T.C. KAYSERİ 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
KAYSERİ TÜRK MİLLETİ ADINA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ...
KARAR NO : ...
HAKİM : ...
KATİP : ...
DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : ...
KARAR TARİHİ : ...
KARAR YAZIM TARİHİ : 02/06/2022
KARAR SONUCU : KISMEN KABUL
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... Yolu ... Km ... Mevkii ... Kayseri adresinde kurulu bulunan ... işletme ruhsatı ... firmasına ait olan ocakta ... olarak faaliyet gösteren ... firması ile müvekkili arasındaki araç kiralama sözleşmesine istinaden müvekkiline ait ... model ... marka ... tipinde lastik tekerlekli yükleyicinin davalıya tahsis edildiğini, ... tarihinde ... sahasında kullanılan başka bir aracın arıza yapması üzerine, 300 m uzaklıkta bulunan arızalı aracın yanına gitmek amacıyla iş makinesi operatör belgesi (G sınıfı ehliyeti) bulunmayan ve şantiyede ... 'ya bağlı formen (şantiyeden sorumlu müdür yardımcısı) olarak çalışan ... 'ün direksiyona geçtiğini, daha sonra aracın hakimiyetini kaybederek alanda bulunan 15 metrelik çukura düştüğünü ve hayatını kaybettiğini, yükleyicinin kullanılamaz hale geldiğini, müvekkilinin maddi zarara uğradığını, Borçlar Kanunu hükümlerine göre davalının müvekkilinin maddi zararını tazmin etmesi gerektiğini, sözleşme uyarınca borçlunun üzerine düşen borcu gereği gibi ifa etmediğini, davalı ile müvekkili arasındaki sözleşmenin sözlü kira sözleşmesi olduğunu, müvekkili tarafından düzenlenmiş ve davalı tarafından kaşelenerek imzalanmış faturalardan anlaşılacağı üzere söz konusu aracın ... tarihinden itibaren günlüğü 200,00-TL olacak şekilde süresiz kiralandığını, bu faturaların taraflar arasında kira sözleşmesinin varlığını ispatladığını, kiracı şirketin kiralananı özenle ve dikkatlice kullanmak ve kiraladığı hali ile teslim etmek zorunda olduğunu, ancak aracın pert hale geldiğini, davalı şirketin emri altında çalışan ve iş makinesi operatör belgesi bulunmayan ... 'ün söz konusu aracı kullanmasını engelleyecek önlem almadığını, vefat eden ... 'ün kiralananı ilk başta operatör belgesi olan, kiralanan iş makinesinden sorumlu ... kullanacak olsa da şantiyede amir konumunda olan ... 'ün isteği üzerine kontrolünü kendisine bıraktığını ve bu sebeple söz konusu kazanın meydana geldiğini ve zararın ortaya çıktığını, davalının kusurlu fiili nedeniyle müvekkilinin zarara uğradığını, Develi ... Hukuk Mahkemesi'nin ... dosyasında alınan bilirkişi raporunda kepçe üzerinde 37.500,00-TL hasar tespiti yapıldığını, hasarın giderilmesinin ekonomik olmayacağını, aracın hurdaya ayrılmasının uygun olacağını, aracın hasar öncesi piyasa değerinin 50.000,00-TL, hurda değerinin ise 20.000,00-TL olduğunu, bu nedenle müvekkilinin uğradığı zararının 30.000,00-TL olduğunu bildirerek zarar miktarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kaza tarihinin ... olduğunu, davanın zaman aşımına uğradığını, gözetim ve denetim görevinin davacıda olduğunu, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkilinin sözleşmeye aykırı harekette bulunmadığını, sözleşmeye konu aracın zarar görmesine davacının bünyesinde çalışan işçinin hareketinin sebep olduğunu, kazadan davacı şirketin sorumlu olduğunu, taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca aracın bakım ve gözetim yükümlülüğünün davacı şirkete ait olduğunu, zarardan davacının sorumlu olduğunu, davaya konu pert hale gelen aracın davacı şirkete ait olduğunu, davacı şirketin G sınıfı ehliyetli çalışanı ... 'in sorumluluğunda ve kullanımında bulunduğunu, ancak kullanma yetkisi kendisinde olmasına rağmen aracı müteveffa ... 'ün kullanımına müsaade ettiğini, İş Kanunu gereğince davacı şirketin işçisini kontrol altında tutmadığını, gözetim yükümlülüğünü yerine getirmediğini, kazanın meydana gelmesine sebebiyet verdiğini, davacının çalışanının ağır kusuru neticesinde illiyet bağının kesilmiş olduğunu, davacının tazminat isteminin reddi gerektiğini, hasara ilişkin alınan raporların gerçeği yansıtmadığını bildirerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkememizin ... esas, ... sayılı kararı davalı tarafın istinaf kanun yoluna başvurması üzerine Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi ... esas, ... sayılı karar ilamı ile kaldırılarak mahkememizin iş bu esasına kaydının yapıldığı anlaşılmıştır.
