, temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davacı tarafından; atıf yapılan mahkeme kararındaki işlemle dava konusu işlemin aynı nitelikte olmadığı, idarenin hukuki yararının bulunmadığı, aynı hukuki ve maddi olaylara dayalı olarak aynı konuda aynı gerekçelerle farklı zamanlarda birden fazla işlemin tesis edilmeyeceği, ilk işlem hakkında devam eden yargılamanın beklenmesi gerektiği bu nedenle Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın düzeltilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının 'Ortak Hükümler' kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davacının karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 28/05/2018 günlü, E:2016/10880, K:2018/1951 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Caddesi, No:… adresinde davacı şirket tarafından işletilen iş yerinin, ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle ruhsat dışı faaliyet kaldırılıncaya kadar faaliyetten men'ine ve 1608 sayılı Kanun uyarınca … TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ve davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin görülmediği ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmadığından bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen … TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … Belediye Encümeninin …. günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
1- Dava konusu encümen kararının iş yerinin ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle faaliyetten men'ine ilişkin kısmı yönünden:
İLGİLİ MEVZUAT :
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 'İşyeri açılması' başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında; 'Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz... İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.' hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Davacı şirket tarafından işletilen iş yerine ait 'güzellik salonu' faaliyet konulu iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin … günlü … Belediye Başkanlığı makamı oluru ile bu olur üzerine iş yerinin faaliyetten men edilmesine ilişkin … Belediye Encümenin … günlü kararının iptali yolunda verilen ve bakılan davada İdare Mahkemesinin gerekçesinde yer alan …. İdare Mahkemesinin …. günlü, E:…., K:.. sayılı kararı, Danıştay Onuncu Dairesinin 28/05/2018 günlü, E:2016/15617, K:2018/1950 sayılı kararı ile bozulmuş, anılan bozma kararı uyarınca, … İdare Mahkemesinin …. günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddi yolunda verilen karar, Danıştay Onuncu Dairesinin 11/09/2019 günlü, E:2019/788, K:2019/5507 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir.
Bu durumda, dava konusu işlemin dayanağı olan davacının iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddedildiği, işlemin tesis edildiği tarihte davacının ruhsatsız olarak faaliyette bulunduğu dikkate alındığında, dava konusu encümen kararının iş yerinin ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle faaliyetten men'ine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
2- Dava konusu encümen kararının iş yerinin ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca 170,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden:
İLGİLİ MEVZUAT :
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun'un 1. maddesinde, 'Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32. maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.' hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda aktarıldığı üzere; dava konusu işlemin dayanağı olan, davacının iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddedildiği ve dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte davacının ruhsatsız olarak faaliyette bulunduğu dikkate alındığında, dava konusu işlemin; iş yerinin ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca 170,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
3- Dava konusu encümen kararının davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin görülmediği ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmadığından bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen 340,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin kısmı yönünden:
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun “Dilekçeler Üzerinde İlk İnceleme” başlıklı 14. maddesinde, 'dava dilekçelerinin maddenin 3. fıkrasında belirtilen hususlar bakımından sırasıyla inceleneceği' belirtilmiş; adı geçen Kanun'un “İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar” başlıklı 15. maddesinin 1/a bendinde ise, 'ilk incelemede 14. maddenin 3/a bendinde belirtilen görev hususuna aykırılık görülmesi halinde adli (...) yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği' hükmüne yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesinde, 'Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, ... uygulanır.' hükmüne; 'Yaptırım türleri' başlıklı 16. maddesinde; 'Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idari yaptırımlar, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibarettir. İdari tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir.' düzenlemesine; anılan Kanun'un “Başvuru yolu” başlıklı 27/1. maddesinde de, 'İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir' hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
1608 sayılı Kanun'un mevcut halinde idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.
Dava konusu olayda uyuşmazlık; davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin görülmediği ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmadığından bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen 340,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararından kaynaklanmakta olup, bu haliyle encümen kararının, 5326 sayılı Kanun'un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım niteliğinde bir işlem olduğu, 1608 sayılı Kanun'unda ise, idari yaptırımlara karşı itiraz konusunda görevli Mahkemenin gösterilmediği, Kabahatler Kanunu'nun 5560 sayılı Kanunla değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerin, diğer kanunlarda aksine bir hüküm bulunmaması halinde uygulanacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında, uyuşmazlığın 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 3. ve 27/1. maddeleri gereği adli yargı bünyesinde bulunan Sulh Ceza Hâkimliğince çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar kazanmış … günlü, E:…, K… sayılı ve … günlü, E:…, K:… sayılı kararları da bu tür uyuşmazlıklarda adli yargının görevli olduğu yönündedir.
Öte yandan, iş yerinin ruhsat dışı faaliyet gösterdiğinden bahisle faaliyetten men'ine ilişkin işlem ile davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmaması nedeniyle 1608 sayılı kanun hükmü uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin maddi ve hukuki sebeplerinin farklı olması karşısında, uyuşmazlıkta Kabahatlar Kanunu'nun 27/8. maddesinin uygulanma olanağı olmadığı görülmektedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin davacı şirketin sigorta beyanına göre çalıştırdığı belirlenen sekiz personeline ait çalışma belgesinin görülmediği ve işyeri mesul müdür belgesinin bulunmadığından bahisle 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen … TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin kısmı yönünden davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek bir karar verilmesinde usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… K:… sayılı kararın, 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. Karar düzeltme giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, temyiz giderlerinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 30/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