Kayseri ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasının Uyap kayıtlarının celbi ile yapılan tetkikinde; ölenin ... , katılanın ... , sanıkların ... , ... ve ... olup, suçun taksirle ölüme neden olma suçu olduğu, yapılan yargılama sonucu sanık ... 'ın beraatine, diğer sanıklar ... ile ... hakkında ise hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği, verilen kararın ... tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Develi ... Hukuk Mahkemesi'nin ... sayılı dosyasının Uyap kayıtlarının celbi ile yapılan tetkikinde; tespit isteyenin ... Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti, karşı tarafın ise ... San. Ve Tic. Ltd. Şti olup, mahkemece keşif yapılarak bilirkişi raporu aldırıldığı anlaşılmıştır.
Kayseri ... İş Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasının celbi ile yapılan tetkikinde; davacıların ... , ... ve ... davalıların ... San. Ve Dış. Tic. A.Ş, ... ve ... San. Ve Tic. Ltd. Şti olup, davanın maddi ve manevi tazminat davası olduğu, yapılan yargılama sonucu maddi tazminat talebinin kabulüne, manevi tazminat talebinin ise kısmen kabulüne kısmen reddine karar verildiği, verilen kararın ... tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce davaya konu olaydaki kusur oranının tespiti hususunda dosyanın makine mühendisi bilirkişi ... 'ya tevdi ile bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup, ... tarihli bilirkişi raporu dosya arasına ibraz edilmiştir.
Mahkememizce alınan Makine mühendisi bilirkişisi ... 'nun ... tarihli bilirkişi raporuna göre;' davalı .... yönetiminin %35 oranında kusurlu olduğu, müteveffa ... 'ün %40 oranında kusurlu olduğu ve davacı ... yönetimi ve ... elemanı iş makinesi görevlisinin birlikte %25 oranında kusurlu olduğu' şeklinde görüşünü bildirmiştir.
Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi'nin karar ilamı sonucu dosyanın ek rapor için bilirkişi ... 'ya tevdi edildiği, bilirkişinin ek raporunu ... tarihinde ibraz ettiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce alınan ... tarihli bilirkişi ek raporuna göre; ' bahse konu iş makinesinin ... hasar tarihinde hasarsız halde piyasa rayiç değerinin 50.000,00-TL olabileceği, anılan iş makinesinin hasarına ilişkin olarak parça ve işçilik tutarı ile aracın hasar öncesi piyasa rayiç değeri oranının %75 mertebesinde olduğu, dolayısıyla iş makinesinin ağır hasarlı olduğu, onarım sürecinde hasar boyutunun artabileceği, hasarın iş makinesinin ana sistemlerinde ( gövde, bom, kabin ana şasi vs) meydana geldiği, yapısal hasar nedeniyle zamana bağlı tekrarlayan sorunlar yaşanabileceği ve onarımın ekonomik olmayacağı dikkate alındığında iş makinesine total pert işlemi uygulanması gerektiği, dava konusu iş makinesine pert total işlemi uygulanmasına karar verildiğinde, yapılan inceleme ve araştırmada iş makinesinin hasarlı halde( sovtajı ) iken piyasa ederinin 20.000,00-TL olabileceği, buna göre iş makinesinin hasarına ilişkin olarak gerçek zarar tutarının 50.000,00-TL, hasar öncesi piyasa rayiç değeri 20.000,00-TL eksiltmek suretiyle toplam 30.000,00-TL olabileceği, şeklinde görüşünü bildirmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davanın tarafların davaya konusu sözleşme nedeniyle edimlerini yerine getirip getirmediği , davalı şirketin sözleşme hükümlerine aykırı davranıp davranmadığı , davalının zamanaşımı ve husumet itirazlarının yerinde olup olmadığı, davaya konu aracın kullanılamaz hale gelmesine davalının mı yoksa davacının mı sebebiyet verdiği hususlarında açılmış olan tazminat davası olduğu anlaşılmıştır.
Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi'nin ... esas, ... sayılı karar ilamında alınan bilirkişi raporunda kazada taraflara isabet eden kusur oranının hesaplandığı, zararın miktarının ise hesaplanmadığının görüldüğü, tarafların kusur oranının iş müfettişi tarafından düzenlenen rapor ve iş mahkemesi dosyasında üçlü bilirkişi heyetinden alınan ve ardından Yargıtay tarafından onanan kararda esas alınan bilirkişi raporundaki oran ile aynı olduğu, mahkemece dosyada kusur hususunda rapor sunan makine mühendisi bilirkişiden dava konusu iş makinesindeki zararın kaza tarihindeki değeri konusunda denetime elverişli ek rapor alınarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, değişik iş dosyasında davalının yokluğunda düzenlenen keşif sonucu alınan raporun esas alınarak hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçeleri ile kararımızın kaldırıldığı anlaşılmıştır.
Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi'nin karar ilamı sonucu alınan ek rapor dosya dosyası içerisinde bulunan kayıt ve belgeler, olay yeri kaza krokisi, ifade tutanakları, Kayseri .... İş Mahkemesi'ndeki tanık beyanları, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İnceleme Raporu, SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı İnceleme Raporu, Kayseri ... İş Mahkemesi dosyalarında aldırılan bilirkişi raporları ile mahkememizce aldırılan bilirkişi raporu bir bütün halinde değerlendirildiğinde; dava konusu iş makinesinin hasarlı halinin yerinde görülmek ve incelenmek suretiyle bilirkişiye tevdi edilmiş ise de davacı vekilinin dava konusu iş makinesinin hasarlı halde hurda olarak elden çıkarıldığını beyan etmesi üzerine bu nedenle de dava konusu iş makinesinin incelenmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Bozma doğrultusunda alınan bilirkişi ek raporundan anlaşılacağı üzere bahse konu iş makinesinin ... hasar tarihinde hasarsız halde piyasa rayiç değerinin 50.000,00-TL olabileceği, anılan iş makinesinin hasarına ilişkin olarak parça ve işçilik tutarı ile aracın hasar öncesi piyasa rayiç değeri oranının %75 mertebesinde olduğu, dolayısıyla iş makinesinin ağır hasarlı olduğu, onarım sürecinde hasar boyutunun artabileceği, hasarın iş makinesinin ana sistemlerinde ( gövde, bom, kabin ana şasi vs) meydana geldiği, yapısal hasar nedeniyle zamana bağlı tekrarlayan sorunlar yaşanabileceği ve onarımın ekonomik olmayacağı dikkate alındığında iş makinesine total pert işlemi uygulanması, dava konusu iş makinesine pert total işlemi uygulanmasına karar verildiğinde, yapılan inceleme ve araştırmada iş makinesinin hasarlı halde( sovtajı ) iken piyasa ederinin 20.000,00-TL olduğu, buna göre iş makinesinin hasarına ilişkin olarak gerçek zarar tutarının 50.000,00-TL, hasar öncesi piyasa rayiç değeri 20.000,00-TL eksiltmek suretiyle toplam 30.000,00-TL olabileceği tüm incelemelerden anlaşılmıştır. BAM bozma öncesi hususlarına gelince ise davaya konu maden işletmesinde, maden işletme ruhsatının ... firmasına ait olduğu ocakta, davalı ... firmasının rodevansçı ve asıl işveren olarak faaliyet gösterdiği, davacı ... firmasının ise alt işveren konumunda olduğu anlaşılmaktadır. Davacı ... firmasının araç ve iş makinelerinin, davalı ... firması tarafından kullanımı için kiralama sözleşmesi yaptıkları, kazaya karışan iş makinesinin operatör ve yağcı olarak ifade edilen yardımcı elemanının davacı tarafından temin edildiği anlaşılmakta olup, iş kazasının meydana geldiği günlerde mevsim ve hava şartları sebebiyle maden ocağında üretimin durdurulduğu ifade edilmektedir. ... olarak bilinen lastik tekerlekli yükleyici (kepçe) iş makinesinin operatörünün üretim olmadığı için kazanın meydana geldiği ... tarihinde ... bulunmadığı, ancak loaderin bakımını yapan yağcı olarak ifade edilen davacı elemanı ... 'in maden ... bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davaya konu iş kazasının meydana geldiği ... alanında gerekli güvenlik tedbirlerinin yeteri düzeyde olmadığı, araç sürüş riskinin yüksek olduğu şartlarda iş makinesinin kullanımının güvensiz olduğu, iş makinesi operatörü olmayan, sürücü belgesi (G sınıfı ehliyet) olmayan kişinin iş makinesini kullanmaması için uygulanabilir ve etkin denetimli tedbir almayan ... iletmecisi/ asıl işveren/ davalı ... yönetiminin olayda sorumluluğunun olduğunun cihetiyle 'asli kusurlu' olduğu, lastik tekerlekli ... (yükleyici) kepçe iş makinesi operatörü olmayan, G sınıfı ehliyeti olmadan iş makinesini kullanan, aracının, havanın ve zeminin durumunu dikkate almadan dikkatsiz ve özensiz araç kullanarak kazaya sebebiyet veren müteveffa/sürücü ... 'ün 'asli kusurlu' olduğu, iş makinesini kiralayan (operatör ve yağcı dahil) davacı ... yönetimi, aynı zamanda görevlendirdiği elemanlar sebebiyle alt işveren konumunda olduğu, dolayısıyla iş makinesinin kurallara uygun ve ihliyetli kişilerce kullanımından da sorumlu olacağı, iş makinesinin kullanım şartları bakımından etkin denetim ve yönetim görevini yapamadığı cihetiyle 'tali kusurlu' olduğu, ayrıca davacının görevlendirdiği elemanı ... 'in sorumluluğunda olan iş makinesini ehliyetsiz/operatör belgesi olmayan kişiye kullandırmakla ve iş makinesini çalıştırarak teslim etmekle ve seyre iştirak etmekle 'tali kusurlu' olduğu anlaşılmış olup, bu bağlamda davalı/asıl işveren ... yönetiminin %35 oranında kusurlu olduğu, müteveffa ... 'ün %40 oranında kusurlu olduğu ve davacı/ alt işveren ... yönetimi ve ... elemanı iş makinesi görevlisinin birlikte %25 oranında kusurlu olduğu anlaşılmakla, işçinin kusurundan da işveren sorumlu olduğundan davalı şirketin kusur oranı %75 olarak kabul edilerek, BAM karar ilamı sonucu alınan bilirkişi ek raporunda ise gerçek zarar hasar tutarının 30.000,00-TL olduğu kabul edilerek, ancak davacı tarafında kazadaki kusur oranı da düşüldüğünde ise davanın kısmen kabulü ile, 22.500,00-TL'nin olay tarihi olan 04/01/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ile;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile, 22.500,00-TL'nin olay tarihi olan ... tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Alınması gereken 1.536,98-TL karar ve ilam harcından dava açılırken davacı tarafından yatırılan 512,33-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 1.024,65-TL karar ve ilam harcının davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
3-Davacı tarafından yatırılan 44,40-TL başvurma harcı ile 512,33-TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yargılama boyunca yapılan; 118,10-TL tebligat gideri, 203,90-TL müzekkere ve posta gideri, 800,00-TL bilirkişi ücreti ile 162,10-TL istinaf kanun yoluna başvuru harcı olmak üzere toplam 1.284,10-TL yargılama giderinin davanın kabul oranına göre belirlenen 963,10-TL'nin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,
5-Davalı tarafından yargılama boyunca yapılan; 17,10-TL yargılama gideri ile 162,10-TL istinaf kanun yoluna başvuru harcı olmak üzere toplam 179,20-TL yargılama giderinin davanın red oranına göre belirlenen 44,80-TL yargılama giderinin davacı taraftan alınarak davalı tarafa verilmesine,
6-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden davacı lehine A.A.Ü.T. 13/1. Maddesi uyarınca 5.100,00-TL maktu vekalet ücreti takdirine, takdir edilen vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden davalı lehine A.A.Ü.T. 13/1. Maddesi uyarınca 5.100,00-TL maktu vekalet ücreti takdirine, takdir edilen vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-11-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinden davanın kabul oranına göre belirlenen 990,00-TL'lik kısmının (yargılama gideri) davalıdan alınarak Hazine'ye gelir kaydına,
9-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-11-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinden davanın kabul oranına göre belirlenen 330,00-TL'lik kısmının (yargılama gideri) davacıdan alınarak Hazine'ye gelir kaydına,
10-HMK'nun 333/1. maddesi gereğince varsa artan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştikten sonra yatıran ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı verilen gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. ...
Katip ...
¸E-imzalıdır
Hakim ...
¸E-imzalıdır
